নিউজ ডেস্ক, ২৮ মে’: পৰিৱৰ্তন যদি কেৱল নিৰন্তৰ হয়, তেন্তে পুৰণি সংসদ ভৱনটোৱে বিভাজন আৰু পৰৱৰ্তী সাম্প্ৰদায়িক হিংসাৰ আঘাত কঢ়িয়াই ফুৰাৰ পৰা বিশ্বৰ পঞ্চম বৃহত্তম অৰ্থনীতিলৈ পৰিৱৰ্তিত হোৱাৰ এক নীৰব দৰ্শক হৈ আহিছে । ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টৰ মাজনিশাৰ ষ্ট্ৰ’কত কেন্দ্ৰীয় হলৰ ভিতৰত আৰম্ভ হোৱা ‘দ্য ট্ৰিষ্ট অৱ ডেষ্টিনি’য়ে ২০২৩ চনৰ ২৮ মে’ত আনুষ্ঠানিক বিদায় ল’ব । ইয়াৰ স্থান ল’ব নতুন ভৱনটোৱে (Old Parliament House) ৷
ঐতিহাসিক সংসদ ভৱনত সূৰ্য অস্ত যোৱাৰ লগে লগে সমগ্ৰ দেশবাসীক নষ্টালজিয়াৰ ঢৌৱে ধুই যায়, কাৰণ ই ভাৰতীয় ইতিহাসৰ গতিপথ গঢ় দিয়া কেইবাটাও যুগান্তকাৰী ঘটনাৰ নীৰৱ দৰ্শক হৈ আহিছে । প্ৰায় এশ বছৰ ধৰি এই অট্টালিকাটো গণতন্ত্ৰৰ প্ৰতীক হিচাপে থিয় হৈ আছিল ৷ প্ৰগতিৰ পথত থকা এটা জাতিৰ সংগ্ৰাম আৰু জয়ৰ সাক্ষী হৈ আছিল (History of Old Parliament House) ।
বৰ্তমান পুৰণি সংসদ ভৱন হিচাপে পৰিগণিত হোৱা কাউন্সিল হাউছটো ৯৮ ফুট ব্যাসৰ এটা কেন্দ্ৰীয় হলৰে গঠিত । এই হলটোৱে অতি তাৎপৰ্য লাভ কৰিছে কাৰণ ইয়াতেই ভাৰতীয় সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল আৰু ইয়াতে সংসদ ভৱনৰ সাৰমৰ্ম সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল । ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা ভাৰতৰ সংবিধান কাৰ্যকৰী হয় আৰু নতুন সংবিধানৰ অধীনত ১৯৫১-৫২ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম সাধাৰণ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় । ফলত ১৯৫২ চনৰ এপ্ৰিল মাহত প্ৰথম নিৰ্বাচিত সংসদ গঠন হয় (New parliament building inauguration)।
সংসদ মাৰ্গৰ শেষত অৱস্থিত তথা সংসদ ভৱন নামেৰেও জনাজাত এই ভৱনত লোকসভা, ৰাজ্যসভা আৰু এটা পুথিভঁৰাল হল আছে । এই তিনিটা কোঠাৰ মাজত এখন বাগিচা আছে, যিয়ে চৌপাশৰ সৌন্দৰ্য বৃদ্ধি কৰে । এই ভৱনটোত মন্ত্ৰী, লোকসভা আৰু ৰাজ্যসভাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়াৰ লগতে অধ্যক্ষ আৰু সংসদীয় সমিতিৰ বাবে থকাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে । ১৯৫৬ চনত বৰ্তমানৰ সংসদ ভৱনটোত দুটা মহলা সংযোজন কৰি ইয়াৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰা হয় (New parliament building in Delhi) ।
ভাৰতৰ গণতান্ত্ৰিক ঐতিহ্যৰ বিষয়ে মানুহক জ্ঞান দিয়াৰ প্ৰয়াসত ২০০৬ চনত সংসদ সংগ্ৰহালয় স্থাপন কৰা হয় । এই সংগ্ৰহালয়ত শব্দ আৰু পোহৰৰ ভিডিঅ’, ইন্টাৰেক্টিভ বৃহৎ পৰ্দাত কম্পিউটাৰ প্ৰদৰ্শন, ভাৰ্চুৱেল ৰিয়েলিটি অভিজ্ঞতাকে ধৰি একাধিক আকৰ্ষণীয় বৈশিষ্ট্য উপলব্ধ । ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে ভাৰতৰ চহকী গণতান্ত্ৰিক উত্তৰাধিকাৰৰ বিষয়ে দৰ্শনাৰ্থীক জ্ঞান প্ৰদান কৰা ।
এই ঐতিহাসিক অট্টালিকাৰ ক’ৰিডৰত দূৰদৰ্শী নেতাৰ পদাংক আৰু ভাৰতৰ ভাগ্য গঢ় দিয়া আবেগিক বিতৰ্কৰ প্ৰতি অনুৰণন ঘটে । ইয়াতেই অটল বিহাৰী বাজপেয়ীয়ে প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে থকা চমু কাৰ্যকালত গ্ৰাহক পৰিক্ৰমা, খাদ্য আৰু ৰাজহুৱা বিতৰণ মন্ত্ৰালয়ৰ উদ্যোগ লৈ জাতিটোৰ কল্যাণৰ এক চিন ৰাখিছিল ।
লগতে পঢ়ক: New Parliament building: এক ঐতিহাসিক ক্ষণত দেওবাৰে মুকলি হ’ব দেশৰ নতুন সংসদ ভৱন
এই দেৱালবোৰৰ ভিতৰতে ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিৰ মিত্ৰজোঁটৰ চৰকাৰখনো এক মুহূৰ্তৰ হিচাপৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল ৷ কিয়নো এআইএডিএমকেৰ সমৰ্থন প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ ফলত একক ভোটত ইয়াৰ পতন ঘটিছিল । এনে ঘটনাই ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ইতিহাসৰ তন্ত্ৰ বোৱাই জাতিটোৰ বৈচিত্ৰময় আৰু গতিশীল স্বৰূপক প্ৰতিফলিত কৰা এক টেপেষ্ট্ৰীৰ সৃষ্টি কৰিছে ।
ঔপনিৱেশিক আৰু ভাৰতীয় স্থাপত্যৰ মিশ্ৰণ ঘটোৱা আইকনিক বৃত্তাকাৰ ডিজাইনৰ সৈতে বৰ্তমানৰ সংসদ ভৱনে জাতিটোৰ সামূহিক স্মৃতিত নিজকে খোদিত কৰিছে । ইয়াৰ পবিত্ৰ কোঠাৰ ভিতৰতে নিজৰ স্বাধীনতাৰ বাবে অক্লান্তভাৱে যুঁজ দিয়া ভাৰতীয় জনসাধাৰণৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু মনোভাৱৰ প্ৰমাণ হিচাপে ই থিয় দিছে । জৱাহৰলাল নেহৰুৰ "Tryst with Destiny" ভাষণৰ প্ৰেৰণাদায়ক শব্দৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ১৯৬২ চনৰ চীন-ভাৰত সংঘাতৰ সৰ্বসন্মতিপূৰ্ণ সমাধানলৈকে দেৱালসমূহে প্ৰগতিৰ বাবে হাহাকাৰ কৰা এটা উঠি অহা জাতিৰ আৱেগ আৰু আকাংক্ষাক গ্ৰহণ কৰিছে ।
যদি জৱাহৰলাল নেহৰুৱে এই ভৱনৰ পৰাই জাতিটোৰ সৈতে তেওঁৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিল, তেন্তে সেই যাত্ৰাটো বিভিন্ন পেৰামিটাৰৰ সৈতে আৰু বিভিন্ন অনুষ্ঠানত, জাতিটোৰ ইতিহাসত কেইবাবাৰো আলোচনা কৰা হৈছিল । এই অট্টালিকাৰ পৰাই ১৯৭২ চনত কেৱল ইন্দিৰা গান্ধীয়ে বাংলাদেশ গঠনৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল । পাকিস্তানৰ পৰা বাংলাদেশক পৃথক কৰিবলৈ ইন্দিৰা গান্ধীয়ে বিশ্বক নিজৰ খোজত খোজ মিলাই লৈ যাবলগীয়া হৈছিল ।
যদি ইন্দিৰা গান্ধীৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু সাহসে ভাৰতক ঔপনিৱেশিক হেংগঅভাৰৰ পৰা মুক্ত কৰিলে, তেন্তে ১৯৯১ চনত পি ভি নৰসিংহ ৰাৱে একেটা অট্টালিকাৰ পৰাই মুকলি বজাৰ অৰ্থনীতিৰ সম্পৰ্কত কৰা ঘোষণাই ভাৰতক বিশ্ব অৰ্থনৈতিক খেলুৱৈ হোৱাৰ প্ৰাথমিক খোজটো দিছিল । প্ৰায় ১৬ বছৰৰ পাছত ২০১৭ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোডী আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰণৱ মুখাৰ্জীয়ে শুকুৰবাৰে মাজনিশাৰ ষ্ট্ৰ’কত এটা বুটাম টিপি সংসদৰ ঐতিহাসিক কেন্দ্ৰীয় হলৰ পৰা ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ কৰ সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে ।
কিন্তু সংসদৰ ইতিহাসত কিছুমান বিশেষ খণ্ড আছে যিবোৰ দেশৰ জনসাধাৰণে নিজৰ স্মৃতিৰ পৰা মচি পেলাবলৈ পছন্দ কৰিব । তেনে এটা সময় ভাৰতত ১৯৭৫ চনৰ পৰা ১৯৭৭ চনলৈ সংঘটিত হৈছিল, যাক জৰুৰীকালীন অৱস্থা বুলি জনা যায় । সংবিধানৰ ৩৫২ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীয়ে পৰামৰ্শ দিয়াৰ দৰে প্ৰচলিত “আভ্যন্তৰীণ অশান্তি”ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰপতি ফখৰুদ্দিন আলী আহমেদে আনুষ্ঠানিকভাৱে জৰুৰীকালীন অৱস্থা ঘোষণা কৰে ।
১৯৭৫ চনৰ ২৫ জুন তাৰিখৰ পৰা ১৯৭৭ চনৰ ২১ মাৰ্চলৈকে ইয়াক বলবৎ কৰা হয় । এই ঘোষণাই প্ৰধানমন্ত্ৰীক ডিক্রীৰে শাসন কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে, যাৰ ফলত নিৰ্বাচন বাতিল কৰা হয় আৰু নাগৰিক স্বাধীনতা স্থগিত ৰখা হয় । জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ সৰহভাগ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ ৰাজনৈতিক বিৰোধীসকলক কাৰাগাৰত ভৰাই থোৱা হৈছিল, আৰু সংবাদ মাধ্যমে চেঞ্চৰশ্বিপৰ সন্মুখীন হৈছিল । এই সময়ছোৱাত তেওঁৰ পুত্ৰ সঞ্জয় গান্ধীৰ নেতৃত্বত বলপূৰ্বক বন্ধ্যাকৰণ অভিযানকে ধৰি অসংখ্য মানৱ অধিকাৰ উলংঘা সংঘটিত হয় ।
যদি জৰুৰীকালীন অৱস্থাই স্বৈৰাচাৰীতা আৰু জাতিৰ কণ্ঠ স্তব্ধ কৰাৰ প্ৰতীক আছিল, তেন্তে ২০০১ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত লস্কৰ-ই-তৈবা (লেট) আৰু জৈছ-ই-মহম্মদৰ সদস্যই চৌহদত আক্ৰমণ কৰাৰ সময়ত সমগ্ৰ দেশ সন্ত্ৰাসবাদৰ নিৰ্মমতাৰ সন্মুখীন হৈছিল । তেওঁলোকে ব্যৱহাৰ কৰিছিল গৃহ মন্ত্ৰালয়ৰ নকল ষ্টীকাৰেৰে সজোৱা এখন বগা ৰাষ্ট্ৰদূতৰ বাহন । এ কে ৪৭ ৰাইফল, গ্ৰেনেড, গ্ৰেনেড লঞ্চাৰ, হেণ্ডগান আদিৰে সজ্জিত আক্ৰমণকাৰীয়ে নিৰাপত্তাৰ একাধিক স্তৰত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ সক্ষম হয় । সৌভাগ্য যে সকলো সংসদ সদস্যই নিৰাপদে ওলাই আহিবলৈ সক্ষম হ’ল । কিন্তু এই আক্ৰমণৰ ফলত ৯ জন লোকৰ মৃত্যু হয় আৰু ১৮ জন ব্যক্তি আহত হয়, য’ত ৬ জন দিল্লী আৰক্ষী বিষয়া আৰু দুজন সংসদৰ নিৰাপত্তাৰক্ষী বিষয়াও আছিল ।
এই এনকাউণ্টাৰৰ সময়ত আত্মঘাতী ভেষ্ট পিন্ধা আক্ৰমণকাৰীৰ এজনক গুলীয়াই হত্যা কৰা হয়, যাৰ ফলত তেওঁৰ শৰীৰত সংযুক্ত বোমা ফুটি নিজৰেই মৃত্যু হয় । বাকী চাৰিজন আক্ৰমণকাৰীকো নিষ্ক্ৰিয় কৰা হয় । এই সাহসী আক্ৰমণৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই সেই সময়ৰ গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী এল কে আদৱানীয়ে ইয়াক “আমাৰ গণতন্ত্ৰৰ দুৰ্গটোৰ ওপৰত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ, যাৰ লক্ষ্য স্পষ্টভাৱে দেশৰ শীৰ্ষ ৰাজনৈতিক নেতৃত্বক মচি পেলোৱা” বুলি অভিহিত কৰিছিল ।
গণতন্ত্ৰৰ খহনীয়া আৰু সন্ত্ৰাসবাদৰ মাৰাত্মক আগ্ৰাসন আৰু অধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল যেতিয়া ২০০৮ চনত সমগ্ৰ ৰাষ্ট্ৰই বিজেপিৰ সাংসদসকলে অনাস্থা প্ৰস্তাৱ জয় কৰিবলৈ তেওঁলোকক উৎকোচ দিয়াৰ চেষ্টা কৰা বুলি অভিযোগ কৰি নোটৰ বাণ্ডিল সৰবৰাহ কৰা দেখিছিল । মৰেনাৰ সাংসদ অশোক আৰগাল, মণ্ডলৰ সাংসদ ফাগন সিং কুলাষ্টে আৰু ৰাজস্থানৰ ছালুম্বাৰৰ সাংসদ মহাবীৰ ভাগোৰাই নোট জোকাৰি কাৰ্যবিধি স্তব্ধ কৰি সমগ্ৰ জাতিটোক লজ্জাজনক কৰি তুলিলে ।
তথাপিও নতুন সংসদ ভৱনে কেন্দ্ৰীয় ভিষ্টাত নিজৰ স্থান লোৱাৰ লগে লগে পুৰণি গাঁথনিটোৰ ভৱিষ্যত অনিশ্চিত হৈয়েই আছে । আলোচনাসমূহ বিকল্প ব্যৱহাৰৰ বাবে অট্টালিকাটো মেৰামতি আৰু পুনৰ উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিত কৰা, ইয়াৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য সংৰক্ষণ কৰা, আৰু ইয়াক জনসাধাৰণৰ সেৱা আগবঢ়াই নিয়াৰ অনুমতি দিয়াৰ ওপৰত আবদ্ধ হৈ আছে । হয়তো ইয়াক সংগ্ৰহালয়লৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পৰা যাব, য’ত ভাৰতৰ গণতান্ত্ৰিক যাত্ৰাৰ চহকী টেপেষ্ট্ৰী ভৱিষ্যত প্ৰজন্মই চাব পৰাকৈ সংৰক্ষিত হৈ থাকে ।
প্ৰতিটো কোণতে এনেকুৱা শিল্পকৰ্ম আৰু প্ৰদৰ্শনী আছিল যিয়ে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ সংগ্ৰাম, ইয়াৰ জয়, আৰু ইয়াৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰে । ইতিহাসৰ ওজন আৰু মানুহৰ স্থিতিস্থাপকতাৰ শক্তিৰ প্ৰতি ভয় ভৰি থকা দৰ্শনাৰ্থীসকলে ইয়াৰ ক’ৰিডৰবোৰেৰে খোজ কাঢ়িব পাৰিব ।
ভৱিষ্যতৰ উদ্দেশ্য যিয়েই নহওক কিয়, পুৰণি সংসদ ভৱনে চিৰদিনৰ বাবে স্মৃতিৰ ৰক্ষক হিচাপে থিয় দিব, এটা জাতিৰ বিৱৰ্তনৰ নীৰৱ সাক্ষী হিচাপে । ই ভাৰতৰ উপনিবেশৰ পৰা স্বতন্ত্ৰ গণতন্ত্ৰলৈ, সংগ্ৰামী জাতিৰ পৰা বিশ্ব শক্তিশালী দেশলৈ ৰূপান্তৰিত হোৱাৰ সাক্ষী হৈ আহিছে । ইয়াৰ দেৱালবোৰে এই মহান ভূমিৰ ভাগ্য গঢ়ি তুলিবলৈ চেষ্টা কৰা অগণন ব্যক্তিৰ আবেগ, উত্তেজনা আৰু স্থিতিস্থাপকতাক গ্ৰহণ কৰিছে ।
লগতে পঢ়ক: Scepter Sengol: ভাৰতবৰ্ষৰ ইতিহাসৰ সাক্ষী সোণালী ৰাজদণ্ড "চেংগোল" ৰ ইতিহাসৰ বিস্তৃত বিৱৰণ
