कोलंबो : श्रीलंकेचे सहा वेळा पंतप्रधान राहिलेले रानिल विक्रमसिंघे यांनी राष्ट्रपतीपदाची शपथ घेतल्यानंतर ( Ranil Wickremesinghe was sworn as President ) आयुष्यभराची महत्त्वाकांक्षा शुक्रवारी पूर्ण झाली. सिंगापूरला पळून गेल्यानंतर गोटाबाया राजपक्षे यांनी अपमानास्पदरित्या राजीनामा दिल्यानंतर, कार्यवाहक क्षमतेमध्ये ते एकमेव राज्यप्रमुख आहेत, परंतु विक्रमसिंघे यांनी अनेक दशकांपासून या पदाची मागणी केली आहे.
हिंदी महासागर बेट राष्ट्राच्या राजकारणावर काही कुटुंबांनी दीर्घकाळ वर्चस्व गाजवले आहे आणि विक्रमसिंघे हे सर्वात जास्त काळ काम करणारे नेते, जुनियस जयवर्धने यांचे पुतणे आहेत. जे 1989 मध्ये पायउतार होईपर्यंत 12 वर्षे सत्तेत होते. "Old Fox" म्हटले जात होते. जयवर्धने त्याच्या हुशारीसाठी प्रसिद्ध होते, परंतु त्याचा पुतण्या देशाच्या अंतर्गत वीज नेटवर्कचा अधिक चतुर नेव्हिगेटर मानला जातो.
जयवर्धने यांनीच त्यांना 1977 मध्ये परराष्ट्र उपमंत्री बनवून राजकारणात आणले. त्यांचा युनायटेड नॅशनल पार्टी ( United National Party ) प्रत्यक्षात काका आणि पुतण्यांसाठी होता अशी टीकाकारांनी विनोद केला. कुटुंबीयांचे म्हणणे आहे की, 1996 मध्ये निधन झालेल्या जयवर्धने यांना विक्रमसिंघे "एक दिवसासाठीही" अध्यक्ष बनवायचे होते.
बुधवारी राजपक्षे यांच्या दीर्घकालीन उत्तराधिकारी निवडल्यामुळे ते आता संसदेत किमान सहा दिवस पदावर राहतील - जरी शुक्रवारच्या शपथविधीचा अर्थ विक्रमसिंघे यांनी पंतप्रधान म्हणून कधीही पूर्ण कार्यकाळ पूर्ण न करण्याचे वचन दिले आहे. रेकॉर्ड कायम आहे. ते दोनदा अध्यक्षपदासाठी उभे राहिले - 1999 आणि 2005 मध्ये - दोन्ही निवडणुका हरले आणि 2020 च्या संसदीय निवडणुकीत UNP संपुष्टात आली आणि विक्रमसिंघे हे एकमेव खासदार राहिले. परंतु राजपक्षे यांचे भाऊ महिंदा यांनी या वर्षाच्या सुरुवातीला राजीनामा दिल्यानंतर, त्यांच्या राजकीय डावपेचांमुळे त्यांना विरोधकांना पराभूत करण्यात आणि पंतप्रधानपदासाठी त्यांची सहावी नियुक्ती मिळवता आली.
पुस्तके जाळली -
विक्रमसिंघे यांचे लग्न इंग्रजी लेक्चरर मैत्रिनीशी झाले आहे. त्याला मुले नाहीत आणि त्याने आपली मालमत्ता त्याच्या जुन्या शाळा आणि विद्यापीठांना दिली आहे. परंतु 2,500 हून अधिक पुस्तकांची त्यांची प्रभावी लायब्ररी - ज्याला त्यांनी "सर्वात मोठा खजिना" म्हटले - ते नुकसानांपैकी एक होते जेव्हा राजपक्षे यांना त्यांच्या अधिकृत निवासस्थानातून हाकलून देणाऱ्या विरोधकांनी गेल्या आठवड्यात त्यांचे घर जाळले होते.
प्रकाशन आणि वृक्षारोपणात रुजलेल्या एका श्रीमंत आणि राजकीयदृष्ट्या जोडलेल्या कुटुंबात जन्मलेल्या विक्रमसिंघे यांनी एका कौटुंबिक वृत्तपत्रात धाडसी रिपोर्टर म्हणून काम करायला सुरुवात केली. परंतु जगातील पहिल्या महिला पंतप्रधान सिरिमा बंदरनायके यांनी 1973 मध्ये कौटुंबिक फर्मचे राष्ट्रीयीकरण केल्यानंतर ती कायदेशीर कारकीर्दीकडे वळली.
