ETV Bharat / opinion

মালদ্বীপৰ বিৰুদ্ধে চীনৰ জয়: ভাৰতৰ কৌশলগত সঁহাৰি

author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Mar 15, 2024, 12:28 PM IST

মালদ্বীপৰ বিৰুদ্ধে চীনৰ জয়: ভাৰতৰ কৌশলগত সঁহাৰি
মালদ্বীপৰ বিৰুদ্ধে চীনৰ জয়: ভাৰতৰ কৌশলগত সঁহাৰি

India Maldives Crisis : মালদ্বীপৰ নতুন চৰকাৰে নিজৰ সৈন্য প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয় আৰু আনকি চীনা গৱেষণা জাহাজ 'জিয়াং য়াং হং ৩'ক মালে বন্দৰত লংগৰ পেলাবলৈও অনুমতি প্ৰদান কৰে । কিন্তু শ্ৰীলংকা, ভাৰত আৰু মালদ্বীপে দীৰ্ঘদিনীয়া সম্পৰ্কৰ বাবে লংগৰ পেলোৱাৰ অনুমতি প্ৰত্যাখ্যান কৰি আহিছিল । ইয়াৰ দ্বাৰা এই সম্পৰ্কই এক তিক্ত ৰূপ লয় আৰু চীনৰ বাবে এক নতুন পথ মুকলি কৰে । এই সন্দৰ্ভত ডঃ ৰাভেলা ভানু কৃষ্ণ কিৰণৰ এক বিশেষ প্ৰতিবেদন ।

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ১৫ মাৰ্চ : ভাৰত-মালদ্বীপৰ সম্পৰ্কৰ বাবে আন এক মোক্ষম আঘাত । বিনামূলীয়া সামৰিক সাহায্যৰ বাবে শেহতীয়া প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতা চুক্তি আৰু মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজজুৱে হাইড্ৰ'গ্ৰাফিক জৰীপ কৰাৰ বাবে ভাৰতৰ সৈতে এক চুক্তি নৱীকৰণ নকৰাৰ সিদ্ধান্তই চীন-মালদ্বীপ সম্পৰ্কৰ বিকাশৰ পথত ভাৰতৰ ধাৰণা অধিক তীব্ৰ কৰি তুলিছে ।

ভাৰত মহাসাগৰত সামুদ্ৰিক প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে নতুন দিল্লী ভাৰতীয় বাণিজ্যৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় জলসীমাত নৌ-চলাচলৰ স্বাধীনতাৰ বিষয়ে চিন্তিত হৈ পৰিছে । উড মেকেঞ্জিৰ মতে, ভাৰতে সাগৰীয় আমদানিৰ জৰিয়তে ইয়াৰ তেলৰ চাহিদাৰ 88% পূৰণ কৰে, যিটো সাগৰীয় পথত যিকোনো বাধাৰ বাবে অত্যন্ত অসুৰক্ষিত ।

ইয়াৰ বাণিজ্য পাৰ হৈ যোৱা সাগৰীয় পথবোৰ সুৰক্ষিত কৰা আৰু অঞ্চলটোত চীনৰ বৰ্ধিত উপস্থিতি প্ৰতিহত কৰাটো নতুন দিল্লীৰ বাবে মুখ্য চিন্তাৰ বিষয় হৈ পৰিছে ।

আৰব সাগৰৰ ওচৰত থকা পাকিস্তানৰ গোৱাদৰত চীনৰ ঘাটি আৰু ভাৰতৰ দক্ষিণ-পশ্চিম উপকূলৰ মালদ্বীপৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰিব পাৰে, তাৰ পিছত শ্ৰীলংকাৰ হাম্বানটোটা বন্দৰৰ সৈতেও স্থাপন কৰিব পাৰে ।

