International Tea Day 2023 : आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस; जाणून घ्या महत्व आणि इतिहास

हैदराबाद : भारतासह जगातील बहुतेक भागांमध्ये चहा हे सर्वात लोकप्रिय पेयांपैकी एक आहे. चहाचे उत्पादन आणि वापर या दोन्ही बाबतीत भारताचा जगातील अव्वल देशांमध्ये क्रमांक लागतो. चीननंतर भारत हा जगातील दुसरा सर्वात मोठा चहा उत्पादक देश आहे.आकडेवारीवर नजर टाकल्यास, भारतात दरडोई चहाचा वापर दरवर्षी सुमारे 750 ग्रॅम आहे. ऋतू कोणताही असो, तुम्हाला भारतात नेहमीच चहा मिळेल. चहाचे उत्पादन आणि वापर वाढवण्यासाठी दरवर्षी २१ मे हा दिवस 'आंतरराष्ट्रीय चहा दिन' म्हणून साजरा केला जातो. चहा पिण्याचे हानी आणि फायदे बर्याच काळापासून चर्चा केली जात आहे. काही लोक चहाला आरोग्यासाठी हानिकारक मानतात, तर काही अभ्यासांमध्ये त्याचे सेवन आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर असल्याचे वर्णन केले आहे. चहा पिणे आपल्या आरोग्यासाठी खरोखरच फायदेशीर ठरू शकते का? तसे असल्यास, त्याच्या हानीच्या चर्चेमागे कोणते कारण आहेत?

आंतरराष्ट्रीय चहा दिवसाचा इतिहास : 2005 मध्ये, चहा उत्पादक देश आंतरराष्ट्रीय चहा दिन साजरा करण्यासाठी एकत्र आले. हे देश होते श्रीलंका, नेपाळ, इंडोनेशिया, केनिया, मलेशिया आणि युगांडा. 2019 मध्ये, चहावरील आंतरशासकीय गटाने 21 मे रोजी आंतरराष्ट्रीय चहा दिन साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. यू.एन.ने 21 डिसेंबर 2019 रोजी या उत्सवांना होकार दिला. पहिला अधिकृत U.N. आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस 21 मे 2020 रोजी साजरा करण्यात आला.

चहाचा कालातीत प्रवास: प्राचीन दंतकथा पासून जागतिक आनंदापर्यंत :

