लंडन: यकृताचा कर्करोग (liver cancer) सहज शोधण्याचे तंत्रज्ञान शास्त्रज्ञांनी विकसित केले आहे. ते प्रायोगिक चाचण्यांमध्ये 80 टक्के प्रकरणे शोधण्यात सक्षम होते. खरे तर, हे ज्ञान अमेरिकेतील जॉन्स हॉपकिन्स किमेल कॅन्सर रिसर्च सेंटरच्या (Johns Hopkins Kimmel Cancer Research Center) शास्त्रज्ञांनी फुफ्फुसाचा कर्करोग शोधण्यासाठी विकसित केले आहे. नुकत्याच झालेल्या संशोधनातून असा निष्कर्ष काढण्यात आला आहे की, ते यकृताचा कर्करोग देखील शोधू शकतो. डेल्फी नावाची ही चाचणी (Delphi Test) रक्तप्रवाहात आढळणाऱ्या कर्करोगाच्या पेशींमुळे डीएनएमधील बदलांचे विखंडन शोधू शकते. त्यांना सेल-फ्री डीएनए म्हणतात. अलीकडेच, अमेरिकेतील 724 लोकांवर या पद्धतीची यशस्वी चाचणी घेण्यात आली. यकृताचा कर्करोग शोधण्यात त्याची अचूकता 98 टक्के आढळून आली. त्यांचा असा दावा आहे की, ते कर्करोग तपासणीचे एक अतिशय प्रभावी साधन म्हणून वापरले जाऊ शकते.
रक्त चाचणी: DELFI (DNA Evaluation of Fragments for Early Interception) नावाची रक्त चाचणी, रक्तप्रवाहात टाकलेल्या कर्करोगाच्या पेशींमधून DNA मधील विखंडन बदल शोधते, ज्याला सेल-फ्री DNA (cfDNA) म्हणतात. अगदी अलीकडील अभ्यासात, संशोधकांनी यू.एस., युरोपियन युनियन (E.U.) आणि हाँगकाँगमधील 724 व्यक्तींकडून मिळवलेल्या रक्ताच्या प्लाझ्मा नमुन्यांवरील DELFI तंत्रज्ञानाचा वापर, यकृताच्या कर्करोगाचा एक प्रकार, हेपॅटोसेल्युलर कर्करोग (HCC) शोधण्यासाठी केला.
यकृत रोगाचे प्रमाण: संशोधकांचा असा विश्वास आहे की, दोन उच्च-जोखीम असलेल्या लोकांच्या गटामध्ये आणि त्यांच्या यकृताच्या कर्करोगाशी संबंधित भिन्न कारणे असलेल्या वेगवेगळ्या आंशिक आणि वांशिक गटांमध्ये स्वतंत्रपणे प्रमाणित केलेले हे पहिले जीनोम-व्यापी विखंडन विश्लेषण आहे. असा अंदाज आहे की, जगभरातील 400 दशलक्ष लोकांना एचसीसी विकसित होण्याचा धोका जास्त आहे. कारण, क्रोनिक व्हायरल हेपेटायटीस किंवा नॉन-अल्कोहोलिक फॅटी लिव्हर डिसीज यासह क्रॉनिक लिव्हर डिसीजमुळे, यकृत रोगाचे प्रमाण वाढते. असे जगभरातील विश्लेषण सांगतात.
कर्करोगाचे निदान: यकृत कर्करोगाची लवकर ओळख पटल्यास जीव वाचू शकतात, परंतु सध्या उपलब्ध स्क्रीनिंग चाचण्या कमी वापरल्या जात आहेत आणि अनेक कर्करोगाचे निदान चुकीच्या पध्दतीने होते, असे एम.डी. पीएच.डी. ऑन्कोलॉजीचे प्राध्यापक आणि कॅन्सर जेनेटिक्स आणि एपिजेनेटिक्स प्रोग्रामचे सह-संचालक व्हिक्टर वेल्क्युलेस्कू म्हणतात. किमेल कॅन्सर सेंटरचे जॉन्स हॉपकिन्स आहे. ज्यांनी जकारिया फोडा, एम.डी. पीएच.डी. गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजी फेलो, अक्षया अन्नाप्रगडा, एम.डी./पीएच.डी. यांच्यासोबत या अभ्यासाचे सह-नेतृत्व केले. विद्यार्थी, आणि एमी किम, एम.डी. जॉन्स हॉपकिन्स युनिव्हर्सिटी स्कूल ऑफ मेडिसिन येथे औषधाचे सहायक प्राध्यापक आहे.