ইয়াৰ উপৰি ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলত (আইঅ'আৰ) ভাৰতক পিছলৈ ঠেলি দিব । কিয়নো বেইজিঙে ভাৰত মহাসাগৰৰ বিভিন্ন স্থানত সাগৰৰ তথ্য সংগ্ৰহ কৰাৰ বাবে নিয়মীয়াকৈ গৱেষণা আৰু জৰীপ জাহাজ আৰু মানৱবিহীন পানীৰ তলৰ বাহন (ইউইউভি) প্ৰেৰণ কৰে । সেয়েহে ভাৰতে মালদ্বীপত চীনা গৱেষণা জাহাজ জিয়াং য়াং হং 3-ৰ ডকিঙত আপত্তি জনাইছে ।

দেশ দুখনৰ মাজৰ বন্ধনৰ ফলত ভৱিষ্যতে অধিক জৰীপ হ'ব পাৰে, যিয়ে দীৰ্ঘম্যাদী সময়ত ভাৰতৰ বাবে সুৰক্ষাৰ ভাবুকি সৃষ্টি কৰিব । তদুপৰি, ৰাজধানী মালেৰ নিকটতম মালদ্বীপ দ্বীপ ফেধু ফিনোলহুক 50 বছৰৰ বাবে চীনা কোম্পানী এটাক লীজ দিয়াটোৱে ভাৰতক সতৰ্ক কৰি তুলিছে ।

মিনিকয় দ্বীপৰ পৰা ৯০০ কিলোমিটাৰ আৰু ভাৰতৰ মূল ভূখণ্ডৰ পৰা ১০০০ কিলোমিটাৰ দূৰৈত থকা ফেধু ফিনোলহু দ্বীপপুঞ্জত চীনা সামৰিক ঘাটি স্থাপন কৰাটোৱে ভাৰতৰ নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি পোনপটীয়া ভাবুকি সৃষ্টি কৰিছে । কিয়নো এই ঘাটিটো ভাৰত মহাসাগৰত ভাৰতীয় নৌ-চলাচল আৰু পাৰমাণৱিক ছাবমেৰিনৰ বাবে সামৰিক চকী হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব পাৰে ।

আইঅ'আৰত ভাৰতৰ কোনো সামৰিক ঘাটি নাই আৰু কেৱল চিচিলি, মাদাগাস্কাৰ আৰু মৰিচাছত নিৰীক্ষণ প্ৰণালী স্থাপন কৰিছে।

এক কথাত এনে লাগে যেন ভাৰতে মালদ্বীপত চীনা আঁচনি আৰু কৌশলৰ বাবে ইয়াৰ সুৰক্ষিত স্থিতি হেৰুৱাইছে ।

ফলস্বৰূপে আইঅ'আৰত চীনৰ সম্প্ৰসাৰণবাদী কাৰ্যকলাপ প্ৰতিহত কৰিবলৈ ভাৰতে মালদ্বীপৰ বিকল্প হিচাপে আৰব সাগৰত অৱস্থিত লাক্ষাদ্বীপ দ্বীপপুঞ্জত ইয়াৰ প্ৰতিৰক্ষা শক্তিশালী কৰি সঁহাৰি জনাই আহিছে ।

আইঅ'আৰত নিজৰ দখল ৰাখিবলৈ, ভাৰতীয় নৌসেনাই 6 মাৰ্চত মিনিকয় দ্বীপত ইয়াৰ নতুন নৌ সেনা ঘাটি আইএনএছ জটায়ু মালদ্বীপৰ উত্তৰে প্ৰায় 125 কিলোমিটাৰ (78 মাইল) দূৰত্বত অৱস্থিত আৰু কোচিত নৌ-বায়ু স্কোয়াড্ৰনত মাল্টিৰোল এমএইচ 60 হেলিকপ্টাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে ।

লাক্ষাদ্বীপত ভাৰতৰ দ্বিতীয় ঘাটি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা আইএনএছ জাটায়ুৱে কাভাৰাট্টিত আইএনএছ দ্বীপৰক্ষকৰ পিছত লাক্ষাদ্বীপৰ দক্ষিণতম দ্বীপ মিনিকয় দ্বীপত কৌশলগতভাৱে অৱস্থিত, ই ভাৰতীয় নৌসেনাৰ কাৰ্যকৰী ক্ষমতা আৰু সামুদ্ৰিক নিৰীক্ষণ অধিক তীব্ৰ কৰে ।

