नवी दिल्ली : पोक्सो प्रोटेक्शन ऑफ चिल्ड्रन फ्रॉम सेक्शुअल ऑफेन्स कायद्यातील अनेक तरतुदींना आव्हान देणाऱ्या याचिकेवर दिल्ली उच्च न्यायालयाने केंद्र सरकारला नोटीस बजावली आहे. अल्पवयीन मुलांचा समावेश असलेल्या लैंगिक गुन्ह्यांचा अहवाल देणे अनिवार्य असल्याचे म्हटले आहे, ज्याचा निषेध करत याचिका दाखल करण्यात आली आहे. सरन्यायाधीश सतीश चंद्र शर्मा आणि न्यायमूर्ती सुब्रमण्यम प्रसाद यांच्या खंडपीठाने सरकारला याचिकेवर उत्तर दाखल करण्याचे निर्देश दिले आणि जुलैमध्ये संयुक्त निबंधकासमोर युक्तिवाद पूर्ण करण्यासाठी प्रकरण सूचीबद्ध केले. याचिकाकर्ते वकील हर्ष विभोर सिंघल यांनी पीओसीएसओ कायद्याच्या कलम 19, कलम 21 आणि कलम 22 ला आव्हान देणारी जनहित याचिका दाखल केली आहे.
तिन्ही प्रवाहांमध्ये काय आहे : कलम 19 मध्ये अल्पवयीन मुलांचा समावेश असलेल्या लैंगिक गुन्ह्यांचा संशय किंवा माहितीचा अनिवार्य अहवाल देणे आवश्यक आहे आणि कलम 21 मध्ये एखाद्या व्यक्तीने तसे न केल्यास तुरुंगवासाची तरतूद केली आहे. ज्यामध्ये, सद्भावनेने केले असल्यास, कलम 22 खोट्या अहवालासाठी सुरक्षा झडप म्हणून काम करते. याचिकाकर्त्याने असा युक्तिवाद केला की या तरतुदी कायद्यात वाईट आहेत, कारण ते लैंगिक अत्याचारातून वाचलेल्यांना आणि संमतीने लैंगिक संबंधात सहभागी असलेल्या इतर अल्पवयीनांना अशा अहवालासाठी सूचित संमती देण्याचा अधिकार नाकारतात. याचिकाकर्त्याने पुढे असा युक्तिवाद केला की या तरतुदी जीवनाचा आणि स्वातंत्र्याच्या मूलभूत अधिकाराचे आणि गोपनीयतेच्या अधिकाराचे उल्लंघन करतात आणि सहमतीपूर्ण लैंगिक कृत्यांवर टाळण्यायोग्य लक्ष केंद्रित करतात. याचिकाकर्त्याने म्हटले आहे की, कायदा, पोलीस किंवा न्यायालय कोणत्याही अल्पवयीन व्यक्तीला त्याच्या लैंगिक कृतीची तक्रार करण्यास भाग पाडू शकत नाही. अशा प्रकारे, अनिवार्य अहवाल आवश्यक असलेले कलम अक्षम्य, अनियंत्रित आणि असंवैधानिक आहेत आणि ते रद्द केले पाहिजेत.
आरोग्य सेवा घेण्यापासून परावृत्त : याचिकाकर्त्याने असेही म्हटले आहे की पीओसीएसओ कायद्यांतर्गत विहित अनिवार्य अहवाल अल्पवयीन आणि प्रौढ महिलांना जन्मपूर्व, प्रजनन आणि लैंगिक आरोग्य सेवा घेण्यापासून परावृत्त करते. याचिकाकर्त्याने म्हटले आहे की 18 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या अल्पवयीन मुलांद्वारे संमतीने लैंगिक कृत्ये पूर्णपणे गोपनीयतेच्या अधिकारात समाविष्ट आहेत. पुट्टास्वामी वि. युनियन ऑफ इंडिया मधील 9 न्यायाधीशांच्या खंडपीठाने देखील हे मान्य केले आहे, म्हणून याचिकाकर्त्याने आव्हानाखालील तरतुदी घटनाबाह्य म्हणून घोषित करण्याची विनंती न्यायालयाला केली. शिवाय, याचिकाकर्त्याने लैंगिक वर्तनाशी संबंधित कोणतीही एफआयआर नोंदवण्यापूर्वी पीडितेची संमती घेण्याचे निर्देश पोलिसांना द्यावेत, अशी विनंतीही न्यायालयाने केली.
हेही वाचा : Singer Neha Singh Rathore : 'यूपी में का बा' गाण्याची गायिका नेहा सिंह राठौरला पोलिसांची नोटीस
