नागपूर - एकीकडे लसीचा तुटवडा असताना अनेक ठिकाणी लसीचे डोजेज वाया जात आहे. उपराजधानी नागपुरात नियोजनबद्धतेमुळे उपल्बध साठ्यात अतिरिक्त लोकांचे लसीकरण करण्यात आले. जिथे इतरत्र एका कोव्हिशिल्डच्या व्हायलमधून 10 डोज दिले जातात. तिथे नागपूरमध्ये अकरावा डोज देऊन अतिरिक्त लसीकरण करण्यात आले. त्यामुळे आतापर्यंत जवळपास 35 हजार जणांना अतिरिक्त डोज देण्यात आला. लसीकरण मोहिमेची सुरुवात झाली, तेव्हा पूर्व कल्पना नसल्याने शेवटचा डोज वाया जात होता. पण केरळमध्ये याच व्हायलमधून 11 डोज देण्याची बाब समोर आली. त्यात लसीचा असणारा तुटवडा आणि संभाव्य लाटेचा धोका असल्याने जास्तीत जास्त लोकांचे लसीकरण करण्याचे उद्दिष्ट मनपा प्रशासनासमोर होते. यामुळे नागपूरात सुद्धा उपक्रमाच्या माध्यमातून मोहीम राबवण्याचे ठरले.
लसीच्या प्रत्येक थेंबाला दिले महत्त्व -
राजस्थान, उत्तरप्रदेशसह काही राज्यात कोरोना लसींचे हजारो डोज वाया गेले. सरकारकडून एखादे साहित्य सामान्य जनतेसाठी आले. तर त्याचा गैरवापर होणे, ते वाया जाणे, नष्ट होणे. परिणामी गरजूला न मिळणे अगदी स्वाभाविक आहे. महापालिकेला सरकारकडून आजवर कोव्हिशील्डचे 10 लाख 25 हजार डोज मिळाले आहे. यातून महापालिकेने 10 लाख 60 हजार लोकांचे लसीकरण करून दाखविले आहे. यातून जवळपास 35 हजार अतिरिक्त लसीचे डोज देणे शक्य आहे.
तो करावा डोज कसा शिल्लक ठरतो -
सीरम इन्स्टिट्यूटच्या कोव्हिशील्ड लसीच्या एका व्हॉयलमध्ये 5.5 मिलिलिटर एवढं द्रव (लस) असते. यात वेस्ट लक्षात घेऊनच यातून 10 लोकांना लस देणे अपेक्षित असते. आयसीएमआर आणि केंद्र सरकारच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार प्रत्येक व्यक्तीला एक डोज म्हणून 0.5 मिलिलिटर डोज द्यायचा असतो. पण व्हायलमधून इंजेक्शजनमध्ये घेताना किंवा काढताना काही थेंब वाया जातात. यामुळे 11 डोज हा 0.5 मिलिमीटरपेक्षा कमी भरतो. पण त्यामुळे कोव्हिशिल्डच्या व्हॉयलचा काटेकोरपणे वापर केला. तर प्रत्येक व्हॉयलमध्ये 0.5 मिलिलिटर शेवटचा म्हणजेच अकरावा डोज उपलब्ध होऊ शकतो. हाच अतिरिक्त डोज वापरून नागपूर महापालिकेने पाच महिन्यात तब्बल ३५ हजार लोकांचे लसीकरण केले.
लसीकरण मोहिमेसाठी प्रशिक्षण -
महापालिकेला ही बाब लक्षात आल्यावर लस वाया जाऊ नये, यासाठी लसीकरण करणाऱ्या आरोग्य कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यात आले. एकही थेंब सिरिंजच्या बाहेर जाऊ द्यायची नाही, यासाठी लक्ष ठेवण्यात आले. त्याचे सकारात्मक परिणाम समोर येऊ लागले आहे. यात एक विशेष म्हणजे या व्हायल सोबत असणारे इंजेक्शन आणि सिरींज महत्त्वाचे ठरले असल्याचे मनपाच्या इंदिरा गांधी रुग्णलयाच्या परिचारिका अंजु बागडे यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी बोलताना सांगितले.
लसीकरणाची परिस्थिती सध्याची? -
नागपूर शहरात महापालिकेचे १५६ लसीकरण केंद्र सुरु असून त्यात रोज ४० हजार नागरिकांच्या लसीकरणाची क्षमता आहे. यामध्ये 8 लाख 42 हजार 914 लोकांना पहिला डोज देण्यात आला आहे. यापैकी 18 वर्षावरील 2 लाख 86 हजार 576 जणांचा समावेश आहे. तेच 60 वर्षावरील 1 लाख 90 हजार 005 जण आहे. तेच दुसरा डोज घेणाऱ्यांची संख्या 3 लाख 32 हजार 782 इतकी आहे. यामध्ये 18 वर्षावरील 15 हजार 112 जण आहे. तर 60 वर्षावरील 1 लाख 17 हजार 497 जण आहे. यात दोन्ही मिळून आतापर्यंत 11 लाख 75 हजार 696 जणांचे लसीकरण झाले आहे.
देशभरात करोडो लोकांचे लसीकरण होऊ शकेल? -
लसीकरणात लागलेल्या आरोग्य कर्मचाऱ्यांचा अनुभव आहे, की कोव्हिशील्ड लसीसोबत येणाऱ्या सिरींजचा वापर केल्यावर प्रत्येक व्हॉयलमधून अकरावा डोज लावणे शक्य होते. मात्र, काही वेळा कोव्हिशील्ड लसीसोबत अपुऱ्या सिरिंज येतात. तेव्हा अकराव्या डोजचे हे तंत्र बिघडते. त्यामुळे सीरम इन्स्टिट्यूटने त्यांच्या प्रत्येक व्हॉयलसोबत अकरा सिरिंज पाठवल्या, तर देशभर लसीकरणाची गती आणखी वाढेल. यात शंका नाही.
हेही वाचा - पूरग्रस्तांना मुख्यमंत्र्यांकडून सर्व मदतीचे आश्वासन; चिपळूणमध्ये साधला पीडितांशी संवाद
