हैदराबाद : आपल्या उत्कृष्ट अभिनयाने मराठी आणि हिंदी मनोरंजन विश्वात ठसा उमटवणाऱ्या ज्येष्ठ अभिनेत्री सीमा देव यांचं निधन झालं आहे. त्या 81 वर्षांच्या होत्या. मिळालेल्या माहितीनुसार, त्या वयानुसार गेल्या एक वर्षापासून आजारी होत्या. त्यांना अल्झायमर डिमेंशिया आजार असल्याचेही निदान झाले होते.
डिमेंशिया म्हणजे काय ? डिमेंशिया म्हणजे स्मृतीभंशाचा विकास आहे. यामध्ये विचार करणे, लक्षात ठेवणे आणि तर्क करणे अशा कार्यांमध्ये लक्षात राहणे कमी होते. डिमेंशिया असलेले काही लोक त्यांच्या भावनांवर नियंत्रण ठेवू शकत नाहीत. त्यांचे व्यक्तिमत्त्व बदलू शकते. डिमेंशिया अत्यंत सौम्य अवस्थेपासून तीव्रतेच्या श्रेणीत असतो. जेव्हा त्याचा परिणाम एखाद्या व्यक्तीच्या कार्यपद्धतीवर होऊ लागला असतो. तेव्हा व्यक्ती स्वतःचे जेवण स्वत:च्या हाताने करू शकत नाही तसेच यासारख्या दैनंदिन जीवनातील मूलभूत क्रियाकलापांसाठी पूर्णपणे इतरांवर अवलंबून राहावे लागते. डिमेंशिया लाखो लोकांना प्रभावित करते आणि लोकांचे वय वाढत असताना ते अधिक सामान्य आहे. परंतु हा वृद्धत्वाचा सामान्य भाग नाही. बरेच लोक त्यांच्या ९० च्या दशकात आणि त्यापुढील काळात डिमेंशियाच्या कोणत्याही लक्षणांशिवाय जगतात. डिमेंशियाचे अनेक प्रकार आहेत. यामध्ये अल्झायमर रोगाचा समावेश आहे.
डिमेंशियाची चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत? डिमेंशियाची चिन्हे आणि लक्षणे जेव्हा मेंदूतील एकदा निरोगी न्यूरॉन्स (मज्जातंतू पेशी) काम करणे थांबवतात, इतर मेंदूच्या पेशींशी संपर्क गमावतात आणि नष्ट होत असल्याचे दिसून येते. प्रत्येकजण वयानुसार काही न्यूरॉन्स गमावतो. परंतु स्मृतिभ्रंश असलेल्या लोकांना जास्त नुकसान होते.
लक्षणे प्रकारानुसार बदलू शकतात :
- स्मरणशक्ती कमी होणे, चुकीचा निर्णय घेणे आणि गोंधळ होणे.
- बोलणे, समजणे आणि विचार व्यक्त करणे किंवा वाचणे आणि लिहिणे कठीण आहे
- भटकणे आणि ओळखीच्या परिसरात हरवून जाणे
- जबाबदारीने पैसे हाताळण्यात आणि बिले भरण्यात समस्या
- प्रश्नांची पुनरावृत्ती सतत करणे.
- परिचित वस्तूंचा संदर्भ देण्यासाठी असामान्य शब्द वापरणे.
- सामान्य दैनंदिन कामे पूर्ण करण्यासाठी जास्त वेळ लागतो.
- सामान्य दैनंदिन क्रियाकलाप किंवा कार्यक्रमांमध्ये स्वारस्य गमावणे.
- भ्रामक किंवा भ्रम किंवा पॅरानोईया अनुभवणे.
- आवेगाने वागणे.
- इतर लोकांच्या भावनांची काळजी नाही.
- संतुलन गमावणे आणि हालचालींमध्ये समस्या.
बौद्धिक आणि विकासात्मक अपंग असलेल्या लोकांना देखील वयानुसार डिमेंशिया होऊ शकतो. या प्रकरणांमध्ये, त्यांची लक्षणे ओळखणे विशेषतः कठीण असू शकते. एखाद्या व्यक्तीच्या वर्तमान क्षमतांचा विचार करणे आणि कालांतराने डिमेंशियाचे संकेत देऊ शकणार्‍या बदलांवर लक्ष ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
डिमेंशिया कशामुळे होतो? डिमेंशिया हा मेंदूच्या काही भागांमध्ये बदल झाल्यामुळे होतो ज्यामुळे न्यूरॉन्स (मज्जातंतू पेशी) आणि त्यांचे कनेक्शन योग्यरित्या कार्य करणे थांबवतात. संशोधकांनी मेंदूतील बदलांचा संबंध स्मृतिभ्रंशाच्या काही प्रकारांशी जोडला आहे. हे बदल काही लोकांमध्ये का होतात परंतु इतरांमध्ये का घडतात याचा शोध घेत आहेत.
हेही वाचा :
