નવી દિલ્હીઃ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાના પ્રમુખ સબા કોરોસીએ વર્ષ 2030 સુધીમાં 'એઇડ્સ'ને નાબૂદ કરવાના લક્ષ્યાંકને અસર થયા બાદ પગલાં લેવાની હાકલ કરી છે. વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ (World Aids Day 2022) પહેલા યુનિસેફે ચેતવણી (UNICEF warned) આપી છે કે, છેલ્લા 3 વર્ષમાં બાળકો, કિશોરો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે HIVની રોકથામ અને સારવારમાં કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી.
સબા કોરોસી: તારીખ 1 ડિસેમ્બરના રોજ આવતા વિશ્વ એઇડ્સ દિવસના સંદેશમાં કોરોસીએ જણાવ્યું હતું કે, ''વર્ષ 2030 સુધીમાં એઇડ્સનો અંત લાવવાનું લક્ષ્ય પાટા પરથી ઉતરી ગયું છે. કારણ કે અસમાનતા, ભેદભાવ અને માનવ અધિકારોની અવગણના આપણી પ્રગતિને અવરોધે છે. સિન્હુઆ સમાચાર એજન્સીએ અહેવાલ આપ્યો છે. સબા કોરોસીએ જણાવ્યું હતું કે, "આપણે આ પડકારોનો સામનો કરવો જોઈએ. જેણે HIV AIDSને 40 વર્ષથી વધુ સમયથી વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય સંકટ તરીકે રાખ્યું છે. એઇડ્સને ખતમ કરવાની વિજ્ઞાન આધારિત રીત છે. પરંતુ દુર્ભાગ્યે તે બધા માટે ઉપલબ્ધ નથી."
એઇડ્સ સંબંધિત મૃત્યુને અટકાવવું: જો આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય કાર્ય કરે છે, તો આ દાયકામાં 3.6 મિલિયન નવા HIV ચેપ અને 1.7 મિલિયન એઇડ્સ સંબંધિત મૃત્યુને અટકાવી શકાય છે. કોરોસીએ જણાવ્યું હતું કે, ''તમામ સભ્ય દેશો અને હિતધારકોને એઇડ્સના અંત માટે તેમની રાજકીય અને નાણાકીય પ્રતિબદ્ધતાઓનું નવીકરણ કરવા હાકલ કરી હતી.'' ટકાઉ ભંડોળના સ્વરૂપમાં આંતરરાષ્ટ્રીય એકતાની પણ સખત જરૂર છે. કોરોસીએ કહ્યું, "જો સમાન પ્રયાસો કરવામાં આવશે, તો વિશ્વ પાછું પાટા પર આવશે અને કોઈ પણ પાછળ રહેશે નહીં.
યુનિસેફે આપી ચેતવણી: તારીખ 1 ડિસેમ્બરના રોજ વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ પહેલા યુનિસેફે ચેતવણી આપી છે કે, છેલ્લા 3 વર્ષમાં બાળકો, કિશોરો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે એચઆઇવી નિવારણ અને સારવારમાં કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી. યુનિસેફ દ્વારા જાહેર કરાયેલા રિપોર્ટ અનુસાર વર્ષ 2021 દરમિયાન લગભગ 1 લાખ 10 હજાર બાળકો અને કિશોરો (0 થી 19 વર્ષ) એઇડ્સ સંબંધિત કારણોસર મૃત્યુ પામ્યા હતા. જ્યારે 3 લાખ 10 હજાર નવા ચેપગ્રસ્ત થયા હતા. આ સાથે HIV સાથે જીવતા યુવાનોની સંખ્યા વધીને 2.7 મિલિયન થઈ ગઈ છે.
કિશોરોમાં એઈડ્સ: HIV એઈડ્સના યુનિસેફના સહાયક વડા અનુરીતા બેન્સે જણાવ્યું હતું કે, 3 વર્ષથી વધુ એઈડ્સની રોકથામ અને સ્થિરતાએ ઘણા યુવાનોના જીવન જોખમમાં મૂક્યા છે. બાળકો આનો શિકાર બની રહ્યા છે. કારણ કે, આપણે સામૂહિક રીતે તેમને શોધવા અને પરીક્ષણ કરવામાં અને સારવાર કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છીએ. દરરોજ 300 થી વધુ બાળકો અને કિશોરો એઇડ્સ સામેની લડાઈ હારી રહ્યા છે.
