नवी दिल्ली/इस्लामाबाद : 32 वर्षांची परंपरा पुढे चालू ठेवत भारत आणि पाकिस्तानने रविवारी द्विपक्षीय करारांतर्गत त्यांच्या अणु प्रतिष्ठानांच्या यादीची देवाणघेवाण केली. (India Pakistan exchange nuclear installations). या करारानुसार दोन्ही देशांना एकमेकांच्या आण्विक केंद्रांवर हल्ला करण्यास मनाई आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले की, अण्वस्त्र प्रतिष्ठापन आणि केंद्रांविरुद्धच्या हल्ल्यांच्या निषेधावरील अधिवेशनाच्या तरतुदींनुसार यादीची देवाणघेवाण करण्यात आली. नवी दिल्ली आणि इस्लामाबादमध्ये एकाच वेळी राजनयिक माध्यमातून ही प्रक्रिया पूर्ण करण्यात आली. (India Pak Nuclear Installations)
राजनैतिक माध्यमांद्वारे देवाणघेवाण : परराष्ट्र मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, 'भारत आणि पाकिस्तानने आज नवी दिल्ली आणि इस्लामाबादमध्ये एकाच वेळी राजनैतिक माध्यमांद्वारे आण्विक संस्था आणि केंद्रांच्या यादीची देवाणघेवाण केली. या संस्था भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील अण्वस्त्र आस्थापना आणि केंद्रांवरील हल्ल्यांवर प्रतिबंध करण्याच्या कराराच्या कक्षेत येतात.
युद्धाच्या वेळीही हल्ला करता येणार नाही : पाकिस्तानच्या परराष्ट्र कार्यालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, दोन्ही देशांनी रविवारी आपापल्या अणु प्रतिष्ठानांच्या यादीची देवाणघेवाण केली ज्यावर युद्धाच्या परिस्थितीतही हल्ला केला जाऊ शकत नाही. "करारांतर्गत पाकिस्तानमधील आण्विक प्रतिष्ठान आणि सुविधांची यादी रविवारी इस्लामाबादमधील भारतीय उच्चायुक्तालयाच्या प्रतिनिधीने अधिकृतपणे परराष्ट्र मंत्रालयाकडे सुपूर्द केली," असे त्यात म्हटले आहे.
यादीची सलग 32वी देवाणघेवाण : परराष्ट्र कार्यालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने नवी दिल्लीतील पाकिस्तान उच्चायुक्तालयाच्या प्रतिनिधीलाही अशी यादी सुपूर्द केली आहे. 31 डिसेंबर 1988 रोजी या करारावर स्वाक्षरी झाली होती आणि 27 जानेवारी 1991 रोजी ती अंमलात आली गेली. परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने सांगितले की, करारानुसार, भारत आणि पाकिस्तानने दरवर्षी 1 जानेवारीला एकमेकांच्या आण्विक प्रतिष्ठान आणि केंद्रांची माहिती देणे बंधनकारक आहे. मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, 'दोन्ही देशांमधील अशा यादीची ही सलग 32वी देवाणघेवाण आहे. पहिल्यांदा हे 1 जानेवारी 1992 रोजी करण्यात आले. काश्मीर आणि सीमेपलीकडील दहशतवादाच्या मुद्द्यांवरून दोन्ही देशांमधील तणावाच्या पार्श्वभूमीवर या यादीची देवाणघेवाण झाली आहे.
