हैदराबाद: दिवाळीचा उत्साह आणि आनंद टिकवून ठेवण्यासाठी शारीरिक समस्या किंवा आजार टाळण्यासाठी हा सण सुरक्षितपणे आणि आरोग्यदायी पद्धतीने साजरा करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विशेषत: मधुमेहींनी (guide for diabetics to celebrate Healthy Diwali) यानिमित्ताने आपल्या आरोग्याची अधिक काळजी घेणे गरजेचे आहे.Good Health . celebrate Healthy Diwali .
दिवाळीच्या वातावरणात मिठाई आणि स्वादिष्ट पदार्थांनी बाजारपेठा भरल्या आहेत. त्याच वेळी, आपल्या देशात सणांमध्ये स्वादिष्ट पदार्थ बनवण्याची परंपरा आहे. सणासुदीच्या वातावरणात मनाला भुरळ पडणे आणि असे स्वादिष्ट पदार्थ खाणे सोपे जाते. पण चवीची ही लालसा मधुमेहासारख्या समस्यांनी ग्रस्त असलेल्यांच्या आरोग्यावर परिणाम करू शकते. डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, दिवाळीनंतर मधुमेहाच्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखरेची वाढ होण्याची समस्या वाढू लागते. याशिवाय इतरही अनेक समस्या आहेत, ज्यामुळे मधुमेहींनी त्यांच्या आहाराकडे दुर्लक्ष करणे चुकीचे ठरते.
जयपूरचे जनरल फिजिशियन डॉ. समीर सिंग सांगतात की, दिवाळीच्या निमित्ताने लोक एकमेकांना मिठाई आणि पदार्थांची देवाणघेवाण करतात, ज्यामुळे त्यांच्या नियमित आहारात अडथळा येतो. त्यांच्या दिनक्रमात मिठाई, कोल्ड्रिंक्स आणि मसालेदार पदार्थांची संख्या वाढते. जर या गोष्टी सामान्य व्यक्तीचे आरोग्य बिघडवू शकतात, तर ते मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी गंभीर समस्या निर्माण करू शकतात. साधारणत: सण-उत्सवाच्या निमित्ताने मधुमेहासारख्या समस्यांनी ग्रस्त असलेले लोक, विशेषत: वृद्ध आणि लहान मुले खाण्यापिण्याकडे दुर्लक्ष करू लागतात. याचा परिणाम त्यांच्या रक्तातील साखरेची पातळी वाढण्यावर दिसून येतो.
डॉ. समीर सिंग सांगतात की, दिवाळी हा एक असा प्रसंग आहे, जेव्हा हवामानातील बदल, प्रदूषण आणि इतर अनेक कारणांमुळे अनेक प्रकारचे रोग आणि संसर्ग होण्याची शक्यता असते. यामुळे मधुमेहींची स्थिती बिघडू शकते. त्यामुऴे ही जाणीव फक्त खाण्यापिण्यापुरती मर्यादित न ठेवता दिनचर्या, व्यायाम आणि इतर शारीरिक हालचालींबाबतही असावी.
डॉ. समीर सिंग सांगतात की, रिफाइंड साखर आणि रिफाइंड मैदा (मैदा) चे सेवन मधुमेहासाठी खूप हानिकारक आहे. पण सणांच्या काळात बहुतेक मिठाई रिफाइंड साखरेपासून बनवल्या जातात. त्याच वेळी, बहुतेक स्वादिष्ट पदार्थ रिफाइंड पिठापासून बनवले जातात. अशा प्रसंगी हे पदार्थ खाणे टाळलेलेच बरे. रिफाइंड पिठाच्या ऐवजी, गहू किंवा मल्टीग्रेनपासून बनवलेल्या पदार्थांचे सेवन करणे चांगले आहे, तसेच हे तयार करतांना तेलाचे प्रमाण फारच कमी आहे का? हे तपासणे देखील गरजेचे आहे.
