ETV Bharat / science-and-technology

Solar Eclipse 2023: ਜਾਣੋ, ਸਾਲ 2023 ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਦੋਂ ਲੱਗੇਗਾ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ

author img

By

Published : Apr 19, 2023, 1:08 PM IST

Updated : Apr 19, 2023, 2:09 PM IST

ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲੱਗਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਦੋ ਸੂਰਜੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣਗੇ। ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਜਾਂ ਵੈਸਾਖ ਅਮਾਵਸਿਆ ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ।

Solar Eclipse 2023
Solar Eclipse 2023

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਾਲ 2023 ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵੈਸਾਖ ਅਮਾਵਸਿਆ 'ਤੇ ਇਕ ਦਿਨ 'ਚ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈਸਾਖ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਸਾਖ ਮਹੀਨਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਅਮਾਵਸਿਆ ਵੈਸਾਖੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ: ਇਸ ਵਾਰ ਸੰਜੋਗ ਨਾਲ 100 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਫਲਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਅਮਾਵਸਿਆ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਰਛਾਵਾਂ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 2023 ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਅਤੇ ਸਮਾਂ: ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇਖਣਗੇ। ਅਗਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 7:04 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 12:29 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੁਰਲੱਭ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ, ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਅਤੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ: ਇਹ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਫਿਜੀ, ਜਾਪਾਨ, ਸਮੋਆ, ਸੋਲੋਮਨ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਥਾਈਲੈਂਡ, ਕੰਬੋਡੀਆ, ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਵੀਅਤਨਾਮ, ਤਾਈਵਾਨ, ਪਾਪੂਆ ਨਿਊ ਗਿਨੀ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।

ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?:

  • ਦੂਰਬੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵ੍ਹਾਈਟਬੋਰਡ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ।
  • ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਫਿਲਟਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਲੈਕ ਪੋਲੀਮਰ, ਐਲੂਮੀਨਾਈਜ਼ਡ ਮਾਈਲਰ ਜਾਂ ਸ਼ੇਡ ਨੰਬਰ 14 ਦੇ ਵੈਲਡਿੰਗ ਗਲਾਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਦੇਖਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
  • ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇਖਣ ਲਈ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
  • ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇਖਣ ਲਈ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਫਿਲਟਰ ਜਾਂ ਆਮ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।

ਕੀ ਹੈ ਸੂਤਕ ਕਾਲ?: ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਤੋਂ 12 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਤਕ ਕਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਜਾਂ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ। ਸੂਤਕ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਣ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਤਕ ਕਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਅੰਸ਼ਿਕ, ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ: ਇੱਕ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਇੱਕ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਨੁਲਰ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਘੇਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਰਿੰਗ ਆਫ਼ ਫਾਇਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨੇਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਾਧਨ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀ ਹੈ?: ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਅੰਸ਼ਕ, ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਐਨੁਲਰ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲਗਭਗ 100 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨਾ ਤਾਂ ਵੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਰਲੱਭ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰਿੰਗ ਵਰਗਾ ਆਕਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਿੰਗ ਆਫ਼ ਫਾਇਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Apple Card: ਐਪਲ ਨੇ 4.15 ਫੀਸਦੀ ਵਿਆਜ ਦਰ ਨਾਲ ਐਪਲ ਕਾਰਡ ਬਚਤ ਖਾਤਾ ਕੀਤਾ ਲਾਂਚ

Last Updated : Apr 19, 2023, 2:09 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.