नवी दिल्ली: Indian economic growth rate: राष्ट्रीय सांख्यिकी कार्यालय (NSO) ने जाहीर केलेल्या राष्ट्रीय उत्पन्नाच्या पहिल्या आगाऊ अंदाजानुसार 2022-23 या आर्थिक वर्षात Indias GDP in year 2023 सकल देशांतर्गत उत्पादन (ग्रॉस डोमेस्टिक प्रॉडक्ट) वाढीचा दर 7 टक्के अपेक्षित आहे. 2021-22 या आर्थिक वर्षात हा दर 8.7 टक्के असला तरी. NSO चा हा अंदाज भारत सरकारच्या 8 ते 8.5 टक्के वाढीच्या आधीच्या अंदाजापेक्षा खूपच कमी आहे. तथापि, तो रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (आरबीआय) 6.8 टक्के अंदाजापेक्षा जास्त असल्याचे मानले जाते. national statistics Report
सौदी अरेबिया पुढे जाईल : हा अंदाज बरोबर असेल तर भारताचा आर्थिक विकास दर सौदी अरेबियापेक्षा कमी असेल. सौदी अरेबियाचा विकास दर ७.६ टक्के राहण्याचा अंदाज आहे. खरेतर, भारताचा जीडीपी वाढीचा दर जुलै-सप्टेंबर या तिमाहीत 6.3 टक्के होता. याच काळात सौदी अरेबियाच्या 8.7 टक्के विकास दरापेक्षा हे कमी होते. जीडीपीचा पहिला आगाऊ अंदाज गेल्या चार वर्षांतील तीन वर्षांच्या वास्तविक वाढीपेक्षा अधिक आशावादी आहे. हा अंदाज वार्षिक अर्थसंकल्प वाटप आणि इतर वित्तीय अंदाजांमध्ये वापरला जातो.
तथापि, NSO च्या अंदाजानुसार रशिया-युक्रेन युद्धामुळे उद्भवलेल्या जागतिक आव्हानांना न जुमानता भारताचे आर्थिक पुनरुज्जीवन मार्गावर आहे. पण अर्थव्यवस्थेवरही काही दबाव आहेत. महागाई कायम आहे. ते नियंत्रणात आणण्यासाठी, RBI ने मागील वर्षी (मे ते डिसेंबर) पॉलिसी रेट 2.25 टक्क्यांनी वाढवला आहे, ज्यामुळे मागणीवर परिणाम होण्याची अपेक्षा आहे. NSO report on India GDP in 2023
अर्थशास्त्रज्ञ काय म्हणतात: रेटिंग एजन्सी ICRA च्या मुख्य अर्थशास्त्रज्ञ आदिती नायर म्हणाल्या, 'आमचा विश्वास आहे की मिश्र देशांतर्गत वापर असूनही, अर्थव्यवस्था तेजीवर आहे. यामुळे कमकुवत निर्यातीमुळे निर्माण होणाऱ्या काही समस्या दूर होतील. ते म्हणाले, "संपूर्ण आर्थिक वर्षासाठी एनएसओने केलेले अंदाज पाहता, पहिल्या किंवा दुसऱ्या सहामाहीसाठी क्षेत्रनिहाय आकडेवारीमध्ये काही सुधारणा होऊ शकतात."
सुनील सिन्हा, वरिष्ठ संचालक आणि प्रधान अर्थशास्त्रज्ञ, इंडिया रेटिंग्स अँड रिसर्च यांनी सांगितले की, खाजगी अंतिम उपभोग खर्च जोपर्यंत पूर्णपणे रुळावर येत नाही आणि व्यापक होत नाही तोपर्यंत येणारा काळ सोपा जाणार नाही. 2022-23 या आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या आगाऊ अंदाजामध्ये 4,06,943 कोटी रुपयांची तफावत देखील लक्षात आली आहे. 31 मे 2022 रोजी जाहीर झालेल्या 2021-22 च्या GDP वाढीच्या तात्पुरत्या अंदाजातील 2,16,842 कोटी रुपयांच्या दुप्पट रक्कम आहे. 2020-21 या आर्थिक वर्षात ही तफावत 2,38,638 कोटी रुपये होती.
