নিউজ ডেস্ক, ১১ ছেপ্টেম্বৰ : ১৮ সংখ্যক জি-২০ সন্মিলন ১০ ছেপ্টেম্বৰত দিল্লীত সফলতাৰে সমাপ্ত হয় । প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে পৰৱৰ্তী সভাপতিত্ব ব্ৰাজিলৰ লুই ইগনাচিও লুলা দা চিলভাক হস্তান্তৰ কৰে ।
উল্লেখ্য যে ভাৰতে যোৱা বছৰ নৱেম্বৰত ইণ্ডোনেছিয়াৰ পৰা সভাপতিত্ব গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত বিফলতাৰ তৰোৱালখন সংগঠনটোৰ ওপৰত উলম্ব হৈ আছিল । কিয়নো ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন সংঘৰ্ষ দিনক দিনে অধিক তীব্ৰ হৈ উঠিছে আৰু দুয়োপক্ষই এতিয়াও বিজয় সুৰক্ষিত কৰিবলৈ সংকল্পবদ্ধ হোৱাৰ লগতে ভূ-কৌশলগত পণ্ডিতসকলে অনুমান কৰিছে যে সন্মিলনখন কোনো চূড়ান্ত ঘোষণা অবিহনে সমাপ্ত হয় তেন্তে ভাৰতৰ সভাপতিত্বৰ ওপৰত কলংকৰ দাগ লাগিব ।
এই সন্দেহৰ প্ৰতি থকা ইংগিতবোৰ জি-২০ বৈদেশিক মন্ত্ৰীৰ সন্মিলনৰ বিফলতাৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছিল, যিকোনো যৌথ ঘোষণা জাৰি কৰাত ব্যৰ্থ হোৱাৰ বাবে । কাৰণ এই সংঘৰ্ষক লৈ নাটো দেশ আৰু ৰাছিয়া-চীন অক্ষৰ মাজত গুৰুতৰ মতভেদ আছিল । চলিত বছৰৰ আৰম্ভণিতে শ্ৰীনগৰত অনুষ্ঠিত জি-২০ পৰ্যটন বৈঠকৰ পৰা চীন, চৌদি আৰব, ইজিপ্ত আৰু ইউএইৰ অনুপস্থিতিৰ ফলত ইয়াক অধিক শক্তিশালী কৰা হৈছিল ।
তদুপৰি, ইয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ডকুমেণ্টসমূহত উল্লেখ কৰা অনুসৰি, আদেশ আৰু গ্ৰুপটোৰ লক্ষ্য সম্পূৰ্ণৰূপে অৰ্থনৈতিক হোৱা সত্ত্বেও এই বিবাদে তিনিটা উলম্বৰ অধীনত অনুষ্ঠিত প্ৰতিটো কৰ্মী গোটৰ সভাৰ ফলাফল ডকুমেণ্টত ইয়াৰ স্পষ্ট উল্লেখ পাইছিল । সেয়া হৈছে মহিলা সবলীকৰণ, ষ্টাৰ্ট-আপ বা দুৰ্নীতিবিৰোধী পদক্ষেপ । গভীৰ পাৰস্পৰিক অবিশ্বাস, শীতল যুদ্ধৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন, আফ্ৰিকাৰ দেশসমূহৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ অবিবেচক শোষণৰ ফলত তেওঁলোকৰ অৰ্থনৈতিক বৈষম্য আৰু উত্তৰ-দক্ষিণ বিভাজন গভীৰ হোৱাৰ ফলত আক্ৰান্ত সমস্যাপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক দিশেৰে যাত্ৰা কৰাটো জি-২০ৰ যিকোনো সভাপতিৰ বাবে সঁচাকৈয়ে এক কঠিন কাম আছিল ।
কিন্তু ভাৰতে 'দক্ষিণৰ কণ্ঠস্বৰ' (Voice of the South) শীৰ্ষকৰ অধীনত ১২৫ খন উন্নয়নশীল আৰু নিম্নতম উন্নত দেশৰ এক ভাৰ্চুৱেল সভা আহ্বান কৰি বুদ্ধিমত্তাৰে সভাপতিৰ কাৰ্যকাল আৰম্ভ কৰিছিল । যিখন এইধৰণৰ প্ৰথম বৈঠক আছিল, য'ত এই দেশসমূহৰ উদ্বেগে এখন মঞ্চ বিচাৰি পাব পাৰে । এই উদ্বেগবোৰ ব্যক্ত কৰি ভাৰতে ভাৰতীয় অংশগ্ৰহণকাৰীসকলৰ উপৰি এক লাখতকৈও অধিক বিদেশী প্ৰতিনিধিক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি শ্বেৰ্পা, বিত্ত আৰু বেচৰকাৰী সংগঠন তিনিটা উলম্বৰ অধীনত ২৩০ খনতকৈও অধিক বৈঠকৰ আয়োজন কৰিছিল । ইয়াত শিক্ষাবিদ, টেকনোক্ৰেট, ব্যৱসায়িক টাইকুন, বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ বিষয়া, সামাজিক কৰ্মী, অৰ্থনীতিবিদ, থিংক টেংক, বেচৰকাৰী সংগঠন আদি অন্তৰ্ভুক্ত আছিল ।
