हैदराबाद - सोव्हिएत युनियन कोसळल्याने रशिया स्वतंत्र झाला आणि युक्रेन आणि बेलारूससह, स्वतंत्र राष्ट्रांचे राष्ट्रकुल 1991 मध्ये तयार झाले. तेव्हा पासून आजतागत रशिया आणि युक्रेन यांच्यात सतत वादाचे आणि तणावाचे वातावरण ( Russia Ukraine War ) राहिलेले आहे. अनेकदा या दोन देशात युद्ध होता होता राहिलेली आहेत. मात्र सध्या येथील वाद मोठ्या प्रमाणात वाढल्यामुळे रशिराचे राष्ट्राध्यक्ष ब्लादिमीर पुतिन यांनी ( vladimir putin russia ukraine ) युद्ध पुकारले आहे. त्यांनी युक्रेनवर लष्करी कारवाई करण्यात येत आहे. यात युक्रेनमध्ये मोठ्या प्रमाणात नागरिक आणि जवान मरण पावले आहेत. युक्रेनने ही रशियाला प्रत्युत्तराची कारवाई सुरू केली आहे. त्यांनीही रशियाचे चार विमाने पाडली आहेत. जाणून घेऊया रशियातून बाहेर पडलेल्या युक्रेनच्या स्वातंत्र्यापासून आजपर्यंतचा प्रवास...
- बाल्टिक राज्ये वगळता बहुतेक माजी सोव्हिएत प्रजासत्ताक सामील झाले. चेचन्याने एकतर्फी स्वातंत्र्य घोषित केले, मॉस्कोशी संघर्षाच्या दशकाची सुरुवात केली. रशियाने संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेवर माजी सोव्हिएत युनियनची जागा 1992मध्ये घेतली आणि त्याच्या आण्विक शस्त्रागारावर नियंत्रण राखले. अॅक्टिंग प्राइम येगोर गैदर यांनी संपूर्ण पतन टाळण्यासाठी अर्थव्यवस्थेवरील केंद्रीय नियंत्रणे उठवण्याचा वादग्रस्त कार्यक्रम सुरू केला.
- 1993 सप्टेंबर-ऑक्टोबर - राष्ट्राध्यक्ष बोरिस येल्त्सिन यांनी त्यांच्या राजवटीच्या विरोधकांकडून संसदेवर कब्जा करण्यासाठी सैन्य पाठवले.
- 1994 - रशिया NATO च्या शांतता कार्यक्रमात सामील झाला. रशियन सैन्याने चेचन्याचे तुटलेले प्रजासत्ताक पुन्हा ताब्यात घेण्यासाठी दोन वर्षांची सुरुवात केली, जी चेचन स्वायत्ततेवरील तडजोड कराराने संपते.
- 1999 ऑगस्ट - चेचन्यातील सशस्त्र लोकांनी शेजारच्या दागेस्तानच्या रशियन प्रदेशावर आक्रमण केले. चेचन्याला पुन्हा नियंत्रणात आणण्यासाठी अध्यक्ष येल्तसिन यांनी माजी KGB अधिकारी व्लादिमीर पुतिन पंतप्रधानांची थोडक्यात नियुक्ती केली.
- 1999 डिसेंबर - येल्त्सिन यांनी व्लादिमीर पुतिन यांच्या बाजूने राजीनामा दिला, ज्यांनी चेचन बंडखोरांविरुद्धच्या मोठ्या लष्करी मोहिमेमुळे लोकप्रियतेची जबाबदारी स्वीकारली. पुतिन यांनी नियंत्रणाचा दावा केला.
- 2002 ऑक्टोबर - चेचन बंडखोरांनी मॉस्को थिएटरवर कब्जा केला आणि सुमारे 800 लोकांना ओलीस ठेवले. रशियन सैन्याने इमारतीवर हल्ला केला तेव्हा बहुतेक बंडखोर आणि सुमारे 120 ओलिस मारले गेले.
- 2003 सप्टेंबर - किरगिझस्तानने इस्लामी दहशतवादाचा मुकाबला करण्यासाठी 13 वर्षांत रशियाला परदेशात पहिला लष्करी तळ दिला.
- 2004 सप्टेंबर - उत्तर ओसेशियाच्या बेसलानमधील मुख्यतः चेचेन आणि इंगुश इस्लामवाद्यांनी शाळेला वेढा घातला तेव्हा 380 हून अधिक लोक मारले गेले, त्यापैकी बरीच मुले. वेढा हाताळण्यावर व्यापक सार्वजनिक टीका असूनही, राज्य सुरक्षा शक्तींमध्ये वाढ करण्यास प्रॉम्प्ट करते.
- 2005 मार्च - चेचेन फुटीरतावादी नेता अस्लान मस्खाडोव्हची रशियन सैन्याने हत्या केली.
- 2006 जुलै - रशियाचा मोस्ट-वॉन्टेड माणूस, चेचेन सरदार शमिल बसेव, सुरक्षा दलांनी मारला.
- 2006 नोव्हेंबर - माजी रशियन सुरक्षा सेवा अधिकारी अलेक्झांडर लिटविनेन्को, लंडनमध्ये निर्वासित राहणाऱ्या क्रेमलिनचे स्पष्टवक्ते टीकाकार, पोलोनियम विषबाधाने मरण पावले. ब्रिटनने रशियन माजी सुरक्षा अधिकाऱ्यांवर हत्येचा आरोप केला आहे.
