नवी दिल्ली : हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्सच्या नवीन रँकिंगनुसार जपानचा पासपोर्ट हा जगातील सर्वात शक्तिशाली पासपोर्ट आहे. याचाच अर्थ जपानी नागरिक जगातील 193 देशांमध्ये व्हिसामुक्त प्रवास करू शकतात. जपानने या यादीत अव्वल स्थान पटकावण्याचे हे सलग पाचवे वर्ष आहे. या यादीत भारताचा क्रमांक 85 वा आहे. भारतीयांना आता 59 देशांमध्ये व्हिसा मुक्त प्रवेश मिळणार आहे. तर भारताचा शेजारी देश पाकिस्तानचा क्रमांक 106 वा आहे. पाकिस्तानची अवस्था आफ्रिकेतील सोमालियासारख्या अस्थिर देशापेक्षाही वाईट झाली आहे. या यादीत श्रीलंकेचे रँकिंग 99वे आहे. तर तालिबान शासित अफगाणिस्तानच्या पासपोर्टला निर्देशांकात सर्वात खालचे स्थान मिळाले आहे.
टॉप 3 देश आशियाई : हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्स जगातील पासपोर्टची ताकद दर्शवतो. या निर्देशांकाला जगातील सर्व पासपोर्टचे अधिकृत मानांकन मानले जाते. यामध्ये 199 देशांच्या पासपोर्टचा समावेश करण्यात आला आहे. निर्देशांकात सिंगापूर आणि दक्षिण कोरियाचे पासपोर्ट संयुक्तपणे जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात शक्तिशाली पासपोर्ट आहेत. या दोन आशियाई देशांनंतर जर्मनी, स्पेन, फिनलंड, इटली आणि लक्झेंबर्ग या युरोपियन देशांचा क्रमांक लागतो. जपान, सिंगापूर आणि दक्षिण कोरिया हे तीनच आशियाई देश आहेत ज्यांनी 2023 च्या टॉप 10 सर्वात शक्तिशाली पासपोर्ट निर्देशांकात स्थान मिळवले आहे.
पाकिस्तानची परिस्थिती वाईट : ऑस्ट्रिया, डेन्मार्क, नेदरलँड आणि स्वीडन या देशांचे पासपोर्ट हे जगातील पाचव्या क्रमांकाचे शक्तिशाली पासपोर्ट आहेत. क्रमवारीत युनायटेड किंगडम सहाव्या क्रमांकावर आहे तर युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिकेचा (यूएसए) पासपोर्ट सातव्या क्रमांकावर आहे. येथील नागरिकांना 186 देशांमध्ये व्हिसामुक्त प्रवेश मिळतो. पाकिस्तानी पासपोर्ट हा जगातील चौथा सर्वात कमकुवत पासपोर्ट आहे. या क्रमवारीनुसार पाकिस्तानचा 106 वा क्रमांक लागतो. पाकिस्तानातील नागरिकांना जगभरातील केवळ 32 देशांमध्ये व्हिसामुक्त प्रवेश मिळतो.
पासपोर्ट इंडेक्स म्हणजे काय? : पासपोर्ट इंडेक्स म्हणजे एखाद्या देशाचा पासपोर्ट जागतिक पातळीवर किती मजबूत किंवा किती कमकुवत आहे, याचे प्रमाण. पासपोर्ट मजबूत किंवा कमकुवत होण्यामागे डिस्पोजेबल इन्कम सारख्या काही खास गोष्टी काम करतात. जपान सारख्या देशाकडे पाहिले तर तिथले सरासरी डिस्पोजेबल उत्पन्न खूप चांगले आहे. डिस्पोजेबल उत्पन्न म्हणजे कर आणि इतर खर्चानंतर शिल्लक राहिलेल्या पैशाचा संदर्भ. हा पैसाही वाचवता येतो किंवा प्रवासावर खर्च करता येतो. ही रक्कम सध्या जपानी लोकांकडे सर्वाधिक आहे. अशा परिस्थितीत ते कोणत्याही देशाला भेट द्यायला गेले तर त्यांचा मोठा खर्च होईल आणि त्यामुळे देशाची अर्थव्यवस्था मजबूत होईल. त्यामुळेच जवळपास सर्वच देश जपानी पर्यटकांच्या स्वागतासाठी सज्ज आहेत.
हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्स बद्दल : हेन्ली पासपोर्ट इंडेक्स हे त्या देशाच्या सामान्य पासपोर्ट धारक तेथील नागरिकांसाठी प्रवास स्वातंत्र्याचा आनंद घेत असलेल्या देशांची जागतिक क्रमवारी आहे. हे 2006 मध्ये Henley & Partners Visa Restrictions Index म्हणून सुरू झाले. जानेवारी 2018 मध्ये ते सुधारित आणि पुनर्नामित करण्यात आले. हेन्ले पासपोर्ट इंडेक्स संशोधनाचा डेटा इंटरनॅशनल एअर ट्रान्सपोर्ट असोसिएशन (IATA) कडून घेतो.