विक्रमसिंघे यांनी एकदा एएफपीला सांगितले की, "लेक हाऊस ताब्यात घेतले नसते तर मी पत्रकार झालो असतो. त्यामुळे खरे तर श्रीमती बंदरनायके यांनी मला राजकारणात पाठवले." मे 1993 मध्ये एका आत्मघाती बॉम्बरने राष्ट्रपती रणसिंघे प्रेमदासाची हत्या ( Suicide bomber kills President Ranasinghe Premadasa ) केल्यामुळे त्यांची पंतप्रधान म्हणून पहिली नियुक्ती झाली.
तत्कालीन पंतप्रधान डिंगिरी बांदा विजेतुंगा ( Former PM Dingiri Banda Wijetunga ) यांना अध्यक्षपदी बढती देण्यात आली आणि त्यांच्या जागी विक्रमसिंघे तत्कालीन उद्योग, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्री यांची निवड करण्यात आली. अशाच हल्ल्याने त्यांना सहा वर्षांनंतर अध्यक्षपदापासून वंचित ठेवले: त्यांचे मुख्य निवडणूक प्रतिस्पर्धी चंद्रिका कुमारतुंगा निवडणुकीच्या तीन दिवस आधी एका आत्मघाती बॉम्बरने जखमी झाले.
टेलिव्हिजनवर आपल्या हरवलेल्या उजव्या डोळ्यावर पट्टी बांधून त्यांनी देशाला अश्रू आणले आणि सहानुभूतीचे महत्त्वपूर्ण मत मिळवले, ज्यामध्ये विक्रमसिंघे जिंकू असे अनेकांना वाटले होते. आता राजकीय चाक पुन्हा एकदा वळू शकते: राजपक्षे यांच्या हकालपट्टीचे विरोधक देखील विक्रमसिंघे यांच्या जाण्याचे आवाहन करत आहेत आणि प्रेमदासाचा मुलगा सजिथ पुढील आठवड्यात अध्यक्षपदासाठी निवडून येण्यासाठी प्रमुख दावेदारांपैकी एक आहे.
विक्रमसिंघे यांची दीर्घकाळापासून "मिस्टर क्लीन" प्रतिमा आहे, परंतु 2015-19 मध्ये त्यांच्या शेवटच्या-पण-एक-पंतप्रधानपदाच्या काळात, जेव्हा मध्यवर्ती बँकेच्या बाँड्सचा समावेश असलेल्या इनसाइडर ट्रेडिंग घोटाळ्यामुळे त्यांचे प्रशासन हादरले होते. मध्यवर्ती बँकेचे प्रमुख म्हणून त्याचा वर्गमित्र आणि निवड हा मुख्य आरोपी होता, त्याच्यावर क्रोनिझमचा आरोप होता.
विक्रमसिंघे यांच्यावर राजपक्षे कुळातील सदस्यांना संरक्षण देण्याचाही आरोप होता, ज्यांच्यावर भ्रष्टाचार, लाचखोरी, सार्वजनिक आर्थिक गैरव्यवहार आणि खुनाचे आरोप आहेत. तो एका दिवाळखोर राष्ट्राचा कारभार घेतो ज्याने 51 अब्ज डॉलर्सचे विदेशी कर्ज चुकवले आहे आणि आवश्यक वस्तू आयात करण्यासाठी पैसे नाहीत.
पश्चिम-समर्थक, मुक्त-मार्केट सुधारणावादी म्हणून त्यांची स्थिती आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी आणि परदेशी कर्जदारांशी बेलआउट चर्चा सुलभ करू शकते, परंतु त्यांनी आधीच चेतावणी दिली आहे की देशाच्या अभूतपूर्व आर्थिक संकटावर त्वरित उपाय होणार नाही. विक्रमसिंघे यांनी गेल्या आठवड्यात संसदेत सांगितले: "सर्वात वाईट अजून येणे बाकी आहे. आपल्याकडे अजूनही महागाई खूप जास्त आहे आणि आपण हायपरइन्फ्लेशनकडे जात आहोत." "आम्ही दिवाळखोर आहोत."