যিহেতু লাক্ষাদ্বীপ মালদ্বীপৰ ওচৰত আছে, সেয়ে যুঁজাৰু বিমান, যুদ্ধজাহাজ আৰু অন্যান্য নৌ-সম্পদেৰে গঠিত এটা নৌবহৰ মোতায়েন কৰাৰ সামৰ্থ্য থকা নতুন ঘাটিটোৱে ভাৰতীয় নৌসেনাক আইঅ'আৰৰ পশ্চিম সীমান্তত চীনে নিয়ন্ত্ৰণ দাবী কৰাৰ বিপদাশংকা হ্ৰাস কৰিবলৈ অধিক উৎসাহিত কৰিব ।

ই গুৰুত্বপূৰ্ণ সামুদ্ৰিক পথবোৰ সুৰক্ষিত কৰাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব । বিশেষকৈ, লক্ষদ্বীপ আৰু মিনিকয়ৰ মাজেৰে যোৱা পথ, 9 ডিগ্ৰী চেনেল, চুৱেজ খাল আৰু পাৰস্য উপসাগৰলৈ যোৱা পথত মুখ্য বাণিজ্যিক জাহাজ চলাচল পথবোৰ আন্তঃসংযোগ কৰা ।

আইএনএছ জাটায়ুৱে পশ্চিম আৰব সাগৰত জলদস্যু-বিৰোধী আৰু নিচাজাতীয় সামগ্ৰী বিৰোধী অভিযানৰ দিশত কাৰ্যকৰী নিৰীক্ষণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব । ই অঞ্চলটোৰ প্ৰথম সঁহাৰিদাতা হিচাপে ভাৰতীয় নৌসেনাৰ সামৰ্থ্য বৃদ্ধি কৰিব আৰু মূল ভূখণ্ডৰ সৈতে যোগাযোগ বৃদ্ধি কৰিব ।

নতুন দিল্লীয়ে মিনিকয় দ্বীপত অত্যাৱশ্যকীয় আন্তঃগাঁথনি বিকশিত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে । যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে অৰ্থনীতি বৃদ্ধিৰ বাবে পৰ্যটন বিকাশ, উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিতভাৱে মালদ্বীপক সতৰ্ক কৰা, যি পৰ্যটন ৰাজহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে ।

আৰম্ভণিতে, এই আধাৰটো নৌসেনা কৰ্মীৰ এটা সৰু গোটৰ সৈতে গঠন কৰা হ'ব । অৱশ্যে সুবিধাবোৰ বৃদ্ধিৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে আৰু বিভিন্ন সামৰিক বিমানৰ প্ৰকাৰ ৰখাৰ বাবে এটা নতুন বিমানক্ষেত্ৰ নিৰ্মাণৰ পৰিকল্পনা চলি আছে ।

ই ৰাফেলৰ দৰে যুঁজাৰু বিমানক আইঅ'আৰৰ পশ্চিম অংশত চলাবলৈ অনুমতি দিব । ইয়াৰ উপৰি ওচৰৰ আগাট্টি দ্বীপত বিদ্যমান বিমান ক্ষেত্ৰলৈও সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ পৰিকল্পনা আছে ।

ইয়াৰ ফলস্বৰূপে, আইএনএছ জাটায়ু হ'ব আইএনএছ বাজৰ সমতুল্য । যি হ'ব আন্দামান দ্বীপপুঞ্জৰ অত্যাধুনিক নৌ সেনা ঘাটি । আইএনএছ বাজৰ দৰে ই সকলো শ্ৰেণীৰ যুঁজাৰু বিমান আৰু বিমান চম্ভালিবলৈ সক্ষম হ'ব ।

ইয়াৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কমিছনিং অনুষ্ঠানত নৌ সেনাপ্ৰধান এডমিৰেল আৰ হৰি কুমাৰে কয় : "আন্দামানৰ পূবে আইএনএছ বাজ আৰু পশ্চিমৰ আইএনএছ জটায়ুৱে আমাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ নৌসেনাৰ চকু আৰু কাণ হিচাপে কাম কৰিব ।"

