डेहराडून : देवभूमी उत्तराखंडमध्ये अनेक ऐतिहासिक वारसे आहेत. दून व्हॅलीच्या सुंदर मैदानामध्ये बांधलेले खलंगा युद्ध स्मारक हे त्यापैकी एक आहे. हे स्मारक हे गोरखा योद्ध्यांच्या शौर्याचे प्रतीक आहे. खलंगा येथे केवळ 600 गोरखा सैनिकांनी इंग्रजी सैन्याला केले सोडले होते. खलंगा युद्धात त्यांनी आपले अप्रतिम युद्धकौशल्य दाखवले होते. खलंगा युद्धानंतर ब्रिटिशांनी गोरखा योद्ध्यांच्या सन्मानार्थ खलंगा युद्ध स्मारक बांधले होते.
खलंगाच्या टेकडीवर स्मारक बांधले आहे : खलंगा युद्ध स्मारक नालापाणीजवळील खलंगा टेकडीवर बांधले आहे. शौर्याचे प्रतीक म्हणून हे स्मारक देवभूमीच्या सुपुत्रांच्या शौर्याची आठवण करून देते. गोरखा सैनिक कमांडर बलभद्र सिंह थापा हे आपल्या सैनिक आणि कुटुंबासह खलंगा डोंगरावर जंगलाच्या मध्यभागी राहत होते. हा किल्ला जिंकण्यासाठी इंग्रज सरकारच्या सैनिक आणि अधिकाऱ्यांनी हल्ला केला होता. त्या काळात सुमारे 600 गोरखा सैनिकांनी खलंगाची जबाबदारी घेतली. ज्यामध्ये सुमारे 100 स्त्रिया आणि लहान मुले देखील सामील होती. तर बलभद्रच्या सैनिकांसमोर ब्रिटीश सरकारचे 3500 सैनिक आधुनिक शस्त्रे घेऊन उभे राहिले होते, असे असतानाही गोरखा सैनिकांनी हे युद्ध पारंपारिक शस्त्रे, तलवार आणि धनुष्यबाणाच्या जोरावर लढले.
ब्रिटिशांनी बांधले खलंगा युद्ध स्मारक : या युद्धात गोरखा सैनिकांनी इंग्रजांचे सुमारे 750 सैनिक आणि 31 अधिकारी मारले. बलभद्रचे सुमारे 130 सैनिकही शहीद झाले. यासोबतच गोरखा सैन्याचे नेतृत्व करणारे वीर बलभद्रही या युद्धात शहीद झाले. या युद्धातील गोरखा सैनिकांचे शौर्य आणि पराक्रम पाहून ब्रिटिश सरकार प्रभावित झाले. त्यानंतर इंग्रजांनी शत्रू सैन्याच्या सन्मानार्थ बलभद्र खलंगा युद्ध स्मारक बांधले. यासोबतच 1815 मध्ये ब्रिटिश सरकारने गोरखा रेजिमेंटचीही स्थापना केली. शौर्याचे उदाहरण असणारे खलंगा युद्ध स्मारक आजही एक प्रसिद्ध पर्यटन स्थळ आहे. येथे हजारो पर्यटक येतात. वास्तविक, खलंगा हा नेपाळी शब्द आहे. त्याचा अर्थ छावणी असा होतो, पण इंग्रज इतिहासकारांनी याला किल्ला असे म्हणत होते.
हेही वाचा :
