हैद्राबाद : हिवाळ्याच्या हंगामाला फळे आणि भाज्यांचा हंगाम म्हणतात. या हंगामात बाजारात विविध प्रकारच्या ( Raw Turmeric Use in winter Season Good For Health ) हिरव्या भाज्याच मिळत नाहीत तर अनेक फळेही मिळतात. अशीच एक फायदेशीर औषधी वनस्पती म्हणजे कच्ची हळद. हळद आरोग्यासाठी फायदेशीर तर आहेच पण तिच्यात आजारांपासून दूर ठेवणारे गुणधर्म आहेत. कोणत्याही दुखापतीवर किंवा जखमेवरही हळदीचा वापर खूप फायदेशीर मानला जातो.
अनेक औषधी वनस्पतीदेखील या ऋतूमध्ये उपलब्ध आहेत, ज्या आरोग्य निरोगी ठेवण्यासाठी आणि ते मजबूत बनवण्यासाठी खूप फायदेशीर ठरतात. आरोग्यासोबतच सौंदर्यदेखील वाढवू शकते कच्ची हळद ग्राउंड हळद हा आपल्या मसाल्यातील सर्वात खास मसाला आहे. जो आपल्या भारतीय जेवणात प्रत्येक भाजीच्या डाळीमध्ये वापरला जातो. जरी हळद प्रत्येक प्रकारात फायदेशीर मानली जाते, परंतु सामान्य कोरड्या हळदीच्या तुलनेत कच्च्या हळदीचे सेवन प्रत्येक बाबतीत अधिक फायदेशीर मानले जाते. आल्यासारखी दिसणारी कच्ची हळद हिवाळ्याच्या काळात बाजारात सहज उपलब्ध होते.
आयुर्वेदात कच्च्या हळदीचे फायदे भोपाळचे आयुर्वेदिक वैद्य डॉ. राजेश शर्मा सांगतात की आपला निसर्ग आपल्याला ऋतूच्या गरजेनुसार अशी सर्व संसाधने उपलब्ध करून देतो, ज्यामुळे आपल्याला प्रत्येक हंगामीच नव्हे तर सामान्य आणि गंभीर समस्यांपासून दूर राहण्यास मदत होते.
प्रत्येकाला माहित आहे की अशा भाज्या, फळे आणि औषधी वनस्पती वेगवेगळ्या ऋतूंमध्ये उपलब्ध असतात ज्या त्या त्या ऋतूमध्ये शरीराच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी फायदेशीर असतात. उदाहरणार्थ, उन्हाळ्याच्या हंगामात अशी फळे, भाज्या आणि औषधी वनस्पती उपलब्ध असतात, ज्यामुळे त्या त्या ऋतूतील गरजेनुसार शरीराला पोषण मिळण्यास मदत होते, शरीरातील पाण्याची कमतरता कमी होते आणि ते सहज पचतात. दुसरीकडे, हिवाळ्याच्या हंगामात, संसर्ग आणि रोग होण्याची शक्यता जास्त असल्याने, या हंगामात अशी फळे, भाज्या आणि औषधी वनस्पती उपलब्ध असतात, ज्यामध्ये असे पोषण आणि गुणधर्म जास्त प्रमाणात असतात, जे केवळ रोगांशी लढण्यासाठी उपयुक्त नाहीत. या ऋतूत शरीर मजबूत करू शकते. उलट ते शरीराला आवश्यक प्रमाणात पोषणही देतात. कच्ची हळद ही देखील अशीच एक औषधी वनस्पती आहे. त्याचा आहारात नियंत्रित प्रमाणात समावेश केल्यास शरीराला अनेक समस्यांपासून वाचवता येते.
कच्च्या हळदीचे पोषक तत्त्वे ते सांगतात की कच्च्या हळदीचे केवळ सेवनच नाही तर अनेक समस्यांमध्ये तिचा बाह्य वापरही अनेक समस्यांमध्ये आराम देतो. वास्तविक, हळद हे कर्कुमा लोंगा वनस्पतीचे मूळ आहे आणि त्याला हरिद्रा असेही म्हणतात. कच्च्या हळदीमध्ये सामान्य हळदीपेक्षा जास्त पोषक असतात. आयुर्वेदात याला वनौषधी मानले जाते आणि ती अनेक औषधी आणि उपचारांमध्ये वापरली जाते, तर आधुनिक वैद्यकशास्त्रातही तिचे गुणधर्म मानले जातात. विशेष म्हणजे, हळदीमध्ये वात कफ दोष कमी करण्याचे गुणधर्म आहेत आणि ते शरीरात रक्त वाढवण्यास मदत करते.
कच्च्या हळदीमध्ये आढळणाऱ्या पोषक तत्वांबद्दल सांगायचे तर, त्यात व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन बी 6 आणि के, पोटॅशियम, सोडियम, आहारातील फायबर, कॅल्शियम, लोह, मॅग्नेशियम, कॉपर, झिंक, फॉस्फरस, थायामिन आणि रिबोफ्लेविन इत्यादी तसेच अँटीऑक्सिडंट्स असतात. अँटी फंगल, अँटीसेप्टिक, अँटी इन्फ्लेमेटरी आणि अँटी बॅक्टेरियल गुणधर्म देखील आढळतात. याशिवाय यामध्ये कर्क्युमिन नावाचे तत्व देखील आढळते, ज्याचे संतुलित प्रमाणात सेवन केल्यास आरोग्याला खूप फायदा होतो.
कच्च्या हळदीचे फायदे ते स्पष्ट करतात की कच्ची हळद शरीराची रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत करते तसेच सर्दी आणि खोकला यांसारख्या मौसमी संसर्गापासून बचाव करते. याशिवाय कच्च्या हळदीचे आरोग्यासाठी अनेक फायदे आहेत, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत. यामध्ये आढळणारे बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म केवळ शरीराला संसर्गापासून वाचवण्यास मदत करत नाहीत, तर ते पकडले गेल्यास हंगामी संसर्गापासून बरे होण्यास मदत करतात.
यात आढळणारे दाहक-विरोधी गुणधर्म जखमा आणि जखमा लवकर भरून काढण्यासाठी आणि शरीरातील कोणत्याही प्रकारची सूज दूर करण्यासाठी खूप फायदेशीर आहेत. हृदयविकार, पक्षाघात, लठ्ठपणा आणि मधुमेह यांसारख्या समस्यांमध्ये याचे सेवन खूप फायदेशीर आहे. वजन आणि लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी आणि बॉडी मास इंडेक्स संतुलित ठेवण्यासाठी हे उपयुक्त आहे. कच्च्या हळदीचे सेवन केल्याने पचनशक्तीही चांगली राहते आणि गॅस, अॅसिडिटी, बद्धकोष्ठता आणि अपचन यांसारख्या समस्या टाळता येतात. कच्च्या हळदीचे सेवन केल्याने रक्तातील विषारी पदार्थ काढून नैसर्गिकरित्या रक्त स्वच्छ होण्यास मदत होते. सांधेदुखी आणि सांधेदुखीमध्ये खूप आराम मिळतो. मज्जासंस्था निरोगी ठेवण्यासही हे उपयुक्त आहे. तोंड आणि दातांशी संबंधित अनेक समस्यांमध्ये आराम मिळतो.
याशिवाय याचा वापर आणि सेवन केल्याने मूळव्याध, स्त्रियांमध्ये ल्युकोरिया किंवा ल्युकोरिया, स्तनासंबंधी समस्या आणि त्वचेशी संबंधित अनेक समस्यांमध्ये आराम मिळतो. कच्ची हळद सौंदर्य देखील वाढवते कच्च्या हळदीमध्ये आढळणारे अँटिऑक्सिडेंट, अँटीबैक्टीरियल आणि अँटीसेप्टिक गुणधर्म केवळ अंतर्गत आरोग्यासाठीच नव्हे तर त्वचा आणि केसांना सुंदर आणि निरोगी बनवण्यासाठी देखील फायदेशीर आहेत.
कच्ची हळद रक्त शुद्धीकरणात मदत करते आणि त्वचा आणि केस नैसर्गिकरित्या निरोगी आणि चमकदार बनवते, परंतु फोडी, हेअर पॅक, स्क्रब आणि फेस पॅकमध्ये देखील त्याचा वापर खूप फायदेशीर आहे. वास्तविक ते आपल्या त्वचेची नैसर्गिक आर्द्रता दीर्घकाळ टिकवून ठेवण्यास मदत करते. याशिवाय, डाग, सुरकुत्या आणि मुरुम यांसारख्या त्वचेच्या समस्यांमध्येही याचा वापर केल्याने आराम मिळतो. इतकंच नाही तर दाद, खाज आणि त्वचेच्या काही सामान्य आणि गंभीर समस्यांमध्येही आराम मिळतो.
कसे सेवन करावे हे डॉ. राजेश सांगतात की, हिवाळ्याच्या हंगामात जरी लोक त्याचा नियंत्रित प्रमाणात वापर करू शकतात, परंतु दुधात उकळून ते सेवन करून त्याचा चहा प्यायल्याने आरोग्याला थेट फायदा होतो. विशेष म्हणजे, हिवाळ्यात अनेकजण भाज्या, सूप, सॅलड, सरबत, लोणची आणि चटणी यासाठी याचा वापर करतात. केसांच्या मास्कमध्ये कच्ची हळद वापरताना कोंडासारख्या समस्यांपासून आराम मिळतो आणि केस मजबूत होतात. याशिवाय, टाळूवर होणारे संक्रमण किंवा समस्यांमध्ये देखील याचा वापर फायदेशीर आहे.
प्रतिबंध आणि खबरदारी डॉ. राजेश सांगतात की, याचे सेवन अत्यंत नियंत्रित प्रमाणात केले पाहिजे आणि काही विशेष परिस्थितीत त्याचे सेवन टाळले पाहिजे, अन्यथा आरोग्यावर त्याचे दुष्परिणामही दिसू शकतात. ते स्पष्ट करतात की ज्या लोकांना पचनाच्या कोणत्याही गंभीर समस्यांचा सामना करावा लागतो, ज्यांना दगडांची समस्या आहे आणि ज्यांना नाकातून रक्त येणे किंवा नाकातून रक्त येण्याची समस्या आहे त्यांनी कच्च्या हळदीचे थेट सेवन टाळावे. याशिवाय गरोदर महिलांनीही याचे सेवन टाळावे.
डॉ. राजेश स्पष्ट करतात की कच्च्या हळदीचे जास्त सेवन केल्याने किडनी स्टोनची समस्या, जलद हृदयाचे ठोके, रक्तदाब वाढणे आणि पोटाच्या समस्यांचा धोका वाढतो. त्यामुळे तुम्ही ते कोणत्याही माध्यमात वापरत असाल तरी त्याचे प्रमाण जरूर घ्या. याशिवाय, जे लोक कोणत्याही गंभीर आजाराने ग्रस्त आहेत किंवा कोणत्याही प्रकारचे उपचार किंवा थेरपी घेत आहेत, त्यांनी देखील सेवन करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
