10 जानेवारी हा हिंदी भाषा आणि त्याच्याशी संबंधित लोकांसाठी खूप विशेष दिवस आहे. कारण या दिवशी जगभरात 'जागतिक हिंदी दिन' (World Hindi Day 2023) साजरा केला जातो. भारत सरकारने 10 जानेवारी 2006 रोजी हा दिवस जागतिक हिंदी दिवस म्हणून साजरा करण्याची घोषणा केली होती. या दिवशी जगभरातील भारतीय दूतावास विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करतात आणि जागतिक हिंदी दिवस मोठ्या थाटामाटात साजरा करतात. 'हिंदी भाषा' (Hindi language) ही जगात सगळ्यात जास्त बोलल्या जाणार्‍या भाषांपैकी एक आहे. भारताव्यतिरिक्त, ही भाषा गयाना, सुरीनाम, नेपाळ, मॉरिशस, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो आणि फिजी सारख्या इतर देशांमध्ये देखील बोलली जाते.
जागतिक हिंदी दिनाचा इतिहास आणि महत्त्व : 10 जानेवारी 1975 रोजी नागपूर, महाराष्ट्र येथे पहिले हिंदी दिवस अधिवेशन आयोजित करण्यात (History and Significance of World Hindi Day) आले होते. जगभरात हिंदीचा प्रचार करणे हा या परिषदेच्या आयोजनाचा उद्देश होता. हिंदीच्या संवर्धनासाठी आयोजित या परिषदेत 30 देशांतील 122 प्रतिनिधी सहभागी झाले होते. या परिषदेचे उद्घाटन तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी केले होते. जगभरातील अनेक विद्यापीठांमध्ये हिंदी भाषेचा अभ्यास केला जातो आणि हिंदी ही जगातील तिसरी सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे.
भारताची मातृभाषा : 1918 च्या हिंदी साहित्य संमेलनात गांधीजींनी तिला राष्ट्रभाषा बनवण्याचा प्रयत्न केला आणि हिंदीला लोकांची भाषा म्हटले. हिंदी हा शब्द हिंद या पर्शियन शब्दापासून आला आहे, ज्याचा अर्थ सिंधू नदीचा देश असा (Hindi means country of river Indus) होतो. हिंदी ही केवळ एक भाषा नसून भारताची मातृभाषा (Hindi is mother tongue of India) आहे. १९७५ मध्येच युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका, त्रिनिदाद, युनायटेड किंगडम, मॉरिशस आणि टोबॅगो यांनीही जागतिक हिंदी संमेलन (When and why celebrated) आयोजित केले होते. जागतिक हिंदी दिवस आता दरवर्षी '१० जानेवारीला या परिषदेच्या दिवशी' साजरा केला जातो. दरवर्षी जागतिक हिंदी दिन साजरा करण्यासाठी भारत सरकारकडून एक थीम (World Hindi Day Theme) जारी केली जाते. या वर्षीची थीम 'हिंदीला जनमताचा एक भाग बनवणे, याचा अर्थ मातृभाषा सोडून द्यावी असा होत नाही.' ही आहे.