तसेच रिफाइंड साखरेऐवजी गूळ, खजूर किंवा अंजीरपासून बनवलेल्या मिठाईला प्राधान्य देणे चांगले. परंतु मधुमेहींनी कोणतीही मिठाई घेण्यापूर्वी नेहमी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा आणि त्यांच्या सेवनाचे प्रमाण कमी असावे. कारण ते पीडित व्यक्तीची स्थिती आणि या गोष्टींबद्दलची त्यांची संवेदनशीलता यावर अवलंबून असते. मिठाईपेक्षा सुका मेवा आणि फळे हा नेहमीच चांगला आणि सुरक्षित पर्याय असतो, निरोगी आरोग्यासाठी त्याचे सेवन करावे.
डॉ. समीर सिंग सांगतात की, मधुमेही व्यक्ती जेव्हा एखाद्याच्या घरी सणासुदीच्या भेटीसाठी जातात, तेव्हा चहा किंवा कोल्ड्रिंक्स पिणे, ज्यामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते, ते टाळावे. याशिवाय, शक्यतो घरात आणि बाहेर गोड पेये ऐवजी, सामान्य पाणी किंवा कोमट पाणी, नारळपाणी, गोड न केलेले लिंबूपाणी किंवा साखरमुक्त लिंबूपाणी अगदी कमी प्रमाणात मिसळून घेणे हा उत्तम पर्याय आहे. मधुमेहींनीही पांढरा भात खाणे टाळावे, कारण त्यात उच्च ग्लायसेमिक इंडेक्स असतो, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते.
डॉ समीर केवळ आहाराचे पालन करण्याचे महत्त्व सांगत नाहीत, तर त्याचे पालन करण्याची पद्धत देखील सांगतात. मधुमेहींनी एकाच वेळी भरपूर अन्न घेणे टाळावे, तसेच दोन जेवणांमधील दीर्घ अंतरामुळे त्यांच्या रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. त्यामुळे मधुमेहींसाठी दिवसातून तीन वेळा जेवणाऐवजी चार ते पाच वेळा थोडेसे अन्न खाणे अधिक सुरक्षित आहे. आहारात पोषणाचे प्रमाण पुरेसे आहे का, हे देखील बघणे आवश्यक आहे. त्यामुळे शरीरातील रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रणात राहते. याशिवाय भाज्या, फळे आणि प्रथिनयुक्त पदार्थांचा आहारात समावेश करणे चांगले.
डॉ. समीर सिंग सांगतात की, शरीरातील निर्जलीकरण टाळणे देखील खूप महत्वाचे आहे, विशेषतः मधुमेहासाठी. शरीरात पाण्याच्या कमतरतेचा परिणाम रक्तातील साखरेच्या पातळीवरही होतो. तुमच्या शरीराला हायड्रेट करण्याच्या नावाखाली थंड पेय किंवा गोड सरबत खाणे टाळा, कारण ते अधिक नुकसान करेल. त्याऐवजी, ताजी फळे किंवा भाज्यांचे रस, ताक आणि नारळाच्या पाण्याचे सेवन करणे चांगले.
मधुमेहींनी शिस्त आणि सक्रिय जीवनशैली पाळली पाहिजे. शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी, तसेच शरीरातील इन्सुलिनची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी व्यायाम हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. त्यामुळे केवळ सण-उत्सवातच नव्हे, तर नियमित जीवनातही मधुमेहींनी सकाळी वेळेवर उठणे, रात्री वेळेवर झोपणे, वेळेवर अन्न खाणे, अधिक शारीरिक क्रियांमध्ये सहभागी होणे आणि नियमित व्यायाम करणे यासारखी सक्रिय जीवनशैली पाळली पाहिजे. .
साधारणपणे दिवाळीनिमित्त लोकांच्या घरी पार्ट्या आणि मेळावे आयोजित केले जातात. अशा परिस्थितीत, अल्कोहोल आणि इतर प्रकारचे अल्कोहोलयुक्त पेये देखील कमी किंवा जास्त प्रमाणात दिली जातात. लोकांना असे वाटते की, मद्यामुळे पार्टीची मजा वाढते , परंतु त्याचे अति आणि सतत सेवन केल्यास ते घातक ठरु शकते.Good Health . celebrate Healthy Diwali .
