टोकियो: जपानच्या लिंग समानता ( Japan gender equality )आणि मुलांच्या समस्या या मुद्यावर मंत्री यांनी देशातील विक्रमी कमी जन्म आणि घटणारी लोकसंख्या हे राष्ट्रीय संकट असल्याचे म्हटले आहे आणि दुर्लक्षासाठी पुरुषप्रधान जपानी संसदेतील "उदासिनता आणि अज्ञान" यांना जबाबदार धरले आहे.
असोसिएटेड प्रेसला दिलेल्या एका विस्तृत मुलाखतीत, सेको नोडा यांनी जपानमध्ये जन्माला येणाऱ्या बाळांच्या सतत घटणाऱ्या संख्येला संभाव्य धोका म्हणून संबोधले. तसेच म्हटले की येत्या काही दशकांत देशाकडे पुरेसे सैनिक, पोलिस किंवा अग्निशामक नसतील. ते म्हणाले की, गेल्या वर्षी नवजात बालकांची संख्या विक्रमी 810,000 इतकी कमी होती, जी द्वितीय विश्वयुद्धाच्या समाप्तीपासून 2.7 दशलक्ष वरून खाली आली आहे.
"लोक म्हणतात मुले ही राष्ट्रीय संपत्ती आहे... ते म्हणतात की स्त्रिया लैंगिक समानतेसाठी महत्त्वाच्या आहेत. पण ते फक्त बोलत आहेत," नोडा, 61, टोकियोच्या सरकारी कॅम्पसमधील कॅबिनेट कार्यालयात एपीला म्हणाले. "जोपर्यंत (मुले आणि महिलांच्या समस्या) दिसत नाहीत तोपर्यंत जपानचे राजकारण चालणार नाही." ती म्हणाली की जपानमध्ये कमी जन्मदर, सतत लिंग पूर्वाग्रह आणि लोकसंख्या घटण्याची अनेक कारणे आहेत, "परंतु संसदेत असल्याने मला विशेषत: उदासीनता आणि अज्ञान आहे असे वाटते."
जपानमध्ये जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे, एक शक्तिशाली लोकशाही आणि एक प्रमुख यूएस अर्थव्यवस्था आहे. मित्रपक्ष, परंतु सरकारने मुले, स्त्रिया आणि अल्पसंख्याकांसाठी समाज अधिक समावेशक बनवण्यासाठी संघर्ष केला आहे. कमी जन्मदरात योगदान देणारा पुरुष वर्चस्वाचा खोलवर बसलेला इतिहास ज्याला समीक्षक म्हणतात. त्याला जपान कसा उलट करेल याबद्दल जपान आणि परदेशातही खोल चिंता आहे.
जपानमधील स्त्री-पुरुषांमधील अंतर जगातील सर्वात वाईट आहे. वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमने 2022 साठी 146 देशांच्या सर्वेक्षणात 116 व्या स्थानावर आहे, ज्याने आर्थिक आणि राजकीय सहभाग तसेच शिक्षण, आरोग्य आणि महिलांसाठी इतर संधींवर आधारित समानतेच्या दिशेने प्रगती मोजली आहे. जपान मागे पडला आहे. कारण इतर देश झपाट्याने बदलत आहेत," टोकियो युनिव्हर्सिटी ऑफ फेमिनिस्ट स्टडीजचे प्रोफेसर चिझुको उएनो यांनी जपानच्या लिंगभेदाचा संदर्भ देत म्हटले. "मागील सरकारांनी या समस्येकडे दुर्लक्ष केले आहे."
नोडा म्हणाल्या की, कौटुंबिक समस्यांभोवतीच्या कालबाह्य सामाजिक आणि कायदेशीर व्यवस्थेमुळे, तरुण पिढी लग्न करण्यास आणि मुले जन्माला घालण्यास नाखूष आहे, कमी जन्मदर आणि घटत्या लोकसंख्येला कारणीभूत आहे. तिने 1993 पासून संसदेत काम केले आहे आणि जपानची पहिली महिला पंतप्रधान होण्याची तिची महत्त्वाकांक्षा व्यक्त केली आहे.