• चहा हे जगभरातील लोकांना आवडणारे एक लोकप्रिय पेय आहे, जे त्याच्या अनोख्या स्वादांसाठी आणि विविध आरोग्य फायद्यांसाठी ओळखले जाते. त्याचा इतिहास हजारो वर्षांपूर्वीचा आहे आणि तो प्राचीन दंतकथा, सांस्कृतिक परंपरा आणि जागतिक व्यापाराशी जोडलेला आहे.
• चहाचे मूळ प्राचीन चीनमध्ये सापडते. एका लोकप्रिय आख्यायिकेनुसार, 2737 ईसापूर्व, सम्राट शेन नॉन्ग पाणी उकळत असताना जवळच्या कॅमेलिया सायनेन्सिसच्या झाडाची पाने त्याच्या भांड्यात पडली. परिणामी ओतणे पाहून उत्सुकतेने, त्याने त्याचा स्वाद घेतला आणि चहाचे ताजेतवाने आणि उत्साहवर्धक गुणधर्म शोधले.
• चहाचा वापर संपूर्ण चीनमध्ये पसरला, सुरुवातीला त्याचा औषधी हेतूंसाठी वापर केला जात असे. तांग राजवंश (618-907 CE) दरम्यान चहाला एक मनोरंजक पेय म्हणून लोकप्रियता मिळू लागली. चहाच्या लागवडीचा विस्तार झाला आणि विविध प्रक्रिया पद्धती विकसित झाल्या, ज्यामुळे विविध प्रकारच्या चहाचे उत्पादन होऊ लागले.
• चीनमध्ये शिक्षण घेतलेल्या बौद्ध भिक्खूंनी जपानमध्ये चहाची ओळख करून दिली होती. जपानी लोकांनी त्यांच्या संस्कृतीचा एक भाग म्हणून चहा स्वीकारला, ज्यामुळे जपानी चहा समारंभाचा विकास झाला, मॅच तयार करण्याचा आणि सर्व्ह करण्याचा एक अत्यंत विधीपूर्ण मार्ग, चूर्ण केलेला हिरवा चहा.
• 16 व्या शतकात, चहाने युरोपियन व्यापारी आणि संशोधकांची आवड मिळवण्यास सुरुवात केली. पोर्तुगीज आणि डच व्यापारी हे आशियातील प्रवासातून युरोपमध्ये चहा परत आणणारे पहिले होते. ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीने जागतिक चहाच्या व्यापाराच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, विशेषत: 17 व्या शतकात ब्रिटनमध्ये चहाचा परिचय करून देण्यात आला. चहाने ब्रिटनमध्ये पटकन लोकप्रियता मिळवली आणि ते देशाचे राष्ट्रीय पेय बनले.
• चहाच्या मागणीमुळे भारत, श्रीलंका (पूर्वीचे सिलोन) आणि नंतर आफ्रिका आणि दक्षिण अमेरिकेसह जगातील विविध भागात चहाचे मळे सुरू झाले. हे प्रदेश चहाचे प्रमुख उत्पादक बनले, त्यांच्या स्वतःच्या अनोख्या चहाच्या वाणांसह.
• चहाचा वापर आणि उत्पादन शतकानुशतके विकसित होत राहिले, विविध देश आणि संस्कृतींनी त्यांच्या पसंतीच्या पेय पद्धती, चहा समारंभ आणि चहा संस्कृतीचा अवलंब केला. आज, काळा, हिरवा, पांढरा, ओलोंग आणि हर्बल चहासह असंख्य प्रकारांमध्ये चहाचा आनंद घेतला जातो. हे जगभरातील लोक आणि संस्कृतींना जोडणारे जागतिक स्तरावर प्रेम करणारे पेय आहे.

महत्त्व : चहाला मोठा इतिहास आहे. हे विविध देशांच्या संस्कृतींमध्ये खोलवर रुजलेले आहे. चहा हे केवळ या देशांमध्ये लोकप्रिय पेय नाही, तर अनेक समाजातील सामाजिक चालीरीती, समारंभ आणि आदरातिथ्य यामध्येही महत्त्वाची भूमिका बजावते. चहा उद्योग हा जगभरातील लाखो लोकांच्या उपजीविकेचा प्रमुख स्त्रोत आहे, विशेषतः चहा उत्पादक प्रदेशांमध्ये. आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस म्हणजे चहा क्षेत्राचे आर्थिक मूल्य ओळखणे आणि शाश्वत चहा उत्पादन आणि वाजवी व्यापार पद्धतींना प्रोत्साहन देणे हे उद्दिष्ट आहे. आंतरराष्ट्रीय चहा दिन चहा व्यापार, उत्पादन आणि वापराच्या टिकाऊपणाला चालना देण्यावर भर देतो. पर्यावरण संरक्षणाला प्रोत्साहन देणाऱ्या पद्धतींनाही प्रोत्साहन देते. याशिवाय, या कामात गुंतलेल्या कामगारांना न्याय्य वेतन सुनिश्चित करणे आणि चहा उत्पादक भागात सामाजिक विकासाला चालना देणे हे त्याचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. चहा, विशेषत: हिरवा आणि हर्बल चहा, अनेक आरोग्य फायद्यांशी जोडला गेला आहे कारण ते अँटिऑक्सिडंट्स आणि फायटोकेमिकल्सने समृद्ध आहे, ज्याचा एकूण आरोग्यावर आणि आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. चहा पिण्याच्या संभाव्य आरोग्य फायद्यांबद्दल जागरूकता पसरवण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस देखील साजरा केला जातो.

हेही वाचा :

1. World endangered species Day : लुप्तप्राय प्रजाती दिवस २०२3 जाणून घ्या कधी साजरा केला जातो हा दिवस...