मुंबई: भीमा कोरेगाव आणि एल्गार परिषद प्रकरणातील आरोपींनी तळोजा कारागृहात (Mumbai Taloja Jail) डासचे प्रमाणपत्र त्या प्रमाणात वाढल्याने मच्छरदाणीची मागणी करणारा, अर्ज मुंबई सत्र न्यायालयातील (Bombay Sessions Court) विशेष एनआयए (NIA) कोर्टात केला होता. या अर्जावर न्यायाधीश यांनी तळोजा कारागरातील अधिकाऱ्यांना वेळोवेळी धुरीकरण, कीटकनाशक फवारणी कारागृह परिसर डासमुक्त ठेवण्यासाठी आवश्यक (fumigation insecticide spraying) ती खबरदारी घेण्याचे निर्देश दिले आहे. या प्रकरणातील आरोपी सागर गोरखे याने डासांपासून सुरक्षणाकरिता मच्छरदाणी मागितल्याच्या याचिकेला उत्तर म्हणून हे निर्देश दिले आहे. न्यायालयाच्या जुलैच्या आदेशाचे पालन न केल्याबद्दल तुरुंग अधिकाऱ्यांनी मच्छरदाणीची मागणी केली होती.
तुरुंगाच्या आवारात दोनदा फ्युमिगेशन: आरोपी सागर गोरखे यांनी आपल्या याचिकेत असे म्हटले होते की, कारागृह असलेल्या खारघर परिसराला मोठ्या प्रमाणात डास आहे. (Mumbai Taloja Jail) कारागृहातील कैद्यांना पूर्वी डासांमुळे होणा-या आजारांनी ग्रासले होते. सांस्कृतिक कार्यकर्त्याने आपल्या याचिकेद्वारे न्यायालयाला पुढे सांगितले की मे महिन्यापासून तुरुंगाच्या आवारात दोनदा फ्युमिगेशन करण्यात आले आहे. (Bombay Sessions Court) परंतु ते प्रभावी ठरले नाही. गोरखे यांच्या याचिकेवर कारागृह प्रशासनाने त्यांना प्रतिसाद मागितल्यानंतरही त्यांनी प्रतिसाद दिला नाही.
अधिकाऱ्यांना आवश्यक ती पावले उचलण्याचे आदेश: विशेष न्यायाधीश राजेश जे कटारिया यांनी आदेशात म्हटले आहे की, न्यायालयाच्या जुलैच्या मागील आदेशावरून असे दिसून येते. त्याने तुरुंग अधिकाऱ्यांना आवश्यक खबरदारी घेण्याचे निर्देश दिले होते. या आदेशात म्हटले आहे की, तुरुंगात दोनदा धुरीकरण करण्यात आले आहे. त्यानंतर न्यायालयाने कारागृह अधिकाऱ्यांना आवश्यक ती पावले उचलण्याचे आदेश देण्यात आले आहे.
2020 पासून न्यायालयीन कोठडीत: एल्गार परिषद प्रकरणात बेकायदेशीर कृत्ये कायद्याअंतर्गत 15 जणांवर गुन्हा दाखल करण्यात आला होता. या प्रकरणातील दोन आरोपी जामीनावर बाहेर आहे. या प्रकरणातील सात आरोपींना 2018 पासून तर सहा जण 2020 पासून न्यायालयीन कोठडीत आहेत. जोपर्यंत त्यांच्याकडून जप्त केलेल्या इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांच्या क्लोन प्रती उपलब्ध करून दिल्या जात नाही, तोपर्यंत न्यायालय खटला पुढे करू शकत नाही.
नेमके प्रकरण काय आहे? मराठा सेना आणि ईस्ट इंडिया कंपनी यांच्यात झालेल्या युद्धाच्या 200 व्या स्मृतिदिनानिमित्त 31 डिसेंबर 2017 रोजी भीमा कोरेगांव शौर्य दिवस प्रेरणा अभियान या कार्यक्रमाअंतर्गत अनेक दलित संघटनांनी एकत्रितपणे एका रॅलीचे आयोजन केले होते. यावेळी बहुतांश दलित सैनिक होते. पुण्याजवळील भीमा कोरेगाव येथे 1 जानेवारी 2018 रोजी दंगल झाली होती आणि त्या दिवशी इथे लाखोंच्या संख्येने दलित समुदाय जमा होतो. या घटनेचे पडसाद देशभर उमटले होते. 31 डिसेंबर 2017 रोजी पुण्यात झालेल्या एल्गार परिषदे तील वक्तव्यं कारणीभूत होते, अशा तक्रारीवरून पुणे पोलिसांनी स्वतंत्र तपास सुरू केला आहे.
या एल्गार परिषदेच्यामागे माओवादी संघटनांचा हात होता, असे म्हणत या संघटनांशी कथित संबंध आहेत. या संशयावरून पुणे पोलिसांनी देशभरातल्या विविध भागांतून डाव्या चळवळीशी संबंधित अनेकांना अटक केली आहे. 28 ऑगस्ट रोजी पुणे पोलिसांनी गौतम नवलखा, सुधा भारद्वाज, वरवरा राव, अरुण फरेरा आणि वरनॉन गोन्सालविस यांना अटक केली होती.
