न्यूयॉर्क : बर्मिंगहॅम (UAB) येथील अलाबामा विद्यापीठातील ( University of Alabama at Birmingham ) संशोधकांनी प्रयोगात, 57 वर्षीय पुरुष ब्रेन-डेड रुग्णावर प्रत्यारोपित केलेल्या मूत्रपिंडांनी मूत्र तयार केले. मात्र, अशा प्रकारची ही पहिलीच शस्त्रक्रिया नाही. सप्टेंबर 2021 मध्ये, अमेरिकन जर्नल ऑफ ट्रान्सप्लांटेशनमध्ये ( American Journal of Transplantation ) प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात जनुक-संपादित डुकराच्या दोन मूत्रपिंडांचे ब्रेन-डेड रुग्णावर प्रत्यारोपण करण्यात आले. ऑक्टोबरमध्ये, NYU लँगोन हेल्थ, न्यूयॉर्क येथील डॉक्टरांनी अशीच शस्त्रक्रिया केली.
UAB मधील शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, त्यांची शस्त्रक्रिया खास आहे. कारण डुकराचे मूत्रपिंड प्रौढ मानवी वातावरण सहन करू शकते का हा संशोधनाचा विषय आहे. रक्तदाबामुळे मानवेतर प्राइमेट्स आणि डुकरांना प्रौढ माणसांपेक्षा कमी सरासरी धमनी रक्तदाब असतो. रुग्णाच्या रोगप्रतिकारक शक्तीने अवयव इतरांचे ओळखल्यास, हायपरक्युट रिजेक्शन ( Hyperacute rejection ) होत असल्याचे UAB प्रत्यारोपण सर्जन पायगे पोर्रेट यांनी सांगितले.
शस्त्रक्रियेदरम्यान गुंतागुंत
मानवी प्रीक्लिनिकल मॉडेलशिवाय, प्रत्यारोपणानंतर संवहन अखंडता टिकून राहील याबत शल्यचिकित्सक साशंक आहेत. UAB संशोधकांनी सांगितले की, रीपरफ्यूजनवर मृत व्यक्तीची हेमोडायनामिक स्थिर होते. झेनोग्राफ्टमधून दाहक मध्यस्थांच्या वॉशआउटमुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी संकुचित वाढ होत नाही. शस्त्रक्रियेदरम्यान जीवघेणी गुंतागुंत होऊ शकते की नाही याची चाचणीही प्रयोगात करण्यात आली. "खरं तर हे प्रत्यारोपणाद्वारे अनुवांशिकरित्या सुधारित केलेल्या डुकराचे मूत्रपिंड घेता येते. एका प्रौढ मेंदू मृत व्यक्तीमध्ये ठेवू शकतात. त्यामुळे ते मानवी अलोग्राफ्टसारखे होतात." प्रत्यारोपण सर्जन जेमे लॉके म्हणाले. प्रत्यारोपणाच्या शस्त्रक्रिया विभागाचे प्राध्यापक म्हणाले "संवहनी अ‍ॅनास्टोमोसेस एक राहिले, आणि आमच्याकडे कोणतेही मोठे रक्तस्त्राव झाले नाहीत. या सर्व गोष्टी जिवंत मानवांमध्ये घेण्यापूर्वी प्रीक्लिनिकल मानवी मॉडेल असणे आवश्यक आहे.' असेही लॉक म्हणाले.
डुकरांच्या 10 जनुकांत केले बदल
या प्रयोगात डुकराची 10 जनुके बदलण्यात आली. चार अपंग डुक्कर जीन्सना नॉकआउट्स म्हणतात. सहा मानवी जीन्स डुकरांमध्ये क्लोन केलेल्यांना नॉक-इन म्हणतात. प्राप्तकर्त्यामध्ये मूत्रपिंड रोवण्यात आले. डुक्करमध्ये जोडलेली मानवी जीन्स महत्वाची आहेत. NYU लँगोन संशोधकांनी प्रामुख्याने एकाच मूत्रपिंडाच्या व्यवहार्यतेची चाचणी केली. प्रत्यारोपित किडनीने अपेक्षेप्रमाणे कचरा फिल्टर केला. ते ओटीपोटात प्रत्यारोपित करण्याऐवजी प्राप्तकर्त्याच्या वरच्या पायातील रक्तवाहिनीशी संलग्न होता. UAB टीमद्वारे संपूर्ण क्लिनिकल प्रत्यारोपणाची प्रक्रिया पार पाडली गेली. अवयव सुसंगततेचे मूल्यांकन करण्यापासून ते प्राप्तकर्त्याचे मूत्रपिंड काढून टाकणे आणि त्यांच्या जागी xenotransplants बसवणे या क्रियांचा त्यात समावेश आहे. दात्याचे डुक्कर रोगजनक-मुक्त सुविधेत वाढले गेल्याचेही दात्यांनी पाहिले.
हेही वाचा -H2S : हायड्रोजन सल्फाइड गॅसमुळे होईल एचआयव्ही संसर्गाचा अभ्यास
