ਹੈਦਰਾਬਾਦ: 26 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 29 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ 66 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਮੁੰਬਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ (Mumbai Terror Attack) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 10 ਅੱਤਵਾਦੀ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਲੈਂਡਮਾਰਕ ਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਓਬਰਾਏ ਟਰਾਇਡੇਂਟ, ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਟਰਮੀਨਸ, ਲੇਪਰਡ ਕੈਫੇ , ਕਾਮਾ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਤਾਜ ਮਹਲ ਹੋਟਲ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੜ ਗਏ ਸਨ।
ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 166 ਬੇਗੁਨਾਹ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ (166 innocent civilians killed)ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 300 ਲੋਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 9/11 ਦਾ ਆਤੰਕੀ ਹਮਲਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਲਈ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਸਪਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਗਲੋਬਲ ਉਤੇ ਹਮਲਾ (Global Attack Against Terrorism)ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ 26 /11 ਉਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। 26/11 ਮੁੰਬਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਵੱਡੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੰਧਿਤ ਸੰਗਠਨ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤਇਬਾ (Lashkar-e-Taiba)ਦੇ ਸੂਤਰਧਾਰਾਂ ਦੀ ਤੱਤਕਾਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਅਤੇ ਸਜਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦੇ ਕੇ ਫਿਰ ਭਾਰਤ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦਿਲ ਨੂੰ ਦਹਿਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਸ਼ਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਵੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਜੋ ਚੁੱਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਜਮਾਤ-ਉਦ-ਦਾਅਵਾ (Jamaat-ud-Dawa)ਅਤੇ ਲਸ਼ਕਰ - ਏ - ਤਇਬਾ ਦੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦਰਜਨਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲੇ ਸਨ।
ਹਰ ਸਾਲ 26/11 ਦੀ ਵਰ੍ਹੇ ਗੰਢ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਡਰ, ਠੋਕਰ, ਦੁੱਖ ਦੀ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸਦੇ ਗਵਾਹ ਬਣੇ ਹਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਆਇਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਜੇਊਡੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਕਰਾਤਮਕ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨੂੰ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾ ਦੇਣੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26/11 ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਸਟਰਮਾਈਡ (Mastermind of terrorist attacks) ਲਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਜੇਊਡੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਾਫਿਜ ਮੁਹੰਮਦ ਸਈਦ (JuD chief Hafiz Muhammad Saeed)ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।
ਇਹੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੁਆਰਾ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਵ. ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ (Former Foreign Minister Mr. Sushma Swaraj) ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਰੌਲਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੁਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 26/11 ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਨਿੰਦਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਮਹਮੂਦ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ 9/11 ਦੱਸਿਆ ਸੀ।
26/11 ਦਾ ਜਿਉਂਦਾ ਬਚਿਆ ਇੱਕਮਾਤਰ ਹਮਲਾਵਰ ਅਜਮਲ ਕਸਾਬ (Attacker Ajmal Kasab),ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਦੁਆਰਾ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਸ਼ਕਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣਾ ਹੀਰੋ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕਈ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਸ਼ਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਜਮਲ ਕਸਾਬ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੀਰੋ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾ ਹਮਲਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਵੇਗਾ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਸਾਬ ਦੀ ਫ਼ਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖੂੰਖਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਤਹਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲੀਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (Tehreek-e-Taliban Pakistan) ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕਸਾਬ ਦੀ ਫ਼ਾਂਸੀ ਦਾ ਬਦਲਾ (Kasabs execution revenge)ਲੈਣ ਦੀ ਕਸਮ ਖਾਧੀ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਤਕਾਲੀਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ ਪਰ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਦਾਵੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਅਣਸੁਣਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਫੌਜ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਗਈ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੰਟਰ-ਸਰਵਿਸੇਜ ਇੰਟੇਲੀਜੇਂਸ (Inter-Services Intelligence) ਨੇ ਲਸ਼ਕਰ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਸਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ, ਫੰਡ ਦੇਣ, ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਿਤ ਕਰਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਲਟਾ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹੀ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਣ ਦੇ ਰਿਹੇ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਬਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਦੇ ਕੇਸ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੁਨਿਸਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਡੋਜਿਅਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਏ ਗਏ ਪ੍ਰਮਾਣ , ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਸਮਰਥ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਰਣਨੀਤਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਜਾਵੇਦ ਸਿੱਦੀਕੀ (Senior Strategic Analyst Javed Siddiqui)ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੇਵਲ ਮੁੰਬਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਹੀ ਮੁਲਜ਼ਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸਜਾ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਸਦੇ ਰੱਖਿਆ ਉੱਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਦੇਣ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਏ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਦੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਾਵਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾ ਗਵਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੁਣਵਾਈ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਪਾਉਣਾ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਾਰਵਾਹੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਦੋਨਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੇ ਟੇਬਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਾਲ ਲਈ ਟਲਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅੱਤਵਾਦੀ ਨੂੰ ਬਚਾ ਰਹੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹੋਵੇ ਵਿਰੋਧ : ਜੈਸ਼ੰਕਰ
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹਾਲ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਿਕ ਸਮੁਦਾਏ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਖੰਡ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਹੱਥ ਰੰਗਣਾ ਵਾਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅੱਤਵਾਦੀ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਤਰੇ ਉੱਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਦੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਦੇਸ਼ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ। ਜੋ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੇ ਸਾਡੇ ਸਾਮੂਹਕ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਕਮਜੋਰ ਜਾਂ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੇਗੁਨਾਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਹੱਥ ਰੰਗਣੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜਕੀਏ ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਟੋਕਣ ਦਾ ਸਾਹਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚਾਹੇ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ , ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤਇਬਾ ਅਤੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਜਿਵੇਂ ਸਮੂਹ ਸਜਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਅਤੇ ਦੋਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਰਿਸ਼ਦ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸੱਮਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਨਿੰਦਾ, ਸਮਾਰਿਕ ਜਾਂ ਆਤਮ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਨ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤਇਬਾ ਅਤੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਬਲਾਕ ਅਤੇ ਹੋਲਡ ਨਾ ਕਰੋ। ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਨਿੱਬੜਨ ਲਈ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ , ਸਗੋਂ ਨਿਰਪੱਖ ਰੂਪ ਤੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿਡਾਰਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਆਈ ਐਸ ਆਈ ਐਲ-ਖੋਰਾਸਨ ਜਿਆਦਾ ਊਜਾਰਵਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੇ ਪਦਚਿਹਨ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੋਨਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰਿਕ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈਭਾਵਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੱਤਵਾਦ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਸੰਮੇਲਨ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਵਰੁੱਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕੁੱਝ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਾਦੀ ਸੈਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਨਿਆਇ ਸੰਗਤ ਨਾ ਠਹਿਰਾਉ, ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਮਹਿਮਾਨ ਮੰਡਨ ਨਾ ਕਰੋ। ਕੋਈ ਦੋਹਰਾ ਮਾਪਦੰਡ ਨਹੀਂ। ਅੱਤਵਾਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭੇਦ ਕੇਵਲ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਜੋਖਮ ਉੱਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਵਿੱਤਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਨੂੰਨ ਸਖ਼ਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੁਣ ਬਿਟਕਾਇਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੀੜਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਜੁੱਟਤਾ ਵਿਅਕਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ 9/11 ਹਮਲੇ ਦੀ 20 ਵੀ ਬਰਸੀ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ 2008 ਦਾ ਮੁੰਬਈ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਸਾਡੀ ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ। 2016 ਦਾ ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਅਤੇ 2019 ਦਾ ਪੁਲਵਾਮਾ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਉੱਤੇ ਆਤਮ ਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯਾਦ ਹੁਣੇ ਵੀ ਤਾਜ਼ਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:ਭਾਰਤ-ਮਿਆਂਮਾਰ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ 'ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ
