હૈદરાબાદ: HIV AIDSને વિશ્વભરમાં સૌથી ગંભીર બિમારીઓમાં (HIV AIDS is a serious illness)ની એક ગણવામાં આવે છે. 'વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ' (World AIDS Day) દર વર્ષે તારીખ 1 ડિસેમ્બરે આ રોગ અને તેની સારવાર અને તેનાથી સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ બાબતો વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા અને તેના માટે વિવિધ કાર્યક્રમો અને ઝુંબેશનું આયોજન કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ઉજવવામાં આવે છે.
UN AIDSના આંકડા: HIV AIDS એક એવો ચેપ છે. જેને વિશ્વની સૌથી જ ટિલ બીમારીઓની શ્રેણીમાં રાખી શકાય છે. જો કે, આ રોગને ઘણા કિસ્સાઓમાં સારવાર અને સાવચેતી અપનાવીને નિયંત્રિત કરી શકાય છે. પરંતુ એ વાતને નકારી શકાય નહીં કે, આ રોગને કારણે મૃત્યુ દર ખૂબ જ વધારે છે. આ રોગની ગંભીરતાનો અંદાજ તેના પીડિતોની સંખ્યા અને આ રોગ અને તેનાથી સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામેલા લોકોના આંકડાને જોઈને લગાવી શકાય છે. UN AIDS (UNICEF ની એક શાખા) ના આંકડા મુજબ, ફક્ત વર્ષ 2021માં, લગભગ 1.5 કરોડ લોકોને HIV AIDS સંક્રમણ હોવાની પુષ્ટિ થઈ હતી. જેમાંથી 6.50 લાખ લોકો આ ચેપ અને સંબંધિત રોગોને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા.
રિપોર્ટ: આ રિપોર્ટ અનુસાર અત્યાર સુધીમાં આખી દુનિયામાં લગભગ 8 કરોડ 42 લાખ લોકો એઇડ્સથી સંક્રમિત છે. જેમાંથી લગભગ 4 કરોડ 1 લાખ લોકોના મોત થયા છે. આ આંકડાઓના આધારે એમ કહેવું ખોટું નહીં હોય કે, UN AIDSએ હાલમાં વિશ્વની સૌથી મોટી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓમાંથી એક છે.
વિશ્વ એઈડ્સ દિવસ ઉજવણીનો ઉદ્દેશ્ય: વૈશ્વિક મંચ પર UN AIDSના સંક્રમણ અંગે લોકોને જાગૃત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે તારીખ 1 ડિસેમ્બરના રોજ વિશ્વ એઈડ્સ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે અને જાગૃતિ ફેલાવવા અને તેને લગતી ગેરમાન્યતાઓ અને સારવાર વિશે માહિતી પૂરી પાડવાના હેતુથી કરવામાં આવે છે.
વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ 2022 થીમ: થીમ અને હેતુ વિશ્વ એઇડ્સ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સમગ્ર વિશ્વના લોકોમાં આ ચેપ અને તેની સારવાર વિશે માત્ર જાગૃતિ ફેલાવવાનો નથી. પરંતુ તે લોકો અને તેમના ત્યાંના લોકો સાથે એકતા અથવા સમર્થન દર્શાવવાનો પણ છે. એઇડ્સથી પીડિત લોકોને મદદ કરવાનો પણ પ્રયાસ છે. આ સાથે આ અવસર આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે એઇડ્સ અને તેનાથી સંબંધિત રોગોના કારણે મૃત્યુ પામેલા લોકો માટે શોક વ્યક્ત કરવાની તક પણ આપે છે. નોંધપાત્ર રીતે વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાની પહેલ પર શરૂ થયેલ વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ દર વર્ષે એક થીમ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. સમાજમાં ફેલાયેલી અસમાનતાને દૂર કરીને એઇડ્સને જડમૂળથી નાબૂદ કરવા માટે જરૂરી પગલાં લેવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ વર્ષે વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ 'સમાનતા' થીમ પર ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે.
વર્લ્ડ એઈડ્સ ડે ઈતિહાસ: વાસ્તવમાં એઈડ્સ સંબંધિત આવી ઈવેન્ટનું આયોજન કરવાનો વિચાર સૌપ્રથમ વર્ષ 1987માં પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યો હતો. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના 'ગ્લોબલ ઓન એઈડ્સ' કાર્યક્રમના 2 ઈન્ફોર્મેશન ઓફિસર જેમ્સ ડબલ્યુ. બન અને થોમસ નેટરએ સૌની સામે આ ઈવેન્ટની ઉજવણી કરવાનો વિચાર સૌથી પહેલા મૂક્યો હતો. જે બાદ 'ગ્લોબલ ઓન એઇડ્સ'ના ડાયરેક્ટર જોનાથન માને તારીખ 1 ડિસેમ્બર 1988ને વર્લ્ડ એઇડ્સ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું. જેના માટે 'કોમ્યુનિકેશન' થીમ નક્કી કરવામાં આવી હતી.
જાગૃતિ કરવાના પ્રયાસ: આ પછી વર્ષ 1996થી યુનાઇટેડ નેશન્સ પ્રોગ્રામ 'યુએન એઇડ્સ' દ્વારા વિશ્વ એઇડ્સ દિવસની ઉજવણી કરવા અને તેના અંતર્ગત વિવિધ જાગૃતિ કાર્યક્રમો અને ઝુંબેશનું આયોજન કરવાના પ્રયાસો શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા. આ અભિયાન માટે શરૂઆતમાં બાળકો અને યુવાનોને કેન્દ્રમાં રાખવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ પાછળથી દરેક વયજૂથ અને જાતિના લોકોને આ રોગથી બચાવવા અને તેમને જાગૃત કરવાના પ્રયાસો શરૂ કરવામાં આવ્યા.
રેડ રિબન ડે: આ મુદ્દાની સંવેદનશીલતાને ધ્યાનમાં રાખીને વ્હાઇટ હાઉસમાં વર્ષ 2007માં વિશ્વ એઇડ્સ દિવસના પ્રતીક તરીકે રેડ રિબનને માન્યતા આપવામાં આવી હતી. તેથી જ આ દિવસને 'રેડ રિબન ડે' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
એઈડ્સનો પહેલો કેસ: ઉલ્લેખનીય છે કે, આફ્રિકાના કોંગોમાં વર્ષ 1957માં એઇડ્સનો પ્રથમ કેસ જોવા મળ્યો હતો. આ બીમારીથી પીડિત વ્યક્તિના મૃત્યુ બાદ જ્યારે તેના લોહીની તપાસ કરવામાં આવી તો તે એઈડ્સથી પીડિત હોવાનું સામે આવ્યું હતું. પરંતુ આ રોગને વર્ષ 1980માં 'AIDS' તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી. જો આપણે ભારતની વાત કરીએ તો વર્ષ 1986માં આપણા દેશમાં મદ્રાસમાં એઈડ્સનો પહેલો કેસ સામે આવ્યો હતો.
HIV AIDS ના કારણો અને લક્ષણો: એઇડ્સ વાસ્તવમાં 'એક્વાર્ડ ઇમ્યુનોડેફિસિયન્સી સિન્ડ્રોમ'નું લોકપ્રિય નામ છે. આ ચેપની અસરને કારણે જવાબદાર વાયરસ શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિના ટી કોશિકાઓ પર હુમલો કરવાનું શરૂ કરે છે. ખાસ કરીને અસુરક્ષિત અને વધુ લોકો સાથેના જાતીય સંબંધોને આ ચેપ માટે જવાબદાર ગણવામાં આવે છે. આ સિવાય HIV સંક્રમિત પુરુષ કે, સ્ત્રી સાથે સંભોગ કરવાથી, ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિનું લોહી અન્ય કોઈને ટ્રાન્સફ્યુઝ કરવાથી, ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવેલી સોયનો ફરીથી ઉપયોગ કરવાથી અથવા તેના કોઈપણ અંગને અન્ય વ્યક્તિમાં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવાથી તેને ફેલાવવાનું જોખમ રહેલું છે. આ સિવાય પ્લેસેન્ટા દ્વારા HIV સંક્રમણથી પીડિત સગર્ભા મહિલાના ગર્ભમાં ઉછરી રહેલા બાળક સુધી પણ આ ચેપ પહોંચે છે.
સામાન્ય લક્ષણો: સાંધા અને સ્નાયુઓમાં દુખાવો, ભારે ઠંડી અને તાવ, શરીરમાં નબળાઈ અને થાક લાગે છે, વજનમાં અચાનક ઘટાડો, સતત માથાનો દુખાવો અને ગળામાં દુખાવો, દ્રષ્ટિ ગુમાવવી, શરીર પર લાલ ફોલ્લીઓનો દેખાવ, જીભ અને મોંમાં સફેદ ફોલ્લીઓનો દેખાવ, સૂકી ઉધરસ અને ઝાડા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, રાત્રે પરસેવો આવવો વગેરે HIV એઈડ્સથી પિડીત વ્યક્તિમાં જોવા મળતા લક્ષણો છે.
એઇડ્સ વિશેની ગેરમાન્યતા: એઇડ્સ અંગે માત્ર આપણા દેશમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં અનેક પ્રકારની ગેરમાન્યતાઓ કે, મૂંઝવણો પ્રચલિત છે. જેમાંથી મોટાભાગના ખોટા છે. આ કારણે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં તેને શ્રાપ તરીકે પણ જોવામાં આવે છે અને લોકો તેને એઇડ્સ કહે છે.