બાળકો અને કિશોરોના મૃત્યુ: વર્ષ 2021 માં 17 ટકા બાળકો અને કિશોરોના મૃત્યુ અને 21 ટકા નવા એચઆઈવી ચેપ માટે એઈડ્સનો હિસ્સો હતો. તેમ છતાં HIV સાથે જીવતા કુલ લોકોના માત્ર 7 ટકા હિસ્સો છે. યુનિસેફ ચેતવણી આપે છે કે, ''અસમાનતાના પરિબળો પર ધ્યાન આપવામાં ન આવે ત્યાં સુધી બાળકો અને કિશોરોમાં એઇડ્સનો અંત દૂરનું સ્વપ્ન બની રહેશે. જો કે, લાંબા ગાળાના વલણો સકારાત્મક રહે છે.''
સારવારમાં તફાવત: વર્ષ 2010 થી 2021 સુધીમાં નાના બાળકો (0 થી 14 વર્ષ) માં નવા HIV ચેપમાં 52 ટકાનો ઘટાડો થયો છે અને કિશોરો (15 થી 19 વર્ષ)માં નવા ચેપમાં 40 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. એ જ રીતે HIV સાથે જીવતી સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં આજીવન એન્ટિરેટ્રોવાયરલ ટ્રીટમેન્ટનો કવરેજ એ જ દાયકામાં 46 ટકાથી વધીને 81 ટકા થયો હતો. જ્યારે એચ.આય.વી સાથે જીવતા બાળકોની કુલ સંખ્યા ઘટી રહી છે. ત્યારે બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો વચ્ચે સારવારનો તફાવત સતત વધી રહ્યો છે.
બાળકોમાં એઈડ્સ: યુનિસેફ HIV પ્રાથમિકતા ધરાવતા દેશોમાં બાળકો માટે ART કવરેજ વર્ષ 2020માં 56 ટકા હતું. પરંતુ 2021માં ઘટીને 54 ટકા થઈ ગયું છે. આ ઘટાડો કોવિડ 19 રોગચાળા અને અન્ય વૈશ્વિક કટોકટીઓ સહિત સંખ્યાબંધ પરિબળોને કારણે છે. જેણે ગરીબીમાં વધારો કર્યો છે. પરંતુ તે બાળકોમાં એઇડ્સ પ્રત્યેની રાજકીય ઇચ્છાશક્તિ અને પ્રતિભાવના અભાવનું પ્રતિબિંબ પણ છે.
જીવતા બાળકોની ટકાવારી: વૈશ્વિક સ્તરે HIV સાથે જીવતા બાળકોની પણ ઓછી ટકાવારી પાસે સારવાર (52 ટકા) હતી. જે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં માત્ર નજીવો વધારો થયો છે. દરમિયાન HIV (76 ટકા) સાથે જીવતા તમામ પુખ્ત વયના લોકોમાં કવરેજ બાળકો કરતા 20 ટકા વધુ હતું. બાળકો ધરાવતી સગર્ભા સ્ત્રીઓ (52 ટકા) અને HIV (81 ટકા) સાથે જીવતી સ્ત્રીઓમાં આ તફાવત વધુ છે. ચિંતાજનક વાત એ છે કે, 0 થી 4 વર્ષની વયના બાળકોની ટકાવારી HIV સાથે જીવે છે અને ART પર નથી.
સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓમાં સારવાર કવરેજમાં ઘટાડો: એશિયા-પેસિફિક, કેરેબિયન, પૂર્વ અને દક્ષિણ આફ્રિકા, લેટિન અમેરિકા, મધ્ય પૂર્વ અને ઉત્તર આફ્રિકા અને પશ્ચિમ અને મધ્ય આફ્રિકા સહિતના કેટલાક પ્રદેશોએ પણ વર્ષ 2020 દરમિયાન સગર્ભા અને સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓમાં સારવાર કવરેજમાં ઘટાડો અનુભવ્યો હતો. જેમાં એશિયામાં વધુ ઘટાડો જોવા મળે છે. વર્ષ 2021માં પેસિફિક અને મધ્ય પૂર્વ અને ઉત્તર આફ્રિકામાં પશ્ચિમ અને મધ્ય આફ્રિકા સિવાય, જ્યાં માતાથી બાળકના સંક્રમણનો સૌથી વધુ બોજ છે. ઉપરોક્ત પ્રદેશોમાંથી કોઈ પણ વર્ષ 2019માં પ્રાપ્ત કવરેજ સ્તર સુધી પહોંચી શક્યું નથી. આ અવરોધો નવજાત બાળકોના જીવનને વધુ જોખમમાં મૂકે છે. વર્ષ 2021 માં 75 હજારથી વધુ નવા બાળકોના ચેપ થયા કારણ કે, સગર્ભા સ્ત્રીઓનું નિદાન થયું ન હતું અને સારવાર શરૂ કરવામાં આવી ન હતી.