অৱশ্যে, সন্মিলনৰ এসপ্তাহ আগলৈকে যুঁজাৰু দুয়োটা গ্ৰুপে তেওঁলোকৰ নিজ নিজ স্থিতিত অটল আছিল, যিবোৰ সমগ্ৰ সন্মিলনখনক লাইনচ্যুত কৰাৰ সম্ভাৱনাৰে ভৰপূৰ আছিল । যদিও পশ্চিমীয়া ব্লকটোৱে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চাৰ্টাৰ আৰু আন্তৰ্জাতিক আইনৰ ব্যৱস্থাসমূহৰ স্পষ্ট উলংঘন কৰি ইউক্ৰেইনৰ ওপৰত 'আক্ৰমণ'ৰ বাবে ৰাছিয়াক গৰিহণা দিয়া এটা ধাৰা অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ আগ্ৰহী আছিল আৰু ৰাছিয়াৰ দ্বাৰা পাৰমাণৱিক ভাবুকিৰ উল্লেখ বিচাৰিছিল, আনটোও অপৰাধী হিচাপে চিহ্নিত হ'বলৈ প্ৰস্তুত নাছিল । তাৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৪৫ চনত হিৰোছিমা আৰু নাগাচাকিত আমেৰিকান পাৰমাণৱিক পদক্ষেপ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ দাবী জনাইছিল ।
অৱশ্যে ৯ ছেপ্টেম্বৰৰ পুৱা ৪.৩০ বজালৈকে সকলো পক্ষৰ সৈতে ভাৰতীয় আলোচনাকাৰীসকলে অনুষ্ঠিত কৰা তীব্ৰ আৰু দীঘলীয়া বৈঠকৰ ফল লাভ কৰা গৈছিল । অৱশেষত ৯ ছেপ্টেম্বৰৰ সূৰ্যোদয়ৰ সৈতে সৰ্বসন্মতিক্ৰমে দিল্লী ঘোষণা-পত্ৰ উত্থাপিত হয় । এই উল্লেখযোগ্য কৃতিত্ব অৰ্জন কৰাৰ কৃতিত্ব কেৱল ভাৰতীয় শ্বেৰ্পা অমিতাভ কান্ত আৰু ভাৰতীয় বৈদেশিক সেৱাৰ চাৰিজন চমৎকাৰ বিষয়াৰ দলৰ লগতে মন্ত্ৰী ডঃ এছ জয়শংকৰৰ সক্ষম নিৰ্দেশনাত বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে কৰা নিৰন্তৰ কামৰ কৃতিত্ব ।
এই কথাবোৰ মসৃণ হ'বলৈ গৈ থকাটো এই কথাৰ দ্বাৰা সূচিত হৈছিল যে জো বাইডেনে সকলো ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰটোকল দলিয়াই পেলাই পোনপটীয়াকৈ বিমানবন্দৰৰ পৰা প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ বাসগৃহলৈ যায় । সন্মিলনৰ দ্বাৰা সৰ্বসন্মতভাৱে গ্ৰহণ কৰা চূড়ান্ত ডকুমেণ্টত, 'ৰাছিয়া' বা 'আক্ৰমণ' শব্দবোৰ উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল । যদিও ইয়াক নাটোৰ দ্বাৰা আৰোপ হিচাপে দেখা যায়, ডকুমেণ্টখনে পশ্চিমক এক যুদ্ধ বুলি অভিহিত কৰি (ভাৰতৰ দ্বাৰা ব্যৱহৃত 'সংঘাত'ৰ বিপৰীতে) আৰু ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চাৰ্টাৰ অনুসৰি আন ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সাৰ্বভৌমত্ব আৰু অখণ্ডতাক সন্মান কৰিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসমূহক আহ্বান জনাই কিছু সান্ত্বনা প্ৰদান কৰে আৰু এনেদৰে ৰাছিয়াৰ প্ৰতি এক প্ৰচ্ছন্ন প্ৰসংগ প্ৰস্তুত কৰে ।