ভাৰত চৰকাৰে ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত আমেৰিকাৰ সৈতে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । এই চুক্তি হৈছে ২৪ টা চতুৰ্থ প্ৰজন্মৰ এম এইচ ৬০ হেলিকপ্টাৰ অধিগ্ৰহণৰ আৰু তাৰে ছয়খন এতিয়ালৈকে বিতৰণ কৰা হৈছে ।

এই ৰোমিঅ' "ছীহ'ক"বোৰক চলিত বৰ্ষৰ 6 মাৰ্চ তাৰিখে কোচিত আইএনএছ গৰুড়ত আইএনএএছ 334 স্কোয়াড্ৰন হিচাপে কমিছন কৰা হয় ।

এই আটাইতকৈ আকৰ্ষণীয় মাল্টি ৰোল হেলিকপ্টাৰবোৰে সেইবোৰৰ অত্যাধুনিক ছেন্সৰ আৰু মাল্টি-মিছন ক্ষমতাৰ সৈতে ভাৰতীয় নৌ-সামুদ্ৰিক নিৰীক্ষণ, অনুসন্ধান আৰু উদ্ধাৰ অভিযান আৰু আইঅ'আৰত প্ৰতিদ্বন্দ্বীৰ পৰা ছাবমেৰিন বিৰোধী আক্ৰমণপ্ৰতিহত কৰিবলৈ চাবমেৰিন বিৰোধী যুদ্ধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিব ।

উন্নত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰে সজ্জিত ছীহ'ক আৰু ছেন্সৰ স্থাপন কৰিলে আইঅ'আৰত পৰম্পৰাগত আৰু অগতানুগতিক দুয়োধৰণৰ ভাবুকি কাৰ্যকৰীভাৱে সমাধান কৰা হ'ব আৰু এই কৌশলগতভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰত সম্ভাৱ্য ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে সামুদ্ৰিক সুৰক্ষাৰ নিশ্চয়তা প্ৰদান কৰা হ'ব ।

নিঃসন্দেহে লাক্ষাদ্বীপ দ্বীপপুঞ্জক সংঘৰ্ষ বা যুদ্ধৰ বাবে সাজু কৰা আৰু এম এইচ ৬০ হেলিকপ্টাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াই ভাৰতীয় নৌসেনাক অঞ্চলটোত চীনৰ প্ৰভাৱ অমান্য কৰিবলৈ আগবাঢ়ি যাবলৈ জোৰ দিব ।

শেহতীয়াকৈ কৰ্ণাটকৰ কাৰৱাৰত ভাৰতীয় নৌসেনাৰ কৌশলগতভাৱে অৱস্থিত ঘাটিত কেইবাটাও আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্পৰ উদ্বোধনে আইঅ'আৰত ভাৰতৰ দীৰ্ঘম্যাদী নিৰাপত্তাৰ স্বাৰ্থ কঢ়িয়াই আনিব ।

বৰ্ধিত নৌ শক্তিয়ে কেৱল অঞ্চলটোত ভাৰতৰ নিৰীক্ষণ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাই নহয়, অঞ্চলটোত নিৰাপত্তা আৰু স্থিৰতা বজাই ৰখাৰ প্ৰচেষ্টাক শক্তিশালী কৰাৰ লগতে ভাৰত মহাসাগৰৰ অন্যান্য অংশীদাৰসকলৰ বাবে সামগ্ৰিক নিৰাপত্তা প্ৰদানকাৰী হিচাপে ভাৰতক দাঙি ধৰে ।

ঘোষণা : ইয়াত প্ৰকাশিত সকলো মতামত লেখকৰ নিজস্ব । লেখকে প্ৰকাশ কৰা যিকোনো ব্যক্তিগত মন্তব্য বা মতামতে আমাৰ মন্তব্য বা মতামত প্ৰতিফলিত নকৰে ।

লগতে পঢ়ক :উন্নত অৰ্থনীতিৰ দেশত মন্দাৱস্থা, ভাৰতীয় অৰ্থনীতিৰ ওপৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.