পৃথিৱীৰ বহু ঠাইত ধৰ্মীয় পৰম্পৰাৰ নামত বহু মহিলাই Female Genital Mutilation (FGM)ৰ দৰে বৰ্বৰতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় যিটো সাধাৰণ ভাষাত চুন্নত বুলিও জনা যায় । বিকৃতকৰণ হৈছে নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতি, যাৰ বাবে সমগ্ৰ বিশ্বৰ বহু মহিলাই কেৱল শাৰীৰিক যন্ত্ৰণা নহয়, মানসিক নিৰ্যাতনৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । এই প্ৰথাৰ প্ৰতিবাদত আৰু নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতিৰ শূন্য সহনশীলতাৰ আন্দোলন হিচাপে প্ৰতি বছৰে ৬ ফেব্ৰুৱাৰীত বিশ্বজুৰি “মহিলা যৌনাংগ বিকৃতিৰ শূন্য সহনশীলতাৰ আন্তৰ্জাতিক দিৱস” উদযাপন কৰা হয়(fgm awareness day 2023)।
উল্লেখযোগ্য যে, এইবাৰ ২০২৩ চনৰ ৬ ফেব্ৰুৱাৰীত নাৰীৰ বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে WHO আৰু ইউনিচেফৰ "২০৩০ এজেণ্ডা"ৰ লগত সংগতি ৰাখি প্ৰতিষ্ঠা কৰা 'মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতিৰ শূন্য সহনশীলতাৰ আন্তৰ্জাতিক দিৱস'ৰ ১২ বছৰীয়া জয়ন্তী উদযাপন কৰা হৈছে (Female Genital Mutilation)। এইবাৰ এই দিৱসটো “মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণৰ অন্ত পেলাবলৈ আৰু সামাজিক আৰু লিংগ নীতি সলনি কৰিবলৈ পুৰুষ আৰু ল’ৰাৰ সৈতে অংশীদাৰিত্ব” শীৰ্ষক বিষয়বস্তুৰে পালন কৰা হৈছে (FGM campaign)।
ইতিহাস
সাধাৰণতে মানুহে ভাবে যে চুন্নত কেৱল পুৰুষৰ বাবেহে (prevention and eradication of FGM)। কিন্তু পৃথিৱীৰ বহু ঠাইত নাৰীৰ চুন্নত এটা বিশেষ ধৰ্মতো পালন কৰা হয় । চুন্নতৰ বাবে বৃহৎ সংখ্যক মহিলাই এইডছ, বন্ধ্যাত্ব, যোনি আৰু প্ৰজনন তন্ত্ৰৰ সমস্যা আৰু লগতে মানসিক বিকাৰ যেনে ডিপ্ৰেছন, ট্ৰমা আৰু পষ্ট ট্ৰমেটিক ডিছঅৰ্ডাৰকে ধৰি আন বহুতো শাৰীৰিক সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় ।
যিহেতু চুন্নত বা মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতি (FGM) একাধিক পদ্ধতিৰে গঠিত যিয়ে অচিকিৎসা কাৰণত মহিলাৰ যৌনাংগ সলনি বা আঘাত কৰে, গতিকে ইয়াক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত মানৱ অধিকাৰ আৰু ছোৱালী আৰু মহিলাৰ স্বাস্থ্য আৰু সততা উলংঘা বুলি গণ্য কৰা হয় । ১৯৯৭ চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ইউনিচেফ আৰু ইউএনএফপিএৰ সৈতে যৌথভাৱে মহিলাৰ ওপৰত কৰা এই নিষ্ঠুৰতাৰ বিৰুদ্ধে এক বিবৃতি প্ৰকাশ কৰে । ইয়াৰ পিছত ২০০৭ চনত UNFPA আৰু UNICEFৰ যৌথ প্ৰচেষ্টাত এক কাৰ্যসূচীও আৰম্ভ কৰা হয় ।
কিন্তু ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় সাধাৰণ পৰিষদে এটা প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰে, তাৰ পিছত প্ৰতি বছৰে ৬ ফেব্ৰুৱাৰীক মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতিৰ শূন্য সহনশীলতাৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । এই উপলক্ষে নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণৰ অন্ত পেলাবলৈ 'A Piece of Me' নামৰ অভিযানৰ অধীনত UNFPAয়ে প্ৰতিবছৰে বিভিন্ন কাৰ্যসূচীও আয়োজন কৰে ।
তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণ এক সাৰ্বজনীন সমস্যা । মূলতঃ আফ্ৰিকা আৰু মধ্যপ্ৰাচ্যৰ ৩০খন দেশত এই নিয়ম প্ৰচলিত ৷ কিন্তু এছিয়া, লেটিন আমেৰিকা, পশ্চিম ইউৰোপ, উত্তৰ আমেৰিকা, অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ডত বাস কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰী জনসংখ্যাৰ ক্ষেত্ৰতো মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতিৰ ক্ষেত্ৰ দেখা যায় ।
থিমৰ উদ্দেশ্য
উল্লেখযোগ্য যে এইবাৰ এই অনুষ্ঠানৰ থিমটো বিশেষ উদ্দেশ্যেৰে বাছনি কৰা হৈছে । আচলতে যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা শিক্ষা, পৰিৱৰ্তন আৰু সজাগতাৰ বাবে পুৰুষ-ল’ৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা আৰু আচৰণত বহু পৰিৱৰ্তন দেখা গৈছে । সেইবাবেই UNFPA আৰু UNICEFএ পুৰুষ আৰু ল'ৰাৰ সৈতে মিলি সামাজিক আৰু লিংগ নীতি-নিয়ম সলনি কৰি এই ক্ষতিকাৰক প্ৰথা নিৰ্মূলৰ কাম ত্বৰান্বিত কৰি মহিলা আৰু ছোৱালীৰ পক্ষত থিয় দি নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণৰ অন্ত পেলোৱাৰ আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ তথা অংশীদাৰিত্ব সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবে আহ্বান জনায় (solutions to end fgm)।
UNICEFএ প্ৰকাশ কৰা অনুসৰি বিগত ২৫ বছৰত স্থায়ী প্ৰচেষ্টাৰ বাবে বিশ্বজুৰি FGMৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ হ্ৰাস পাইছে । বিশ্বজুৰি ৩০ বছৰৰ পূৰ্বৰ তুলনাত আজি FGM বা চুন্নত কৰা ছোৱালীৰ সংখ্যা এক তৃতীয়াংশ হ্ৰাস পাইছে ।
মহিলাৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণ(FGM) কি ?
