ਤਣਾਅ ਭਰੀ ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਲੋਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮਾਂ-ਕਾਰਾਂ 'ਚ ਅਕਸਰ ਕੁਝ ਭੁੱਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣਾ, ਅਚਾਨਕ ਰਸਤਾ ਭੁੱਲ ਜਾਣਾ, ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੈਸੇ ਰੱਖਣਾ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਲੱਛਣ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਮਾਨਸਵੀ ਗੌਤਮ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇੱਕੋ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਿਵਸ 2022।
ਡਾ. ਮਾਨਸਵੀ ਗੌਤਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਰ ਸਿਰ ਦੀ ਸੱਟ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਕਮੀ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਨਾ ਖਾਣਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ) ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਗਲਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ: ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਗੰਭੀਰ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ(World alzheimer Day 2022) ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਦਾਸ ਹੋਣ, ਇਕੱਲੇਪਣ, ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਬੋਰ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਐਕਟਿਵ ਰਹਿਣ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਸਿੱਖਣ ਨਾਲ ਵੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ 'ਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਪਛਾਣੋ: ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਸੈੱਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੈੱਲ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਆਮ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਦੇ ਨਾਲ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੋਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰੀ, ਡਰਾਈਵਿੰਗ, ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂ ਮੱਧ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੋ, ਤਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਿੰਤਤ, ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਮਲਟੀ ਇਨਫਾਰਕਟ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਲਟੀ ਇਨਫਾਰਕਟ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਵਰਗੀ ਗੰਭੀਰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦੇ ਉਲਟ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਸਦਮੇ ਜਾਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਦਮਾ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉਸੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਪਣੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇੰਦਰੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ: ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ(World alzheimer Day 2022) ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਦੇਖਣ, ਸੁਣਨ, ਸੁਆਦ, ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਜਾਂ ਸੁੰਘਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇੰਦਰੀਆਂ ਬਰਕਰਾਰ ਹੋਣ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧਨਾਂ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਦਲਾਅ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਦਿਸਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਇਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਲਾਜ: ਡਾ. ਮਾਨਸਵੀ ਗੌਤਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਫਰਸ਼ ਅਤੇ ਕੰਧਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਫਰਸ਼ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਹੈ, ਇੱਕ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਮੈਟ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਕੋਨਿਆਂ 'ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਟੂਟੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਮਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਥਰੂਮ ਆਦਿ 'ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਚਿੰਨ੍ਹ ਜਾਂ ਆਮ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਗਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਟੁਕੜਾ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਕੇ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਛਾਣ ਕਰਕੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ: ਏਸੀਟਿਲਕੋਲੀਨ, ਇਕਾਗਰਤਾ ਅਤੇ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਘਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਇਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਏਸੀਟਿਲਕੋਲੀਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਛੱਡਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਕਸਰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੰਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ: ਡਾ. ਅਨੀਤਾ ਗੌਤਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਨਵੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਸਿੱਖਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ। ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ, ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨੋਟ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰੋ, ਆਪਣੇ ਐਨਕਾਂ, ਪਰਸ ਅਤੇ ਚਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੱਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖੋ। ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਹਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨੋਟ ਬਣਾ ਕੇ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ: ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾ ਕੇ ਬਣਾਓ ਆਪਣੇ ਵਾਲ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ
