ଭୁବନେଶ୍ବର: ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଘଟଣାରେ ଟାସ୍କଫୋର୍ସ ଗଠନ କରିଛନ୍ତି ରାଜ୍ୟ ସରକାର । ଟାସ୍କଫୋର୍ସ ଗଠନ ହେବାର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ବାହାରିବାର କିଛି ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଆକ୍ସନ ମୁଡ଼ରେ ଆସିଛି ଟିମ । ବୈଠକ ପରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖିଛନ୍ତି ଟାସ୍କଫୋର୍ସ ମୁଖ୍ୟ ସନ୍ଦୀପ ତ୍ରିପାଠୀ । ଓଡିଶାର ଅର୍ଦ୍ଧାଧିକ ଜଙ୍ଗଲ ଶୁଷ୍କ ପତ୍ରଝଡା ଜଙ୍ଗଲ ଶ୍ରେଣୀର ଅଟେ । ତେଣୁ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ସ୍ବାଭାବିକ କଥା । ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ପ୍ରଚୁର ଝଡ଼ୁଥିବା ଜ୍ବଳନ ଶୀଳ ଶୁଷ୍କ ପତ୍ର ସହିତ ବର୍ଦ୍ଧିତ ତାପମାତ୍ରା ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ । ଏହାକୁ ରୋକିବା ଓ ଏହାର ବିସ୍ତାରକୁ ପ୍ରତିହିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବନବିଭାଗ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛି ।
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁର ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଅଗ୍ନିପ୍ରବଣ ପଦାର୍ଥ ଗୁଡିକୁ ତତ୍ବାବଧାନରେ ଜାଳିବା ସହ ବନାଗ୍ନିର ବିସ୍ତାରକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରାୟ ୪୫୦୦ ଲମ୍ବର ଅଗ୍ନିନିରୋଧକ ରେଖା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି । ୧୩୫୦୦ ଗୋଟି ସକ୍ରିୟ ବନ ସଂରକ୍ଷଣ ସମିତି ଓ ଯୁଗ୍ମ ବନ ପରିଚାଳନା କମିଟି ଏବଂ EDC ମାଧ୍ୟମରେ ସଭା ସମିତି ଜରିଆରେ ସାଧାରଣ ଜନତା ନିମନ୍ତେ ସଚେତନତା ଅଭିଯାନ କରାଯାଉଛି । ରାଜ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗର ଭୁବନେଶ୍ବରସ୍ଥିତ ଭୌଗୋଳିକ ଭିତ୍ତିକ ବନ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଜିଓମେଟିକ ସେଲ ( FITG ) ସହ ବନାଗ୍ନି ନିରାକରଣ ଓ ପରିଚାଳନାର ଏକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ରହିଛି । ଏହି ଜିଓମେଟିକ ସେଲ ( FITG ) ଉପଗ୍ରହରୁ ( FSI ଡେରାଡୁନର SNPP ) ସଂଗୃହୀତ ତଥ୍ୟନୁସାରେ ପ୍ରକୃତ ସମୟରେ ବନାଗ୍ନିର ସ୍ଥିତି ଓ ସଚେତନ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଟେ । ବନରକ୍ଷୀପର୍ଯ୍ୟନ୍ତର କ୍ଷେତ୍ର କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ୭୦୦୦ GPS PDA ଏବଂ Smart Phoneର ଆଧାରିତ ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ଉପଗ୍ରହରୁ Geo - tagged ବନାଗ୍ନି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତଥ୍ୟ ସଭ୍ୟ ପ୍ରଦତ୍ତ SMS / Whatsapp / e mail ଜରିଆରେ ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବନରକ୍ଷୀଙ୍କ ନିକଟକୁ ପ୍ରେରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ଫଳତଃ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବନରକ୍ଷୀ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଚିହ୍ନିତ ସ୍ଥାନରେ ବନାଗ୍ନି ନିର୍ବାପିତ କରି ବନାଗ୍ନି ନିର୍ବାପନ ନିମନ୍ତେ ନେଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପର Geo - tagged ଉତ୍ତୋଳନ କରି ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ( ଆପ୍ ) ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରେରଣ କରିଥାଆନ୍ତି ।
ଅଗ୍ନି ନିରାକରଣ ଓ ପରିଚାଳନା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିବା SOP ବିଗତ ୩ ବର୍ଷ ଅବକାଳରେ ବନାଗ୍ନି ସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବେ ହ୍ରାସ ଘଟାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛି । ୨୦୧୭ , ୨୦୧୮ , ୨୦୧୯ ଏବଂ ୨୦୨୦ ମସିହାରେ ଯଥାକ୍ରମେ ୩୬୮୨୭ , ୩୧୬୮୦ , ୧୯୭୮୭ ଏବଂ ୧୧୦୮୮ ସଂଖ୍ୟକ ବନାଗ୍ନିର ଘଟଣା ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି । ଏହା ବନ ବିଭାଗର ବନାଗ୍ନି ପରିଚାଳନାର କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷତାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ସୂଚିତ କରାଉଛି । ସାଧାରଣତଃ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଜଙ୍ଗଲରେ ପଡିଥିବା ଶୁଷ୍କ ଝଡା ପତ୍ରକୁ କବକ ମାଧ୍ୟମରେ ଅବକ୍ଷୟ କରାଇ ଅଗ୍ନି ପ୍ରବଣତାକୁ ହ୍ରାସ କରାଇଥାଏ । ଚଳିତବର୍ଷ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁର ଆଗମନ ଓ ଅହେତୁକ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ ବୃଷ୍ଟିହୀନତା ହଠାତ୍ ରାଜ୍ୟବ୍ୟାପୀ ବନାଗ୍ନିର ପ୍ରବଳତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ତଦାରଖ ମାଧ୍ୟମରେ ୬୦୦୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ କର୍ମଚାରୀ ବନାଗ୍ନି ନିର୍ବାପନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଧାନ ମୁଖ୍ୟ ବନସଂରକ୍ଷକ ଓ ପ୍ରଧାନ ମୁଖ୍ୟ ବନସଂରକ୍ଷକ ( ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ )ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଦୁଇଗୋଟି ୨୪ ଘଣିଆ ବନାଗ୍ନି ତଦାରଖ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ବନାଗ୍ନି ଘଟଣା ଉପରେ ନଜର ରଖିଛନ୍ତି । ଏତଦଭିନ୍ନ , ୧୩୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ବନ ସୁରକ୍ଷା ସମିତି, ଯୁଗ୍ମ ବନ ପରିଚାଳନା କମିଟି EDC କୁ ବନାଗ୍ନି ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ନିର୍ବାପନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ କରାଯିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଉଛି । ଶିମିଳିପାଳ ଜଙ୍ଗଲର ବନାଗ୍ନି ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ ଅଛି । ବନାଗ୍ନି ଶିମିଳିପାଳ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପର ବାହାଚଳ ଜଙ୍ଗଲରେ ସୀମିତ ଥିବା ହେତୁ ଏହାର କୋର ଅଂଚଳର ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଏହା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇନାହାନ୍ତି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ସୂଚନାନୁସାରେ ଶିମିଳିପାଳ କେବଳ ରାଜ୍ୟ ତଥା ଦେଶର ନୁହେଁ ବରଂ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵର ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ ।
ଭୁବନେଶ୍ବରରୁ ବିକାଶ ଦାସ ଓ ଭବାନୀ ଶଙ୍କର ଦାସ , ଇଟିଭି ଭାରତ
