हैदराबाद : अवयवांचे संरक्षण करणे, स्नायूंचे वस्तुमान राखणे आणि कॅल्शियम साठवणे ही आपली हाडे शरीरासाठी अनेक कार्ये करतात. मजबूत हाडे तयार करणे आणि हाडांचे आरोग्य राखणे खूप महत्वाचे आहे. हाडांचे आरोग्य राखणे महत्त्वाचे आहे, विशेषत: 30 वर्षांनंतरच्या स्त्रियांसाठी, कारण ते हाडांची घनता कमी करतात. पुरुषांच्या तुलनेत स्त्रियांच्या हाडांवर जास्त भार असतो हे दुर्दैवी पण अटळ आहे.
हार्मोन स्रावाची पातळी कमी : भारतात सुमारे 46 दशलक्ष स्त्रिया ऑस्टियोपोरोसिसने ग्रस्त आहेत. ज्यामुळे हाडे कमकुवत आणि ठिसूळ होतात. 50 वर्षांच्या वयानंतर 2 पैकी 1 स्त्रीला तिच्या आयुष्यात ऑस्टिओपोरोसिसशी संबंधित समस्या असण्याची शक्यता असते. स्त्रियांना ऑस्टियोपोरोसिस आणि ऑस्टियोपेनियाचा धोका जास्त असतो कारण स्त्रियांची हाडे पुरुषांच्या तुलनेत किंचित घन आणि कमी जाड असतात. रजोनिवृत्तीनंतर स्त्रियांमध्ये ऑस्टिओपोरोसिस सामान्यतः दिसून येतो, कारण हार्मोन स्रावाची पातळी कमी होते, ज्यामुळे हाडांना आधार मिळण्यास मदत होते.
लक्षणांकडे करू नये दुर्लक्ष : सामान्यतः मूक रोग म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या, हाडांच्या घनतेच्या समस्यांमध्ये कोणतीही लक्षणीय लक्षणे दिसत नाहीत. सुरुवातीच्या टप्प्यात लक्षात घेणे फार कठीण आहे. खालील लक्षणांकडे दुर्लक्ष करू नये:
1. वारंवार हाडे फ्रॅक्चर : हाडांना भेगा आणि फ्रॅक्चर हे अनेक प्रकरणांमध्ये, हाडांच्या कमी घनतेमुळे ऑस्टियोपोरोसिसने ग्रस्त लोकांची सर्वात जुनी चिन्हे आहेत, पडल्यानंतर एखाद्याला हाडांना गंभीर दुखापत होण्याची शक्यता असते, सहसा मनगट, नितंब किंवा परत
2. पाठीच्या खालच्या भागात दुखणे: वारंवार पाठदुखीचा अनुभव घेणे हे मूलभूत लक्षणांपैकी एक असू शकते कारण मणक्याची हाडे कमकुवत होतात आणि सामान्य दाब हाताळण्यात अपयशी ठरतात. हे स्त्रियांमध्ये खूप सामान्य आहे, विशेषत: वयाच्या 30 नंतर, वयामुळे हाडांच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ लागतो.
3. कुबड येते : कमकुवत हाडांमुळे स्त्रियांची मुद्रा अनेकदा बदलते कारण पाठीचा कणा (कशेरुका) कमकुवत होऊ शकतो आणि कोलमडतो, परिणामी कुबड देखिल येते.
4. दात गळणे किंवा हिरड्यांमधून रक्त येणे : कमी हाडांची घनता हे दात गळण्याचे किंवा हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्याचे मुख्य कारण असू शकते. हे कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे होऊ शकते, ज्यामुळे थेट जबड्याचे हाड कमकुवत होते. ऑस्टिओपोरोसिस असलेल्या स्त्रियांना सामान्य हाडांची घनता असलेल्या स्त्रियांपेक्षा कमी दात असतात.
हाडांच्या समस्या निर्माण करणारे घटक :
- महिलांमध्ये हाडांची घनता कमी होण्याचे कोणतेही निश्चित कारण नसले तरी, हाडांच्या आरोग्यासाठी जीवनशैलीचा मोठा वाटा असल्याचे दिसून आले आहे. येथे काही घटक आहेत ज्यामुळे हाडांची घनता कमी होऊ शकते:
- दीर्घ कामाच्या तासांमुळे, एखादी व्यक्ती आवश्यक प्रमाणात शारीरिक क्रियाकलाप करू शकत नाही. हाडे कडक झाल्यामुळे एखाद्याला सतत पेटके आणि पाय दुखू शकतात.
- लठ्ठपणा हे देखील कमकुवत हाडांचे एक प्रमुख कारण आहे, कारण जास्त वजनामुळे हाडे आणि सांध्यांवर खूप दबाव पडतो.
- सतत धूम्रपान केल्याने हाडांचे आरोग्य बिघडते. धूम्रपानामुळे शरीरात मुक्त रॅडिकल्स तयार होतात, जे केवळ हाडांनाच हानिकारक नसतात तर फुफ्फुस आणि इतर प्रमुख अवयवांनाही हानी पोहोचवतात.
- अल्कोहोलच्या सेवनाने हाडांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक हार्मोन्सचा स्त्रावही कमी होतो.
- जास्त प्रमाणात सोडियमचे सेवन हाडांसाठी देखील धोकादायक आहे कारण त्यामुळे मूत्रात कॅल्शियमचे प्रमाण वाढते.
हेही वाचा :
Health Tips : रिकाम्या पोटी हे फळ खाल्ल्याने शरीराला होतात अनेक फायदे; जाणून घ्या योग्य वेळ
