हैदराबाद : जागतिक जल सप्ताह हा एक जागतिक कार्यक्रम आहे जो 1991 पासून दरवर्षी स्टॉकहोम इंटरनॅशनल वॉटर इन्स्टिट्यूटद्वारे आयोजित केला जातो. हा कार्यक्रम 20 ते 24 ऑगस्ट दरम्यान वॉटरफ्रंट कॉंग्रेस सेंटर येथे आयोजित केला जाईल. हा एक ना नफा कार्यक्रम आहे ज्याचा उद्देश आंतरराष्ट्रीय जल संकटावर उपाय विकसित करणे आहे.
पाणी महत्वाचे का आहे ? आपल्या ग्रहावरील जीवन टिकवून ठेवण्यासाठी पाण्याची गरज आहे. पिण्यासाठी, स्वच्छतेसाठी, आपल्या पिकांसाठी आणि बरेच काही करण्यासाठी स्वच्छ पाणी आवश्यक आहे. आपल्या ग्रहावरील ताज्या पाण्याचा वाटा जगातील पाण्याच्या एक टक्क्यांहून कमी आहे. नद्या, तलाव, ओलसर जमीन, नाले आणि अगदी भूजलातही ताजे पाणी आढळू शकते. अनेक स्त्रोत असूनही, आपल्या ग्रहावरील गोड्या पाण्याची पातळी सध्या धोक्यात आहे.
- आव्हाने काय आहेत? सध्या जगाची लोकसंख्या वाढत आहे ज्यामुळे पाण्याची मागणी वाढली आहे. आपले नैसर्गिक जलचक्र सध्या मानवनिर्मित क्रियाकलाप आणि हवामान बदलामुळे विस्कळीत होत आहे. अयोग्य जलव्यवस्थापन, प्रदूषण, संसाधनांचा उत्खनन आणि पायाभूत सुविधांची उभारणी यामुळे आपल्या गोड्या पाण्याच्या स्रोतांवर नकारात्मक परिणाम होतात.
पाणीटंचाईवर उपाय काय? आपल्या पाण्याच्या साठ्यांबाबत आपण निष्काळजी राहू शकत नाही कारण ते एक महत्त्वपूर्ण स्त्रोत आहेत. जागरूकता वाढवण्याचे आणि गोड्या पाण्याचा ऱ्हास रोखण्यात मदत करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. काही उपायांमध्ये हे समाविष्ट आहे
- शिक्षण : जगातील चालू असलेल्या जलसंकटाबद्दल बहुतेकांना अजूनही माहिती नाही. त्याबाबत लोकांचे प्रबोधन करण्यासाठी चर्चासत्रे आणि बैठका घेण्यात याव्यात.
- सांडपाण्याचा पुनर्वापर : जे पाणी पिण्यासाठी वापरले जाऊ शकत नाही. ते पाणी धुणे आणि स्वच्छतेसाठी स्त्रोत म्हणून काम करू शकते. अशुद्ध पाण्याचा वापर रस्ते स्वच्छ करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. सांडपाण्याचा कार्यक्षम वापर हा संवर्धनाचा एक चांगला मार्ग आहे.
- पावसाचे पाणी साठवणे : छतावर रेनवॉटर हार्वेस्टर बसवणे ताजे पाण्याचा पर्यायी स्त्रोत म्हणून काम करू शकते.
- सिंचनाच्या कार्यक्षम पद्धती : शेतीतील पाण्याचा वापर कमी करणाऱ्या पद्धतींचा अवलंब केल्यानेही जलसंधारणास मदत होऊ शकते.
- अधिक चांगली सरकारी धोरणे विकसित करा : जलसंधारणामध्ये सरकार महत्त्वाची भूमिका बजावते कारण कठोर नियम आणि धोरणे जगातील पाण्याच्या गैरवापरावर मर्यादा घालतील.
- कोणती भूमिका बजावली पाहीजे? आपण पाण्याचे संवर्धन केले पाहिजे. आपल्या दैनंदिन जीवनातील कचरा कमी करून आपल्यावतीने कोणताही गैरवापर होणार नाही याची काळजी घेतली पाहिजे. आपल्या सभोवतालच्या लोकांना पाणीटंचाईच्या समस्येची जाणीव आहे. ते संवर्धनासाठी तशाच पद्धतींचा अवलंब करत आहेत, याचीही आपण काळजी घेतली पाहिजे.
हेही वाचा :
