मुंबई : थ्रोम्बोटिक थ्रोम्बोसाइटोपेनिक पुरपुरा हा एक रक्त विकार आहे, ज्यामध्ये आपल्या रक्तातील प्लेटलेट्स किंवा थ्रोम्बोसाइट्स प्रभावित होतात आणि रक्त गोठण्याची प्रक्रिया अनियमित होते. यामुळे संपूर्ण शरीरातील रक्तप्रवाहात अडथळा येतो आणि त्याचा संबंध केवळ हृदयाशीच नाही तर मेंदू आणि शरीराच्या इतर अनेक भागांना गंभीर समस्या किंवा नुकसान होण्याची शक्यता वाढते. योग्य वेळी योग्य उपचार न मिळाल्यास रक्ताचा हा विकार जीवघेणा ठरू शकतो.
थ्रोम्बोटिक थ्रोम्बोसाइटोपेनिक पुरपुरा किंवा टीटीपी : टीटीपी हा एक रक्त विकार आहे ज्यामध्ये आपल्या रक्तातील लाल रक्तपेशी फक्त खराब होत नाहीत तर आपल्या प्लेटलेटची संख्या देखील कमी होऊ लागते. टीटीपी ही मुख्यतः थ्रोम्बोसाइट्सशी संबंधित समस्या आहे. म्हणजेच या रक्त विकारात रक्ताच्या गुठळ्या किंवा गुठळ्या जास्त प्रमाणात होऊ लागतात, पण कुठे आणि कोणत्या परिस्थितीत रक्त गोठणे आवश्यक असते, ते त्यावेळी होत नाही. उदाहरणार्थ, जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला दुखापत होते, तेव्हा त्याच्या रक्तातील प्लेटलेट्स रक्तस्त्रावाच्या ठिकाणी एक चिकट गठ्ठा तयार करतात, ज्यामुळे रक्त वाहणे थांबते, परंतु जेव्हा टीटीपी होतो तेव्हा असे घडत नाही. त्यामुळे शरीरात कोणत्याही कारणाने रक्तस्त्राव सुरू झाला की, तो सहजासहजी थांबत नाही. दुसरीकडे, इतर अवयवांमध्ये रक्तामध्ये विनाकारण गुठळ्या तयार होत राहतात. या रक्त विकारात रक्ताच्या गुणवत्तेवर परिणाम होतो कारण रक्तातील गुठळ्यांचे प्रमाण वाढते त्यामुळे संपूर्ण शरीरातील रक्तप्रवाहात अडथळा निर्माण होतो.
टीटीपीसाठी जबाबदार कारणे : टीटीपीसाठी जबाबदार कारणे ADAMTS13 (एंझाइम) एक विशेष जनुक या रक्त विकारासाठी जबाबदार मानला जातो. ADAMTS13 जनुक मुख्यत्वे यकृतामध्ये तयार केले जाते आणि त्याचे कार्य प्लेटलेट्स पेशींना गुठळ्या तयार करण्यासाठी मार्गदर्शन करणे आणि शरीरात कोणत्याही कारणाने रक्तस्त्राव झाल्यास ती प्रक्रिया चालवणे हे आहे. या जनुकातील कमतरतेमुळे किंवा समस्येमुळे, योग्य वेळी, योग्य प्रमाणात रक्त गोठण्याची प्रक्रिया प्रभावित होऊ लागते. लक्षणीयरीत्या, ADAMTS13 ची कमतरता मायोकार्डियल इन्फेक्शन, सेरेब्रल मलेरिया आणि प्रीक्लेम्पसियासाठी जोखीम घटक मानली जाते.
टीटीपीची लक्षणे : ज्या लोकांना टीटीपी रक्ताचा विकार आनुवंशिक कारणांमुळे होतो, त्यांची लक्षणे जन्मापासूनच दिसू लागतात. परंतु ज्या लोकांमध्ये यास इतर कारणे कारणीभूत आहेत, त्यांच्यामध्ये समस्या उद्भवल्यानंतर कधीही लक्षणे दिसू शकतात. टीटीपी किंवा थ्रोम्बोटिक थ्रोम्बोसाइटोपेनिक पुरपुराच्या लक्षणांबद्दल बोलायचे झाल्यास, त्याची मुख्य लक्षणे त्याच्या नावावरूनच ओळखली जातात, जसे की थ्रोम्बोटिक म्हणजे रक्तातील गुठळ्या तयार होणे, थ्रोम्बोसाइटोपेनिक म्हणजे रक्तातील प्लेटलेट्सची संख्या सामान्यपेक्षा कमी असणे आणि पुरपुरा म्हणजेच त्वचेखाली रक्तस्त्राव. लाल किंवा जांभळ्या खुणा. याशिवाय, टीटीपीची इतरही काही लक्षणे आहेत, जी सामान्य आहेत. यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत...
- रक्तस्रावामुळे दिसणारे लहान जांभळे किंवा ठिपकेसारखे लाल ठिपके दिसणे.
- हृदयाची धडधड किंवा वाढलेली हृदय गती.
- डोळे पांढरे होणे, त्वचा पिवळी पडणे, कावीळ होणे.
- गोंधळ किंवा गोंधळल्यासारखे वाटणे.
- बोलण्यात किंवा घशात समस्या.
- ताप, थकवा आणि डोकेदुखी.
- निस्तेज त्वचा
- खूप अशक्तपणा जाणवतो
- श्वास घेण्यात अडचण.
टीटीपी चाचणी आणि उपचार : ब्लड स्मीअर टेस्ट, ब्लड कल्चर, सीबीसी ब्लड टेस्ट, बोन मॅरो टेस्ट, किडनी फंक्शन टेस्ट, एन्झाइम टेस्ट, प्रोटीन टेस्ट आणि युरिन टेस्ट इ. लक्षणे दिसू लागताच टीटीपीची तत्काळ तपासणी आणि उपचार करणे खूप महत्वाचे आहे. अन्यथा, यामुळे घातक परिस्थिती देखील उद्भवू शकते. टीटीपीचे कारण तपासल्यानंतर आणि पुष्टी केल्यानंतर, या विकारावर औषधे, प्लाझ्मा इन्फ्युजन, प्लाझ्मा एक्सचेंज किंवा प्लाझ्माफेरेसिस तंत्र आणि आवश्यक असल्यास, प्लीहा शस्त्रक्रिया करून उपचार केला जातो.
हेही वाचा : Health Tips : आवश्यकतेपेक्षा जास्त बोलत असाल तर होतील 'हे' तोटे, वाचा सविस्तर