डेटा आणि अल्गोरिदम: अभ्यास केलेल्या 724 प्लाझ्मा नमुन्यांपैकी 501 यूएस आणि ईयूमध्ये गोळा करण्यात आले. आणि मशीन लर्निंग मॉडेलचे प्रशिक्षण आणि प्रमाणीकरण करण्यासाठी HCC सह 75 लोकांचे नमुने समाविष्ट केले आहेत. ही एक प्रकारची कृत्रिम बुद्धिमत्ता आहे.जी अचूकता सुधारण्यासाठी डेटा आणि अल्गोरिदम वापरते, आणि गुंतागुंत स्पष्ट करते. प्रमाणीकरणासाठी, हाँगकाँगमधील व्यक्तींकडून अतिरिक्त 223 प्लाझ्मा नमुन्यांचे विश्लेषण करण्यात आले आणि त्यात HCC असलेल्या 90 लोकांचे, हिपॅटायटीस बी व्हायरस (HBV) असलेले 66, HBV-संबंधित यकृत सिरोसिस असलेले 35 आणि अंतर्निहित जोखीम घटक नसलेल्या 32 लोकांचे नमुने समाविष्ट केले गेले.
कर्करोगाच्या पेशी: DELFI तंत्रज्ञान जीनोमच्या वेगवेगळ्या भागांमधून परिसंचरणात उपस्थित असलेल्या सेल-मुक्त डीएनएचा आकार आणि प्रमाणाचा अभ्यास करून, सेलच्या केंद्रकामध्ये डीएनए कसे पॅकेज केले जाते, हे मोजण्यासाठी रक्त चाचणी वापरते. निरोगी पेशी सुव्यवस्थित सूटकेस प्रमाणे डीएनए जाळे करतात, ज्यामध्ये जीनोमचे वेगवेगळे क्षेत्र विविध कंपार्टमेंटमध्ये काळजीपूर्वक ठेवलेले असतात. कर्करोगाच्या पेशींचे केंद्रक, याउलट, अधिक अव्यवस्थित सूटकेससारखे असतात, ज्यामध्ये जीनोमच्या पलीकडे असलेल्या वस्तू अव्यवस्थितपणे फेकल्या जातात. जेव्हा कर्करोगाच्या पेशी मरतात. तेव्हा ते डीएनएचे तुकडे रक्तप्रवाहात गोंधळलेल्या पद्धतीने सोडतात.
कर्करोगाने होणाऱ्या मृत्यूचे प्रमुख कारण: सध्या, उच्च-जोखीम असलेल्या लोकसंख्येपैकी 20% पेक्षा कमी लोकांची प्रवेशयोग्यता आणि सबऑप्टिमल चाचणी कार्यक्षमतेमुळे यकृताच्या कर्करोगासाठी तपासणी केली जाते. ही नवीन रक्त चाचणी उपलब्ध प्रमाणित रक्त चाचणीच्या तुलनेत, यकृत कर्करोगाच्या आढळलेल्या प्रकरणांची संख्या दुप्पट करू शकते आणि वाढू शकते, असे 'लवकर कॅन्सरचा शोध' अभ्यासाचे सह-वरिष्ठ लेखक किम म्हणतात. संशोधकांनी सांगितले की, पुढील टप्प्यांमध्ये क्लिनिकल वापरासाठी मोठ्या अभ्यासांमध्ये हा दृष्टिकोन प्रमाणित करणे समाविष्ट आहे. जगभरात दरवर्षी 800,000 हून अधिक लोकांना यकृताच्या कर्करोगाचे निदान केले जाते आणि अमेरिकन कॅन्सर सोसायटीच्या म्हणण्यानुसार जगभरात कर्करोगाने होणाऱ्या मृत्यूचे हे प्रमुख कारण आहे.