ডকুমেণ্টখন প্ৰত্যাশাৰ বিপৰীতে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় সমস্যাৰ কোনো উল্লেখ নোহোৱাৰ দ্বাৰা স্পষ্ট আছিল । দস্তাবেজখন দুয়োপক্ষৰ সন্তুষ্টিৰ বাবে আছিল, যিটো তেওঁলোকে নিজৰ নিজৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা চাইছিল । অনুষ্ঠানটোক 'যুগান্তকাৰী সন্মিলন' বুলি অভিহিত কৰি ৰাছিয়াৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ছেৰ্গেই লাভৰভে ভাৰতক 'গোলকীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ গণতান্ত্ৰিককৰণৰ ভেটি সৃষ্টি' কৰাৰ বাবে ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰে আৰু চূড়ান্ত ডকুমেণ্টক ৰাছিয়াৰ বাবে এক বিজয় বুলি অভিহিত কৰে ।
আনহাতে, ডকুমেণ্টখন তেওঁলোকৰ নিজৰ দাপোণেৰে চাই ফ্ৰান্সৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ভাৰতৰ ভূমিকাক প্ৰশংসা কৰে আৰু কয় যে জি-২০য়ে 'পুনৰ ৰাছিয়াৰ বিচ্ছিন্নতা নিশ্চিত কৰিছে' । বাইডেনৰ লগতে আন বহুতেই অনুষ্ঠানটোৰ সফলতা আৰু ভাৰতীয় সভাপতিত্বক প্ৰশংসা কৰে, যিয়ে ইয়াক সম্ভৱ কৰি তুলিছিল । সন্মিলনত একমাত্ৰ পৰাজিত হৈছে ইউক্ৰেইন !
বৰ্তমান হয়তো কোনোৱে সুধিব পাৰে যে ভাৰতে অনুষ্ঠানটোত কি ব্যয় কৰিলে আৰু ইয়াৰ পৰা কি পোৱা হৈছে । চৰকাৰী সূত্ৰ অনুসৰি, স্থান নিৰ্মাণ, ভাৰত মণ্ডপম আৰু তাত সুবিধা সৃষ্টিৰ ব্যয় ২,৭০০ কোটি টকা । যিটো ঘটনাক্ৰমে আন সদস্য দেশসমূহে আয়োজন কৰা পূৰ্বৰ কিছুমান সন্মিলনত কৰা ব্যয়তকৈ কম ।
যিকোনো ক্ষেত্ৰত, এই স্থায়ী গাঁথনিটো ভৱিষ্যতৰ অনুষ্ঠানবোৰৰ বাবে ভালদৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব । সন্মিলনৰ সাংগঠনিক দক্ষতা আৰু লজিষ্টিকৰ প্ৰশংসাৰ উপৰি আমাৰ বাবে এক ডাঙৰ উপলব্ধি আছিল জি-২০ত আফ্ৰিকান ইউনিয়নক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো । আফ্ৰিকাৰ সৈতে আমাৰ পৰম্পৰাগত সু-সম্পৰ্ক আছে, যি হৈছে Global South-ৰ এক মুখ্য অংশ । ইউনিয়ন কমোৰোছৰ আৱেগিকভাৱে অভিভূত সভাপতি আৰু এইউৰ অধ্যক্ষ আজালি আসৌমণিয়ে এইউক গ্ৰুপটোত স্বাগতম জনোৱাৰ ভাৰতৰ পদক্ষেপক প্ৰশংসা কৰে ।
জো বাইডেনে মোদীক তেওঁৰ 'নিৰ্ণায়ক নেতৃত্ব আৰু Global South-ৰ কণ্ঠস্বৰ কঢ়িয়াই অনাৰ বাবে প্ৰশংসা কৰিছিল । ফৰাচী, জাৰ্মান আৰু ব্ৰাজিলৰ নেতাসকলে অনুষ্ঠানটো আৰু ইয়াৰ ফলাফল ডকুমেণ্টৰ সমানে প্ৰশংসা কৰিছিল । সেয়েহে সন্মিলনখনে ভাৰতক Global South-ৰ এক অনানুষ্ঠানিক নেতা আৰু এক মধ্যস্থতাকাৰী হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰা দেখা গৈছিল ।