- 2007 ऑगस्ट - रशियाने त्याच्या प्रादेशिक दाव्यांचा विस्तार करण्याच्या उद्देशाने आर्क्टिक मोहीम आरोहित केली आणि उत्तर ध्रुवावर समुद्राच्या तळावर ध्वज लावला.
- 2007 नोव्हेंबर - 1990 च्या युरोपातील पारंपारिक सशस्त्र दलांच्या करारामध्ये रशियाचा सहभाग निलंबित करणार्‍या कायद्यावर राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांनी स्वाक्षरी केली ज्यामुळे संपूर्ण युरोपमध्ये जड लष्करी उपकरणे तैनात करणे मर्यादित होते.
- 2008 जानेवारी - रशियाने पुनरुत्थान झालेल्या लष्करी स्नायूंच्या प्रात्यक्षिकात फ्रान्सच्या बिस्केच्या उपसागरात तटस्थ पाण्यात सोव्हिएत काळातील अटलांटिक नौदलाच्या सरावाचे पुनरुज्जीवन केले.
- 2008 ऑगस्ट - जॉर्जियन सैन्याने दक्षिण ओसेशियामध्ये रशियन-समर्थित फुटीरतावादी सैन्यावर हल्ला केल्यानंतर जॉर्जियासोबतचा तणाव युद्धात वाढला. रशियाने दक्षिण ओसेशिया आणि अबखाझिया येथून जॉर्जियन सैन्याला हाकलले, नंतर दोन्ही स्वतंत्र राज्ये म्हणून ओळखले.
- 2009 जानेवारी - न भरलेल्या बिलांवरील वादाचे निराकरण करण्यासाठी चर्चा संपुष्टात आल्यानंतर रशियाने युक्रेनला गॅस पुरवठा थांबवला. वादामुळे आग्नेय युरोपला होणारा पुरवठा अनेक आठवडे विस्कळीत झाला आहे.
- 2009 एप्रिल - तुरळक हिंसाचार सुरू असतानाही रशियाने चेचन्यामधील बंडखोरांविरुद्धचे ऑपरेशन औपचारिकपणे संपवले.
- 2009 सप्टेंबर - रशियाने पोलंड आणि झेक प्रजासत्ताकमधील क्षेपणास्त्र संरक्षण तळ बंद करण्याच्या अमेरिकेच्या निर्णयाचे स्वागत केले.
- 2010 जुलै - रशियाने त्याच्या शेजाऱ्यांना तेल आणि वायू निर्यातीवर शुल्क कायम ठेवल्याबद्दल बेलारशियन तक्रारी असूनही रशिया, बेलारूस आणि कझाकस्तान यांच्यातील सीमाशुल्क संघ अस्तित्वात आला.
- 2014 फेब्रुवारी-मे - मॉस्को समर्थक अध्यक्ष व्हिक्टर यानुकोविचच्या युक्रेनमधून उड्डाण केल्यानंतर, रशियन सैन्याने क्रिमियाचा ताबा घेतला, जे नंतर सार्वमतामध्ये रशियामध्ये सामील होण्यासाठी मत देतात. हे शीतयुद्धानंतरच्या सर्वात मोठ्या पूर्व-पश्चिम संघर्षाला सुरुवात करते, अमेरिका आणि त्याच्या युरोपियन मित्र राष्ट्रांनी पूर्व युक्रेनमध्ये रशियाच्या पुढील हस्तक्षेपावर टीका केली. औद्योगिक देशांच्या G-8 गटातून रशिया निलंबित.
- 2014 जुलै - पूर्व युक्रेनवर संशयास्पद क्षेपणास्त्र हल्ल्यात मलेशियन एअरलाइन्सचे प्रवासी विमान पाडल्यानंतर, बंडखोरांना जड शस्त्रास्त्रांचा पुरवठा केल्याबद्दल रशिया आंतरराष्ट्रीय टीकेसाठी आला. EU आणि US ने रशियावर नवीन निर्बंध जाहीर केले. आयएमएफने म्हटले आहे की रशियाचा विकास दर शून्यावर घसरत आहे.
- 2014 ऑक्टोबर - रशियाने EU द्वारे मध्यस्थी केलेल्या करारानुसार हिवाळ्यात युक्रेनला गॅस पुरवठा पुन्हा सुरू करण्यास सहमती दिली.
- 2015 सप्टेंबर - रशियाने इस्लामिक स्टेट गटाला लक्ष्य करत सीरियामध्ये पहिला हवाई हल्ले केले. परंतु पश्चिम आणि सीरियन विरोधक म्हणतात की ते असद विरोधी बंडखोरांना मोठ्या प्रमाणावर लक्ष्य करतात.
- 2015 नोव्हेंबर - तुर्कीने सीरिया बॉम्बफेक मोहिमेवर रशियन युद्ध विमान पाडले. रशिया, तुर्कीचा दुसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार, आर्थिक निर्बंध लादतो.
- 2017 जून - पूर्व युक्रेनमधील संघर्षावरून EU ने रशियावरील निर्बंध आणखी सहा महिन्यांसाठी वाढवले.
- 2018 मार्च - माजी गुप्तहेर सेच्या विषबाधेवरून ब्रिटनसोबत राजनैतिक वाद
