बेंगळुरू (कर्नाटक) : अधिकृत वाघांची संख्या ९ एप्रिल रोजी होणाऱ्या या परिषदेत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याकडून जाहीर होण्याची शक्यता आहे. देशात वाघांच्या संवर्धनाची प्रक्रिया सुरू झाल्यानंतर पहिल्यांदाच वाघांची संख्या ३५०० च्या पुढे गेली आहे. करोनामुळे २९ जुलै २०२२ रोजी वाघांच्या संख्येची आकडेवारी जाहीर होऊ शकली नाही, असे संशोधकांनी सांगितले आहे. या संवर्धन योजनेमुळे देशात वाघांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. सध्या देशातील ५३ व्याघ्र प्रकल्पांमध्ये वाघांची संख्या ३५०० च्या पुढे गेली आहे.
2014 पासून संख्या वाढली : 2014 पासून, भारतात मांजरी संवर्गातील या प्राण्यांची संख्या चांगलीच वाढली आहे. वाघांची संख्या 2014 मध्ये 2226 वरून 2018 मध्ये 2967 पर्यंत गेली. म्हणजे त्यात 33% वाढ झाली. वाघांच्या संख्येची ताजी आकडेवारी पंतप्रधान उद्या रविवार( ९ एप्रिल) रोजी जाहीर करणार आहेत.
बिबट्याची संख्या चांगली वाढली : देशातील बिबट्यांची संख्या सुमारे 63% वाढली आहे. बिबट्याची संख्या 2014 मध्ये 7910 वरून 2018 मध्ये 12,852 वर पोहोचली आहे. 2022 मध्ये देशात चित्ताचे पहिले ट्रान्सकॉन्टिनेंटल ट्रान्स्लोकेशन यशस्वीरित्या पार पडले होते. मध्य प्रदेशातील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या पुढाकारातून आफ्रिकेतून आणलेल्या या चित्यांना जंगलात सोडले होते. दरम्यान, देशात 70 वर्षांपासून चिता नव्हता.
संरक्षणावर ही संस्था भर देणार : पंतप्रधान इंटरनॅशनल बिग कॅट्स अलायन्सनही (IBCA) लाँच करणार आहेत. IBCA यामध्ये असे देश आहेत ज्यामध्ये 'मोठ्या मांजरी' प्रजातीचे सात प्राणी आढळतात. त्यामध्ये वाघ, सिंह, बिबट्या, स्नो लेपर्ड, प्यूमा, जग्वार आणि चित्ता यांचा समावेश आहे. या प्राण्यांच्या संवर्धन आणि संरक्षणावर ही संस्था भर देणार आहे.
पंतप्रधान मोदी रविवारी बांदीपूर व्याघ्र प्रकल्पाला भेट देणार : पंतप्रधान रविवारी सकाळी चामराजनगर जिल्ह्यातील बांदीपूर व्याघ्र प्रकल्पाला भेट देतील आणि संवर्धन कार्यात गुंतलेल्या क्षेत्रातील आघाडीच्या कार्यकर्त्यांशी आणि स्वयं-सहायता गटांशी संवाद साधतील. ते तामिळनाडूच्या सीमेला लागून असलेल्या चामराजनगर जिल्ह्यातील मुदुमलाई व्याघ्र प्रकल्पातील थेप्पाकडू हत्ती कॅम्पलाही भेट देतील आणि हत्तींच्या छावणीतील माहूत आणि 'कवड्यां'शी संवाद साधतील.
वन्यजीव व्यापारावर कठोर कारवाई : पंतप्रधान व्याघ्र प्रकल्पाच्या क्षेत्र संचालकांशी देखील संवाद साधतील, ज्यांनी नुकत्याच संपन्न झालेल्या व्यवस्थापन परिणामकारकता मूल्यांकन व्यायामाच्या पाचव्या फेरीत उच्च गुण मिळवले. जुलै 2019 मध्ये, पंतप्रधानांनी 'जागतिक नेत्यांच्या युती'चे आवाहन केले होते आणि आशियातील अवैध शिकार आणि वन्यजीव व्यापारावर कठोर कारवाई करण्याचे आवाहन केले होते. पंतप्रधानांचा संदेश पुढे घेऊन IBCA सुरू करण्यात येत आहे.
'प्रोजेक्ट टायगर'च्या कार्यक्रमात पंतप्रधान मोदी सहभागी होणार : 'प्रोजेक्ट टायगर'ला 50 वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त आयोजित कार्यक्रमाचे उद्घाटन मोदी करणार आहेत. यादरम्यान, ते 'अमृत कालचे व्याघ्र संवर्धनासाठी व्हिजन', व्याघ्र प्रकल्पांच्या व्यवस्थापन परिणामकारकतेच्या मूल्यांकनाच्या पाचव्या चक्राचा सारांश अहवाल, वाघांच्या लोकसंख्येची घोषणा आणि अखिल भारतीय व्याघ्र अंदाज (पाचवे चक्र) यांचा सारांश अहवाल प्रकाशित करतील. 'प्रोजेक्ट टायगर'ला 50 वर्षे पूर्ण झाल्याबद्दल एक स्मरणार्थ नाणेही जारी करण्यात येणार आहे.
संरक्षण यंत्रणांमुळे वाघांची शिकार : प्रकल्प व्याघ्र प्रमुख म्हणाले की, विकास आणि वन्यजीव संरक्षण यांच्यातील समतोल राखून वैज्ञानिकदृष्ट्या मूल्यांकन केलेल्या अधिवास क्षमतेवर आधारित वाघांची व्यवहार्य संख्या राखण्याचे भारताचे उद्दिष्ट आहे. अप्पर वन महासंचालक एस पी यादव म्हणाले की, उत्तम तंत्रज्ञान आणि संरक्षण यंत्रणांमुळे वाघांची शिकार मोठ्या प्रमाणात कमी झाली असली, तरी त्यांचा अधिवास नष्ट होण्यासोबतच हा त्यांच्यासाठी सर्वात मोठा धोका आहे असही ते म्हणाले आहेत.
महाराष्ट्रातील वाघांची स्थिती
2006 साली वाघांची संख्या 103 होती.
2010 मध्ये वाघाची संख्या 168 झाली.
2014 मध्ये वाघांची संख्या 190 झाली.
2019 मध्ये मात्र ही संख्या 312 इतकी झाली आहे.
वाघांच्या संख्येत महाराष्ट्र देशात पाचव्या स्थानावरून चौथ्या स्थानावर आला आहे.
देशात मध्यप्रदेश राज्यात वाघांची संख्या 308 वरुन 526 इतकी झाली आहे. हे राज्य प्रथम क्रमांकावर आहे.
त्यानंतर कर्नाटक राज्यातील वाघांची संख्या 406 वरुन 524 इतकी झाली आहे. हे राज्य दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
व्याघ्रसंवर्धनात तिसरा क्रमांक उत्तराखंड राज्याने पटकावला असून येथील वाघांची संख्या 340 वरुन 442 इतकी झाली आहे.
महाराष्ट्र चौथ्या क्रमांकावर असून राज्यातील वाघांची संख्या 190 वरुन 312 इतकी झाली आहे.
पाचव्या स्थानावर तामिळनाडू राज्य असून येथील वाघांची संख्या 229 वरुन 264 झाली आहे.
हेही वाचा : मुलींच्या छोट्या कपड्यांवरून भडकले कैलास विजयवर्गीय.. म्हणाले, देवी नाही तर शूर्पणखा दिसतात..