जीडीपीच्या आकड्यातील ही तफावत उत्पादन पद्धत आणि राष्ट्रीय उत्पन्नातील खर्च पद्धत यातील फरक दर्शवते. राष्ट्रीय उत्पन्नाच्या पहिल्या आगाऊ अंदाजानुसार, उत्पादन क्षेत्राचे उत्पादन 1.6 टक्क्यांपर्यंत खाली येऊ शकते. तर 2021-22 मध्ये त्यात 9.9 टक्के वाढ झाली होती. त्याचप्रमाणे, खाण क्षेत्राचा विकास दर 2.4 टक्के असण्याचा अंदाज आहे जो 2021-22 मध्ये 11.5 टक्के होता.
आर्थिक विकास दराबाबत काही महत्त्वाच्या गोष्टी:
- NSO नुसार, 'देशाचा जीडीपी स्थिर किंमतींवर (2011-12) 2022-23 मध्ये 157.60 लाख कोटी रुपये अपेक्षित आहे. 2021-22 या वर्षासाठी 31 मे 2022 रोजी जारी करण्यात आलेल्या तात्पुरत्या अंदाजानुसार, GDP 147.36 लाख कोटी रुपये असण्याचा अंदाज होता.
- चालू आर्थिक वर्षात जीडीपी वाढीचा दर वास्तविक म्हणजेच स्थिर किंमतीत सात टक्के अपेक्षित आहे, जो 2021-22 मध्ये 8.7 टक्के होता.
- 2022-23 मध्ये सध्याच्या किमतींनुसार जीडीपी 273.08 लाख कोटी रुपये असेल असा अंदाज आहे. 2021-22 च्या तात्पुरत्या अंदाजानुसार, ते 236.65 लाख कोटी रुपये असण्याचा अंदाज होता.
- अशा प्रकारे, सध्याच्या किमतींनुसार जीडीपी (नाममात्र जीडीपी) मधील वाढीचा दर 2021-22 मध्ये 19.5 टक्क्यांच्या तुलनेत 2022-23 मध्ये 15.4 टक्के अपेक्षित आहे. आगाऊ अंदाजानुसार, 2022-23 मध्ये कृषी क्षेत्राचा विकास दर 3.5 टक्के अपेक्षित आहे, जो मागील आर्थिक वर्षातील तीन टक्के वाढीच्या दरापेक्षा जास्त आहे.
- व्यापार, हॉटेल्स, वाहतूक, दळणवळण आणि प्रसारणाशी संबंधित सेवा क्षेत्राचा वाढीचा दर चालू आर्थिक वर्षात 13.7 टक्के अपेक्षित आहे. जे 2021-22 मध्ये 11.1 टक्के होते.
- आर्थिक, रिअल इस्टेट आणि व्यावसायिक सेवा क्षेत्रातील वाढीचा दर 2022-23 मध्ये 6.4 टक्के इतका अंदाजित आहे. जे 2021-22 मध्ये 4.2 टक्के होते. तथापि, बांधकाम क्षेत्राचा विकास दर गेल्या आर्थिक वर्षात 11.5 टक्क्यांवरून 9.1 टक्क्यांपर्यंत कमी होण्याची अपेक्षा आहे.
- त्याचप्रमाणे, सार्वजनिक प्रशासन, संरक्षण आणि इतर सेवांचा विकास दर 2021-22 मध्ये 12.6 टक्क्यांवरून 7.9 टक्क्यांवर येण्याचा अंदाज आहे.
- स्थिर किंमतींवर सकल मूल्यवर्धित (GVA) वाढीचा दर 2022-23 मध्ये 6.7 टक्के असण्याचा अंदाज आहे, जो मागील आर्थिक वर्षात 8.1 टक्के होता.
