नवी दिल्ली : Seasonal Temperatures are Rising : पूर्व-औद्योगिक कालखंडापासून (1850-1900), जागतिक तापमानाच्या नोंदी जागतिक सरासरी पृष्ठभागाच्या तापमानात I अंश सेल्सिअसची सरासरी वाढ दिसून आली. 2016, 2017, 2019 आणि 2023 मध्ये तापमानवाढीच्या पातळीने अंशतः 1.5 अंशाचा टप्पा ओलांडला आहे. हवामान शास्त्रज्ञांनी असा अंदाज वर्तवला आहे की, 2024 मध्ये कधीतरी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर 1.5 अंशाचा टप्पादेखील ओलांडला जाण्याची शक्यता आहे.
समुद्र पातळीमध्ये झालेले बदल : भारतासह जगाच्या विविध भागांमध्ये भूस्खलन, जंगलातील आग, पूर आणि चक्रीवादळ यासारख्या नैसर्गिक आपत्ती येत असल्याचं आपण वारंवार पाहतो. यामुळे मोठ्या प्रमाणावर मानवी आणि आर्थिक नुकसान होत आहे. 'यूएन इंटरगव्हर्नमेंटल पॅनेल'च्या ताज्या अहवालात सांगितल्यानुसार ''ग्लोबल वॉर्मिंगमध्ये घडून आलेले बदल शतकांपासून ते सहस्राब्दीपर्यंत अपरिवर्तनीय आहेत. विशेषत: महासागरातील बदल, बर्फाचे आवरण आणि जागतिक समुद्र पातळीमध्ये झालेले बदल जास्त लक्षात घेण्यासारखे आहेत.
अनुकूल क्षमता वाढवणं : हवामान बदलाच्या आव्हानांचा सामना करण्यासाठी समाजात पर्यावरणीय अनुकूलता विकसित होणं गरजेचं असल्याच मत तज्ञांनी व्यक्त केलं आहे. 2022 मध्ये कार्बन उत्सर्जन कमी करण्याबाबत केंद्रातील शमन भाग आणि वातावरणातील कार्बन डायऑक्साइड लक्षात घेतला असता उष्णतेच्या पातळीवर 417 भाग उष्णता प्रति दशलक्ष आहे. तसंच, हवामानातील बदलांना शक्य तितक्या चांगल्या प्रकारे जुळवून घेणं हाच एक हवामान-संवेदनशील समाज निर्माण करण्याचा मार्ग आहे. पॅरिस करारांतर्गत स्थापन केलेल्या जागतिक अनुकूलन कार्यक्रमांच्या विशिष्ट लक्ष्यांमध्ये अनुकूल क्षमता वाढवणं आणि त्यातील सहजता मजबूत करणं हेही तितकचं महत्वाचं आहे.
हवामान बदलाशी जुळवून घेणं महत्वाच : पर्यावरण, समाज, सार्वजनिक आरोग्य, अर्थव्यवस्था यासह इतरही काही विषयांवरील ग्लोबल वॉर्मिंगचे प्रतिकूल परिणाम कमी करण्यासाठी समाज करू शकत असलेल्या कृतींनी हवामान बदलाशी जुळवून घेता येते. या प्रभावांना समायोजित करण्यासाठी प्रत्येक देश, प्रदेश किंवा समुदायासाठी तयार केलेले व्यावहारिक उपाय आवश्यक आहे. तसंच, नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करून मानव हवामान बदलाच्या परिणामांशी जुळवून घेण्यासाठी निसर्गावर आधारित उपाय वापरू करू शकतो, असंही तज्ञांच मत आहे.
हेही वाचा :
