नवी दिल्ली: देशात बेरोजगारीची जोरदार चर्चा सुरू आहे. अशा परिस्थितीत याशी संबंधित एक मोठी बातमी समोर आली आहे. ज्यामुळे सरकारला नक्कीच दिलासा मिळणार आहे. देशाच्या राष्ट्रीय सांख्यिकी कार्यालयाने बेरोजगारीशी संबंधित डेटा जारी केला आहे. आणि माहिती दिली आहे की, शहरी भागात 15 वर्षे आणि त्यापेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तींसाठी बेरोजगारीचा दर या वर्षी जुलै- सप्टेंबर महिन्यात वार्षिक आधारावर वाढला आहे. National Statistical Office परंतु तो 7.2 वर आला आहे. टक्के तर एक वर्षापूर्वी 2021 मध्ये त्याच वेळी बेरोजगारीचा दर 9.8 टक्क्यांच्या जवळ होता. या आकडेवारीमध्ये, बेरोजगारी दराची व्याख्या कामगार दलातील बेरोजगार व्यक्तींची टक्केवारी म्हणून करण्याचा प्रयत्न केला गेला आहे.
नॅशनल स्टॅटिस्टिकल ऑफिसने जारी केलेल्या पीरियडिक लेबर फोर्स सर्व्हे (PLFS) नुसार, 15 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तींसाठी शहरी भागात बेरोजगारीचा दर जुलै-सप्टेंबर 2022 मध्ये 7.2% पर्यंत घसरला आहे जो एका वर्षापूर्वी 9.8% होता आणि 7.6% होता. मागील तिमाहीत घडले. ही खूप दिलासा देणारी बातमी आहे.
बेरोजगारीचा दर पुरुषांमध्ये 6.6% आणि महिलांमध्ये 9.4% होता. जुलै-सप्टेंबर 2021 मध्ये ते अनुक्रमे 9.3% आणि 11.6% होते. या आकडेवारीमध्ये, बेरोजगारीचे प्रमाण कामगार दलातील व्यक्तींमधील बेरोजगार व्यक्तींची टक्केवारी म्हणून परिभाषित केले आहे. WPR (Worker Population Ratio) या वेळी कामगार-लोकसंख्या गुणोत्तर मध्येही मागील वर्षीच्या तुलनेत किंचित वाढ झाली आहे. डब्ल्यूपीआर (वर्कर पॉप्युलेशन रेशो) हे लोकसंख्येमध्ये कार्यरत असलेल्या व्यक्तींची टक्केवारी म्हणून परिभाषित केले जाते.
देशातील 15 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयोगटातील व्यक्तींसाठी शहरी भागात WPR जुलै- सप्टेंबर 2022 मध्ये 44.5% होता. जो 2021 मध्ये याच कालावधीत 42.3% होता. एप्रिल-जून 2022 मध्ये ते 43.9% होते. पुरुषांमध्ये डब्ल्यूपीआर 68.6% तर महिलांमध्ये 19.7% होता. मागील वर्षी 2021 मध्ये हाच आकडा अनुक्रमे 66.6% आणि 17.6% होता.
शहरी भागात 15 वर्षे आणि त्याहून Labour Force Participation Rate अधिक वयाच्या व्यक्तींसाठी काम करणार्‍या, कामाच्या शोधात किंवा काम शोधणार्‍या कामगार दलातील लोकांची टक्केवारी म्हणून परिभाषित केलेला श्रमशक्तीचा सहभाग दर. हा आकडा जुलै 2022 मध्ये 47.9% पर्यंत वाढला होता. मागील वर्षी 2021 मध्ये याच कालावधीत ते केवळ 46.9% होते, तर यावर्षी एप्रिल-जून 2022 मध्ये ते 47.5% होते.
2021 मध्ये आपल्या देशात जुलै-सप्टेंबर महिन्यात कोविड-19 महामारीमुळे आलेल्या निर्बंधांमुळे बेरोजगारीचा दर खूप जास्त होता. मात्र देशातील परिस्थिती सामान्य होत आहे. तसे, बेरोजगारीचा दर कमी होत आहे. कामगार सर्वेक्षणावर आधारित गुरुवारी ताज्या आकडेवारीवरून असे दिसून येत आहे की, कोरोना महामारीच्या प्रभावातून बाहेर आल्यानंतर अर्थव्यवस्थेत सातत्याने सुधारणा होऊ लागल्या आहेत.
बेरोजगार भारताचे युग आता बदलत आहे. अशोका विद्यापीठाच्या मते, यावर्षी पुरुषांमध्ये LFPR 73.4% आणि महिलांमध्ये 21.7% होते, तर 2021 मध्ये ते अनुक्रमे 73.5% आणि 19.9% असेल.
सेंटर फॉर इकॉनॉमिक डेटा अँड अ‍ॅनालिसिसने गुरुवारी देशातील घसरत चाललेल्या महिला एलएफपीआरला संबोधित करण्यासाठी एक उपक्रम सुरू केला. Centre for Economic Data and Analysis असे म्हटले आहे की, गेल्या दोन दशकांमध्ये महिलांच्या शैक्षणिक कामगिरीत वाढ झाली असली तरी, त्यांच्या एलएफपीआरमध्ये सातत्याने घट होत आहे. हे एक चांगले लक्षण आहे.
आयटी आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील नोकऱ्यांचे नुकसान आणि वाढती बेरोजगारी यावर भाष्य करताना वाणिज्य मंत्री म्हणाले की, याउलट भारताच्या जॉब मार्केटमध्ये तेजी दिसून येत आहे. कारण ईपीएफओच्या आकडेवारीनुसार नोकऱ्या वाढत आहेत. ईपीएफओच्या आकडेवारीनुसार नोकऱ्या वाढत आहेत. फक्त सरकारी नोकऱ्यांच्या बाबतीत बघितले तर त्याला मर्यादा आहे, पण आजचा तरुण नवनवीन मार्ग शोधत आहे.
