उज्जैन (मध्यप्रदेश): महाकालेश्वर मंदिरातून बाहेर पडणाऱ्या कचऱ्याचा पुनर्वापर करून कंपोस्ट केले जाणार आहे. या निर्णयामुळे मंदिराच्या आजूबाजूची दुकाने आणि येथील परिसर आता शून्य कचरा क्षेत्र बनणार असल्याचे मानले जात आहे. महाकाल मंदिर समितीने महाकाल मंदिराला 'शून्य कचरा मंदिर' बनविण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे. मंदिरातून बाहेर पडणाऱ्या फुल आणि हारांपासून कंपोस्ट खत तयार केले जाईल. महाकाल लोकांच्या सरफेस पार्किंगमध्ये कचरा पुनर्वापराचा प्लांट उभारण्यात येणार आहे. या कचऱ्यापासून गॅसही तयार केला जाणार आहे. या गॅसचा वापर महाकालेश्वर मंदिराच्या खाद्य परिसरात अन्न शिजवण्यासाठी केला जाणार आहे.
वनस्पतींसाठी खताचा उपयोग: महाकाल लोकचे लोकार्पण झाल्यानंतर भाविकांना चांगली सुविधा देण्यासाठी मंदिर समिती सातत्याने प्रयत्न करत आहे. मंदिर परिसर स्वच्छ ठेवण्यासाठी कचरा मुक्त करण्यासाठी मेहनत घेतली जात आहे. येथून बाहेर पडणाऱ्या कचऱ्यापासून कंपोस्ट खत तयार केले जाणार आहे. महाकाल लोकांमध्ये झाडे सुरक्षित ठेवण्यासाठी आतापर्यंत मंदिर समिती इतर ठिकाणाहून खत खरेदी करते, मात्र प्लांट उभारल्यानंतर ही समस्या दूर होणार आहे. ओल्या कचऱ्यापासून बनवलेले कंपोस्ट खत येथे लावलेल्या झाडांसाठी उपयुक्त ठरेल, असे सांगण्यात येत आहे.
कचऱ्यापासून गॅस : महाकाल लोकच्या सरफेस पार्किंगमध्ये कचरा पुनर्वापराचा प्लांट उभारण्यात येणार आहे. मंदिरातून बाहेर पडणारा सुका कचरा, पिशव्या, प्लॅस्टिकच्या बाटल्या आणि इतर कचरा येथे प्रक्रिया करून कारखाना किंवा पुनर्वापर युनिटला दिला जाईल. या प्लांटमध्ये मंदिरातून बाहेर पडणाऱ्या कचऱ्यापासून गॅसही तयार केला जाणार आहे. या गॅसचा वापर मंदिरातील किचनमध्ये अन्न शिजवण्यासाठी केला जाईल.
ओडब्ल्यूसी प्लांट : दररोज लाखो भाविक मंदिराला भेट देतात. विशेष उत्सवांमध्ये ही संख्या दुप्पट होते. सामान्य दिवसात येथे बाबा महाकालला चार क्विंटलहून अधिक फुले अर्पण केली जातात. सामान्य दिवशी अन्नछत्रात दररोज ५ हजारांहून अधिक भाविक अन्न घेतात. अशा प्रकारे मंदिरातून दररोज 5-10 क्विंटल कचरा बाहेर पडणे सामान्य आहे. यामध्ये सुका कचरा वेगळा आहे. सध्या मंदिरातून बाहेर पडणारा हा कचरा महापालिकेच्या प्रोसेसिंग युनिटकडे पाठवला जातो, मात्र प्लांट उभारल्यानंतर या कचऱ्याचा पुनर्वापर होण्यास मदत होणार आहे. यामुळे आता महाकाल धाम कचरामुक्त होणार आहे.