विवाहित जोडप्यांना कौटुंबिक नाव निवडण्याची आवश्यकता असलेल्या कायद्यावर नोडा यांनी टीका केली - 90% वेळा स्त्रिया त्यांचे आडनाव बदलतात - असे म्हणतात की हा जगातील एकमेव कायदा आहे. 20 सदस्यीय मंत्रिमंडळातील फक्त दोन महिलांपैकी एक असलेल्या नोडा म्हणाल्या, "जपानमध्ये महिलांचे अनेक प्रकारे प्रतिनिधित्व केले जाते." "मला फक्त स्त्रिया पुरुषांच्या बरोबरीने हव्या आहेत. पण आपण अजून तिथे नाही आहोत आणि महिलांच्या पुढील प्रगतीची वाट पाहत आहे."
जपानच्या दोन-चेंबर संसदेचे अधिक शक्तिशाली कनिष्ठ सभागृह "ज्यांना मासिक पाळी येत नाही, गर्भवती होत नाही आणि स्तनपान करू शकत नाही अशा लोकांपैकी 90% पेक्षा जास्त आहेत," नोडा म्हणाल्या. महिला प्रतिनिधित्वाच्या अभावाला अनेकदा "स्त्रियांविना लोकशाही" असे संबोधले जाते. नोडा म्हणाले की कोटा प्रणाली राजकीय पदासाठी महिला उमेदवारांची संख्या वाढविण्यास मदत करू शकते, परंतु पुरुष खासदारांनी तिच्या प्रस्तावावर टीका केली आणि म्हटले की महिलांना त्यांच्या क्षमतेनुसार न्याय दिला पाहिजे. "त्यामुळे मला असे वाटले की असे पुरुष आहेत, ज्यांच्याकडे उमेदवार होण्याची क्षमता नाही", ती म्हणाली. परंतु उमेदवार निवड प्रक्रियेदरम्यान, "पुरुष केवळ पुरुष असू शकतात आणि मला वाटते, त्यांच्यासाठी केवळ पुरुष असणे ही त्यांची क्षमता मानली जाऊ शकते."
नोडाने टोकियोमधील सोफिया विद्यापीठातून पदवी प्राप्त केली आणि राजकारणात प्रवेश करण्यापूर्वी टोकियोमधील प्रतिष्ठित इंपीरियल हॉटेलमध्ये काम केले, त्यांच्या आजोबांचे अनुसरण केले, जे गिफू प्रीफेक्चरमध्ये खासदार होते. नोडाला तिचे पहिले मूल होते, जे प्रजनन उपचारानंतर वयाच्या 50 व्या वर्षी अपंग झाले. ती समलैंगिक विवाह आणि लैंगिक विविधता स्वीकारण्याचे समर्थन करते. नोडा, ज्यांचे अनेक उदारमतवादी समर्थक आहेत, त्यांनी स्वतःला त्यांच्या पुराणमतवादी लिबरल डेमोक्रॅटिक पार्टीमध्ये "एक लुप्तप्राय प्रजाती" म्हणून संबोधले, ज्याने युद्धाच्या समाप्तीपासून जपानवर फार कमी व्यत्यय आणला आहे. ती म्हणाली की पक्षातील पुराणमतवादींकडून तिला अनेकदा "मारहाण" केले जाते, परंतु महिला हक्क कार्यकर्त्यांकडून देखील, जे तिला अस्सल स्त्रीवादी म्हणून पाहत नाहीत.
तरीही, पक्षातील शक्तिशाली पुरुष खासदारांच्या मदतीशिवाय ती इथपर्यंत पोहोचू शकली नसती, असे मैनिची वृत्तपत्राच्या संपादकीय लेखक चियाको सातो यांनी त्यांच्या अलीकडील लेखात म्हटले आहे. सप्टेंबरच्या पक्ष नेतृत्वाच्या शर्यतीत अपयशी ठरलेल्या नोडा आणि त्यांचे अति-पुराणमतवादी आणि भयंकर महिला प्रतिस्पर्धी साने टाकाची यांची तुलना करताना, सातो म्हणाले की त्यांचे राजकीय विचार भिन्न असूनही, ते समान आहेत. "कदाचित त्यांच्याकडे शक्तिशाली पुरुष खासदारांना पाठिंबा देण्याशिवाय दुसरा कोणताही मार्ग नव्हता. लिबरल डेमोक्रॅटिक पक्षात अशा वेळी पुढे जाणे जेव्हा महिलांना पूर्ण मानव मानले जात नाही.
हेही वाचा - Explainer: कस्तुरीरंगन समितीच्या शिफारशींना कर्नाटकचा विरोध का?
