चरक संहितेत ( Charak Samhita ) मध्ये सांगितले की, शुद्ध देसी तूप स्मरणशक्ती, ऊर्जा आणि शक्ती सुधारते. आणि शरीरातील वात आणि पित्त दोष ( pitta doshas ) आणि इतर विषारी पदार्थांचा प्रभाव कमी करते. आयुर्वेदात ( Ayurveda ) शुद्ध तूप हे औषध मानले अनेक प्रकारच्या उपचारांमध्येही वापरले जाते.
मुंबईत राहणारे आयुर्वेदिक डॉक्टर ( Ayurvedic doctor ) मनीष काळे सांगतात की, तुपाचा वापर केवळ खाण्यायोग्य औषध म्हणून केला जात नाही. तर पंचकर्मासह विविध उपचारांसाठी आयुर्वेदातही त्याचा बाह्य वापर सांगितला आहे. आयुर्वेद सकाळी रिकाम्या पोटी शुद्ध गाईच्या तुपाचे सेवन करण्याचा सल्ला देतो. आरोग्याच्या अनेक समस्यांपासून मुक्त होण्यास मदत करते. पचन आणि हाडांचे आरोग्य राखते. मज्जासंस्था निरोगी ठेवते आणि केस आणि त्वचेसाठी देखील चांगले असते.
तुपाला ब्रेन टॉनिक देखील म्हटले जाते. कारण त्याचे नियमित सेवन स्मरणशक्ती सुधारते आणि मज्जासंस्थेशी संबंधित समस्यांना मदत करते. तुपाने डोक्याला मसाज केल्याने चिंता, तणाव, राग आणि अस्वस्थता यासारख्या मानसिक आरोग्याच्या समस्यांपासून आराम मिळतो. यात बरे करण्याचे गुणधर्म देखील आहेत आणि त्याचा उपयोग जखमा आणि मूळव्याधच्या समस्येवर उपचार करण्यासाठी केला जातो.
तज्ञ काय म्हणतात?
इंदूरच्या आहारतज्ञ आणि पोषणतज्ञ डॉ. संगीता मालू सांगतात की शुद्ध देसी तूप नियमित प्रमाणात सेवन करणे आपल्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. 2-3 चमचे तूप आदर्श आहे. यात जास्त आरोग्याच्या समस्या उद्भवू शकतात आणि आधीच अस्तित्वात असलेले आजारही होऊ शकतात. देशी तुपात कॅल्शियम, फॉस्फरस, खनिजे, पोटॅशियम, दुधातील प्रथिने, जीवनसत्त्वे ए, के, ई, डी, ओमेगा 3 आणि ओमेगा 9 फॅटी ऍसिडस् यांसारखे पोषक घटक असतात. त्यात अँटीऑक्सीडेटिव्ह आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म देखील आहेत. पोषण पुरवण्याव्यतिरिक्त, ते शरीराला असंख्य संक्रमणांशी लढण्यास मदत करते. देसी तुपाच्या इतर काही फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- तुपामुळे रोगप्रतिकारशक्ती वाढण्यास मदत होते.
- हे पचन सुधारते आणि आतड्यांचे आरोग्य सुधारते.
- हे शरीरातील खराब कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते आणि हृदयविकाराचा धोका कमी करते.
- लठ्ठपणा रोखण्यासोबतच शरीरातील चरबी कमी होण्यासही मदत होते.
- तुपाच्या सेवनाने सांधे स्नेहन होण्यास मदत होते आणि हाडांची कॅल्शियम शोषण्याची क्षमता वाढते.
- हे केस आणि त्वचेचे आरोग्य राखण्यास मदत करते.
हेही वाचा - Antibiotics : प्रतिजैविक लहान मुलांची प्रतिकारशक्ती करतात कमी
संशोधन काय म्हणते?
नॅशनल डेअरी रिसर्च इन्स्टिट्यूटने ( National Dairy Research Institute ) तुपाच्या फायद्यांबाबत केलेल्या अभ्यासात असे आढळून आले आहे. शुद्ध तूप शरीरात एंजाइम बनवते. कर्करोगाच्या वाढीस गती देणारे विषाणू काढून टाकण्यास मदत करतात. नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन (NCBI) ( National Center for Biotechnology Information ) मध्ये प्रकाशित झालेल्या आणखी एका संशोधनात असे म्हटले आहे की, तुपात कर्करोगाचा प्रभाव कमी करण्याची क्षमता आहे. याशिवाय तुपात आढळणारे लिनोलिक अॅसिड कोलन कॅन्सरपासून बचाव करण्यास मदत करते.
अँटिऑक्सिडंट्स करतात कोलेस्ट्रॉलची पातळी
तुपात आढळणारे अँटिऑक्सिडंट्स ( antioxidants ) खराब कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास, चयापचय, पचन, बद्धकोष्ठता, उलट्या आणि मळमळ यासारख्या समस्या सुधारण्यास आणि हाडे मजबूत करण्यास मदत करतात. फॅट-विद्रव्य जीवनसत्त्वे तुपात आढळतात. ही थायरॉईड ग्रंथीचे नियमन करू शकतात. या गोष्टी गर्भधारणेदरम्यान महत्त्वाची असते. गर्भवती महिलांमध्ये, त्याचे औषधी गुणधर्म आई आणि न जन्मलेल्या बाळाला देखील फायदेशीर ठरतात.
देसी तुपाचा वापर फायदेशीर
शुद्ध देसी तुपाचा वापर शरीराला नि:संशयपणे खूप फायदेशीर ठरत असला तरी ते किती प्रमाणात सेवन केले जात आहे याची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
हेही वाचा - Heat wave affects comorbidities : उष्माघातापासून वाचण्यासाठी 'ही' घ्या काळजी