মহিলাৰ চুন্নতত ভল্ভা (Clitoris) নামৰ অংশটো ব্লেডেৰে আঁতৰাই পেলোৱা হয় । কোনো কোনো লোকৰ ভল্ভাৰ কিছু অংশ আঁতৰোৱাৰ পিছত ভলভা (Vulva) চিলাই কৰা হয়, আনহাতে কিছুমানৰ ক্ষেত্ৰত ভল্ভা সম্পূৰ্ণৰূপে আঁতৰাই পেলোৱা হয় । এইটো এটা অতি বেদনাদায়ক প্ৰক্ৰিয়া কিন্তু ট্ৰেজেডীটো হ’ল বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতে এই সমগ্ৰ প্ৰক্ৰিয়াটোত ছোৱালীবোৰক সম্পূৰ্ণ সচেতন কৰি ৰখা হয় আৰু তেওঁলোকক কোনো ধৰণৰ এনাস্থেচিয়া বা চেডেচন দিয়া নহয় । তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে এই প্ৰক্ৰিয়াটো বেছিভাগেই জন্মৰ পৰা ১৫ বছৰ বয়সৰ ভিতৰত কৰা হয় । চুন্নতৰ কাৰণে বেছিভাগ মহিলাৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক ৰোগ লগতে বিভিন্ন সমস্যাই দেখা দিয়াই নহয়, বিবাহৰ পিচত শাৰীৰিক সম্পৰ্কতো বহু সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে ।
WHOৰ মতে, যৌনাংগ বিকৃতিৰ ফলত আন বহুতো গুৰুতৰ সমস্যাৰ সম্ভাৱনাও বৃদ্ধি পায় । দৰাচলতে গণ চুন্নতত বহু ছোৱালীৰ চুন্নত একেটা ব্লেডেৰে কৰা হয়, যাৰ ফলত যোনিৰ সংক্ৰমণৰ বাহিৰেও বন্ধ্যাত্ব আৰু HIV এইডছৰ দৰে ৰোগৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায় । একে সময়তে চুন্নতৰ সময়ত অত্যধিক ৰক্তক্ষৰণৰ বাবে কিছুমান ছোৱালীৰ মৃত্যু হয়, আনহাতে কিছুমান ছোৱালীৰ বিষ আৰু শ্বক সহ্য কৰিব নোৱাৰাৰ বাবে ক’মালৈ যায় ।
নাৰীৰ যৌনাংগ বিকৃতকৰণ নিৰ্মূল কৰাটো প্ৰয়োজনীয়
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ তথ্য অনুসৰি মহিলা আৰু ছোৱালীৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত মহিলাৰ চুন্নতৰ কুপ্ৰভাৱৰ চিকিৎসাৰ বাবে প্ৰতি বছৰে বিশ্বজুৰি প্ৰায় ১.৪ বিলিয়ন ডলাৰ ব্যয় কৰা হয় । একে সময়তে এক হিচাপ অনুসৰি প্ৰতি বছৰে ২০ কোটিতকৈ অধিক মহিলা আৰু ছোৱালীয়ে ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক আদি অচিকিৎসা কাৰণত চুন্নতৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । ইউনিচেফৰ তথ্য অনুসৰি চুন্নতত আক্ৰান্ত মহিলা আৰু ছোৱালীৰ প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশ অৰ্থাৎ প্ৰায় ৫.২ কোটি লোকে বিভিন্ন কাৰণত স্বাস্থ্যসেৱা লাভ নকৰে ।
যদিও বহু দেশত এই অংগচ্ছেদৰ অন্ত পেলাবলৈও আইন প্ৰণয়ন কৰা হৈছে, যেনে আফ্ৰিকা আৰু মধ্যপ্ৰাচ্যৰ ২৬খন দেশত ১৯৯৭ চনত এই প্ৰথা আইনগতভাৱে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে, আনহাতে আন কিছুমান দেশতো ইয়াক নিষিদ্ধ কৰা হৈছে । কিন্তু তথাপিও বহু দেশত এই প্ৰথা মুকলিকৈ চলি আছে । যদিও আমাৰ দেশত মহিলাৰ চুন্নতৰ সংখ্যা তুলনামূলকভাৱে কম, কিন্তু তথাপিও কোনো বিশেষ সম্প্ৰদায়ৰ মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত মহিলাৰ চুন্নতৰ প্ৰথা অনুসৰণ কৰা হয় । ইয়াৰ বিপৰীতে কেৱল মহিলাই নহয়, বহু সামাজিক সংগঠনেও বিশেষ আইন প্ৰণয়নৰ প্ৰচাৰ চলাইছে ।
লগতে পঢ়ক: World Cancer Day 2023: মহিলাসকলৰ ক্ষেত্ৰত সৰ্বাধিক দেখিবলৈ পোৱা 5 প্ৰকাৰৰ কৰ্কট ৰোগ