ভাৰতৰ বাবে আন তিনিটা গুৰুত্বপূৰ্ণ লাভ আছিল সন্মিলনৰ সময়ত । প্ৰথমতে, সেউজ প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে পৰিৱেশ সুৰক্ষালৈ দ্ৰুত পৰিৱৰ্তনৰ বাবে ভাৰতক সমৰ্থন কৰিবলৈ ভাৰত-আমেৰিকান যুটীয়া পুঁজি স্থাপনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল । দ্বিতীয়তে, ইয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য ব্ৰাজিল, ভাৰত আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সৈতে 'গ্লোবেল বায়ো-ফুৱেল এলায়েন্স' নামৰ এক প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰা হৈছিল, যিটো ৮০% তকৈও অধিক । বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ মতে, মিত্ৰজোঁটটোৱে প্ৰযুক্তিৰ উন্নতিৰ সুবিধা, বহনক্ষম জৈৱ ইন্ধনৰ ব্যৱহাৰ তীব্ৰ কৰা আৰু অংশীদাৰসকলৰ এক বিস্তৃত পৰিসৰৰ অংশগ্ৰহণৰ জৰিয়তে শক্তিশালী মানক নিৰ্ধাৰণ আৰু প্ৰমাণ-পত্ৰ প্ৰস্তুতৰ জৰিয়তে জৈৱ ইন্ধনৰ বিশ্বজনীন গ্ৰহণ ত্বৰান্বিত কৰিব বিচাৰে । জি-২০ৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰৰ আন বহুতো দেশে এই প্ৰচেষ্টাত যোগদান কৰিবলৈ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছে ।
তৃতীয়টো আৰু সম্ভৱত আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ, ভাৰতৰ বাবে 'সাগৰীয় পথ-ৰে'ল-পৰিবহণ কৰিডৰ' সৃষ্টি কৰাৰ সিদ্ধান্তৰ ৰূপত আহিছিল, যিটো হৈছে ইউএই, চৌদি আৰব, জৰ্ডান, ইজৰাইল, ইটালী আৰু গ্ৰীচ হৈ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰলৈ । ই কেৱল কাৰ্গো পৰিবহণৰ সময় হ্ৰাস নকৰে, কিন্তু সদস্যসকলৰ বাবে ব্যয়সাপেক্ষও হ'ব ।
শেষত, সন্মিলনখন ভাৰতীয় শিৰত আন এক মুকুট আছিল আৰু ই বিশ্বত ভাৰতৰ বৰ্ধিত গ্ৰহণযোগ্যতাৰ প্ৰমাণ, যিয়ে আমাক নতুন বিশ্ব শৃংখলা তৈয়াৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াক কাৰ্যকৰীভাৱে প্ৰভাৱিত কৰিবলৈ সক্ষম কৰে । অৱশ্যে চূড়ান্ত ডকুমেণ্টত উল্লেখ কৰা বিষয়বোৰৰ অগ্ৰগতিৰ বুজ ল'বলৈ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নৱেম্বৰৰ বাবে ঘোষণা কৰা পৰৱৰ্তী ভাৰ্চুৱেল সন্মিলনে আমাৰ কাৰ্যকালত আমাৰ প্ৰদৰ্শন সঁচাকৈয়ে মূল্যায়ন কৰিব ।
বিঃদ্ৰঃ ৰাষ্ট্ৰদূত জে কে ত্ৰিপাঠী এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত ভাৰতীয় বৈদেশিক সেৱাৰ বিষয়া । যাৰ কূটনীতিত ৩৩ বছৰৰ অভিজ্ঞতা আছে । ৰাষ্ট্ৰদূত ত্ৰিপাঠীৰ আফ্ৰিকা, ইউৰোপ, মধ্যপ্ৰাচ্য আৰু লেটিন আমেৰিকাত বিশাল অভিজ্ঞতা আছে । তেওঁ দক্ষিণ আমেৰিকাত ভাৰতৰ একমাত্ৰ বাণিজ্য কাৰ্যালয় ব্ৰাজিলৰ চাও পাওলোত ভাৰতৰ কনছুল জেনেৰেলৰ পদ গ্ৰহণ কৰাৰ পূৰ্বে জাম্বিয়া, মালদ্বীপ, হাংগেৰী, ছুইডেন, ভেনিজুৱেলা আৰু ওমানত সেৱা আগবঢ়াইছে ।
লগতে পঢ়ক :G20 Summit 2023 : জি-২০ বৈঠকৰ বাবে ব্যাপক ক্ষতিৰ সন্মুখীন দিল্লীৰ ব্যৱসায়ী
