नवी दिल्ली : भारत आणि चीन यांच्यातील सीमेवर तणाव असूनही द्विपक्षीय व्यापारात सातत्याने वाढ होत आहे. आत्मनिर्भर भारत होण्याच्या मार्गातील सर्वात मोठा अडथळा म्हणजे चिनी उत्पादनांवरचे आपले अवलंबित्व. ताज्या आकडेवारीनुसार, भारत आणि चीनमधील आयात-निर्यात अंतर 100 अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त आहे. भारताने वार्षिक आधारावर US $ 17.48 अब्ज चीनला निर्यात केले तर US $ 118.9 अब्ज रुपयांचे साहित्य चीनमधून आयात केले आहे.
१०० अब्ज डॉलरचा फरक: भारत आणि चीनमध्ये सीमेवरून नेहमीच वाद होतात. त्यामुळे त्यांच्या नात्यात दुरावा कायम आहे. दोन्ही देश एकमेकांचे शत्रू मानतात. मात्र या सर्व परिस्थितीनंतरही भारताचे चीनवरील अवलंबित्व वाढत आहे. दोन्ही देशांमधील आयात-निर्यातीत 100 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सपेक्षा जास्त फरक आहे. चीनमधून भारतातील आयात वार्षिक आधारावर 21.7 टक्क्यांनी वाढून US $ 118.9 अब्ज झाली आहे. दुसरीकडे, 2022 मध्ये भारतातून चीनला होणारी निर्यात वार्षिक 37.9 टक्क्यांनी घसरून USD 17.48 अब्ज होण्याची अपेक्षा आहे.
चीनच्या सीमाशुल्क विभागाने जारी केलेल्या ताज्या आकडेवारीनुसार, 2022 मध्ये भारत-चीन व्यापार 8.4 टक्क्यांनी वाढून US $ 135.98 अब्ज होईल. जे गेल्या वर्षी 125 अब्ज डॉलर्स होते. अशा परिस्थितीत भारत चीनमधून कोणता माल निर्यात करतो हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया...
भारत चीनकडून कोणता माल खरेदी करतो? स्वावलंबी भारत बनण्याची इच्छा असूनही भारत अनेक वस्तूंच्या आयातीवर अवलंबून आहे. चीनमधून भारतातील आयात वार्षिक आधारावर 21.7 टक्क्यांनी वाढून US $ 118.9 अब्ज झाली आहे. त्याच वेळी, 2021-22 मध्ये भारताने चीनकडून सुमारे 3 हजार कोटी अमेरिकन डॉलर्सच्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तू खरेदी केल्या आहेत. यामध्ये इलेक्ट्रिकल मशिनरी, उपकरणे, सुटे भाग, ध्वनी रेकॉर्डर, टेलिव्हिजन आणि बरेच काही समाविष्ट आहे. टॉप टेन गोष्टींची यादी चार्टमध्ये आहे....
| इलेक्ट्रॉनिक वस्तू | आण्विक अणुभट्ट्या | बॉयलर | सेंद्रिय रसायन | प्लास्टिक वस्तू | |||||
| सुपिकता | वाहन उपकरणे | रासायनिक उत्पादने | लोखंड आणि पोलाद | अॅल्युमिनियम |
भारत चीनला काय विकतो? दुसरीकडे, 2022 मध्ये भारतातून चीनला होणारी निर्यात वार्षिक 37.9 टक्क्यांनी घसरून US$ 17.48 अब्ज झाली आहे. यामुळे भारताची व्यापार तूट 101.02 अब्ज डॉलर होती आणि ती 2021 मध्ये $69.38 अब्जचा आकडा ओलांडली.
| अॅल्युमिनियम आणि लोह | कापूस | विविध कच्चा माल | तांबे आणि ग्रॅनाइट दगड | नैसर्गिक हिरे आणि रत्न | |||||
| सोयाबीन | तांदूळ | फळे आणि भाज्या | मासे | पेट्रोलियम उत्पादने |
8 वर्षात भारताचा चीनशी व्यापार
| वर्ष | व्यापार (अब्ज डॉलर्समधील आकडेवारी) |
| 2021-22 | 94.57 अब्ज डॉलर्स |
| २०२०-२१ | $65.21 अब्ज |
| 2019-20 | $65.26 अब्ज |
| 2018-19 | $70.31 अब्ज |
| 2017-18 | $76.38 अब्ज |
| 2016-17 | $61.28 अब्ज |
| 2015-16 | $61.7 अब्ज |
| 2014-15 | $60.41 अब्ज |
भारताचे इतर देशांसोबतचे व्यापारी संबंध : आकडेवारीनुसार अमेरिका भारताकडून सर्वाधिक खरेदी करते. अमेरिकेने गेल्या वर्षी ऑक्टोबरपर्यंत ४६९.२८ अब्ज रुपयांची खरेदी केली. यानंतर यूएईने 179.69 अब्ज रुपयांची, नेदरलँडने 118.23 अब्ज रुपयांची आणि चीनने 83.21 अब्ज रुपयांची खरेदी केली आहे. म्हणजेच भारतातून होणाऱ्या निर्यातीच्या बाबतीत चीन चौथ्या क्रमांकावर आहे. भारताची चीनला होणारी निर्यात 2021 मध्ये वार्षिक आधारावर 34.28 टक्क्यांनी वाढून $28.03 अब्ज झाली आहे.
हेही वाचा: चीनमध्ये कोरोनाचा हाहाकारएका दिवसात तब्बल 3 कोटी पॉझिटिव्ह
