नवी दिल्ली : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 8 सप्टेंबर रोजी संध्याकाळी महत्त्वाकांक्षी सेंट्रल व्हिस्टा पुनर्विकास प्रकल्पाचे उद्घाटन Inauguration of Central Vista Redevelopment करतील. ९ सप्टेंबरपासून विजय चौक ते इंडिया गेटपर्यंतचा संपूर्ण विभाग सर्वसामान्यांसाठी खुला करण्यात येणार आहे. राजपथलगत सेंट्रल व्हिस्टा अव्हेन्यूमध्ये राज्यनिहाय खाद्यपदार्थांचे स्टॉल, चहूबाजूंनी हिरवाईने युक्त रेड ग्रॅनाइट वॉकवे, व्हेंडिंग झोन, पार्किंग लॉट आणि चोवीस तास सुरक्षा असेल. गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालयाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने (MoHUA) 2 किमी लांबीच्या सेंट्रल व्हिस्टा अव्हेन्यूसाठी नवीन उपक्रम आणि सुविधांची माहिती दिली.
केंद्रीय गृहनिर्माण आणि नागरी व्यवहार मंत्रालयाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी त्यांच्या सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी सेंट्रल व्हिस्टा पुनर्विकास प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून विजय चौक ते इंडिया गेटपर्यंतच्या संपूर्ण मार्गाचे 8 सप्टेंबर रोजी संध्याकाळी उद्घाटन करतील. हा विभाग 20 महिन्यांनंतर लोकांसाठी खुला होईल. उद्घाटनाच्या दिवशी, अभ्यागतांना इंडिया गेटपासून मानसिंग रोडकडे जाण्याची परवानगी दिली जाणार नाही, परंतु ते उर्वरित भाग वापरू शकतात. ९ सप्टेंबरपासून हा संपूर्ण विभाग सर्वसामान्यांसाठी खुला होणार आहे.
केंद्रीय सार्वजनिक बांधकाम विभागाने (CPWD), प्रकल्पाची कार्यकारी एजन्सी, पाच व्हेंडिंग झोन स्थापन केले आहेत, जेथे 40 विक्रेत्यांना (प्रत्येकी योजनेनुसार) परवानगी दिली जाईल आणि त्यांना बागेच्या परिसरात अभ्यागतांना त्यांचा माल विकण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. यासंदर्भात एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, इंडिया गेटजवळ दोन ब्लॉक असतील आणि प्रत्येक ब्लॉकमध्ये आठ दुकाने असतील. ते म्हणाले की, काही राज्यांनी स्वत:चे खाद्यपदार्थांचे स्टॉल उभारण्यात स्वारस्य दाखवले आहे.
"आइसक्रीम गाड्यांना फक्त व्हेंडिंग झोनमध्येच चालवण्याची परवानगी असेल," असे अधिकारी म्हणाले. आम्ही कोणताही निर्णय घेतला नसला तरी या आइस्क्रीम ट्रॉलींना रस्त्यावर परवानगी दिली जाणार नाही याची आम्ही काळजी घेऊ. कोणतीही चोरी होऊ नये आणि नव्याने स्थापन केलेल्या सुविधांचे नुकसान होणार नाही याची खात्री करण्यासाठी पोलिस आणि सुरक्षा रक्षकांची मोठी तैनाती केली जाईल, असे अधिकाऱ्याने सांगितले. सुमारे 80 सुरक्षा रक्षक या मार्गावर लक्ष ठेवणार असल्याचे त्यांनी सांगितले. ते म्हणाले की, संपूर्ण विभागात 16 पूल आहेत.
त्याचवेळी आणखी एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, संपूर्ण भागात 1,125 वाहनांसाठी पार्किंगची जागा तयार करण्यात आली आहे आणि इंडिया गेटजवळील 35 बसेससाठी पार्किंगची जागा निश्चित करण्यात आली आहे. याशिवाय इतरही अनेक अद्भुत गोष्टी आहेत. सेंट्रल व्हिस्टा पुनर्विकास प्रकल्पामध्ये संसदेची नवीन त्रिकोणी इमारत, एक सामान्य केंद्रीय सचिवालय, तीन किलोमीटरच्या राजपथाचे पुनरुज्जीवन, नवीन पंतप्रधानांचे निवासस्थान आणि कार्यालये आणि नवीन उपराष्ट्रपतींचे एन्क्लेव्ह यांचा समावेश आहे.
74 ऐतिहासिक प्रकाश खांब शहरी व्यवहार मंत्रालयाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की 74 ऐतिहासिक प्रकाश खांब आणि सर्व साखळी दुवे पुनर्संचयित, अपग्रेड आणि साइटवर पुन्हा स्थापित केले गेले आहेत. अभ्यागतांसाठी जागा नेहमी सुरक्षित राहील याची खात्री करण्यासाठी आवश्यक तेथे 900 हून अधिक नवीन प्रकाश खांब जोडण्यात आले आहेत. हे राजपथ, कालवे, वृक्षाच्छादित, नव्याने बांधलेले पार्किंग बे आणि इंडिया गेट सीमेवर आहेत.
त्याचप्रमाणे, कॉम्प्लेक्सचे ऐतिहासिक स्वरूप टिकवून ठेवण्यासाठी 1000 पेक्षा जास्त पांढर्‍या वाळूच्या खडकांच्या जागी काँक्रीटचे दगड लावण्यात आले आहेत आणि राजपथावरील पादचाऱ्यांना मजबूत आणि टिकाऊ सामग्रीने प्रशस्त केले आहे. याव्यतिरिक्त, राजपथ, लॉन ओलांडून, कालव्याच्या बाजूने आणि इंडिया गेट कॉम्प्लेक्समध्ये 16.5 किमी पदपथ जोडले गेले आहेत.
64 महिला स्वच्छतागृहे मार्गावर आठ वेगवेगळ्या ठिकाणी शौचालये, वेंडिंग किऑस्क आणि पिण्याच्या पाण्याचे कारंजे असलेले आठ सुविधा ब्लॉक जोडण्यात आले आहेत, असे अधिकाऱ्याने सांगितले. एकूण 64 महिला स्वच्छतागृहे, 32 पुरुष स्वच्छतागृहे आणि 10 सुलभ शौचालये जोडण्यात आली आहेत. याशिवाय, सात संघटित व्हेंडिंग प्लाझा देखील विविध ठिकाणी जोडण्यात आले आहेत. अधिका-यांनी सांगितले की, व्यस्त जंक्शनवर चार नवीन पादचारी अंडरपास बांधले गेले आहेत जेणेकरून पादचाऱ्यांपासून वाहनांची हालचाल वेगळी होईल, ज्यामुळे रस्ता ओलांडणे सुरक्षित होईल. सर्व सुविधा ब्लॉक्स आणि अंडरपासमध्ये लहान मुलांसाठी आणि विशेष दिव्यांग लोकांच्या सुरक्षित वापरासाठी योग्य उंचीवर रेलिंगसह रॅम्प आहेत.
उल्लेखनीय म्हणजे, सेंट्रल व्हिस्टा प्रकल्पाचा पुनर्विकास गेल्या वर्षी जानेवारीमध्ये सुरू झाला आणि नोव्हेंबर 2021 पर्यंत स्पर्धा करण्यासाठी अंदाजे वेळेसह प्रकल्प सुरू करण्यात आला. अधिकाऱ्याने सांगितले की, 'कोविड-19 साथीच्या आजारामुळे कामाला विलंब झाला असला तरी ते पूर्ण झाले आहे.' सेंट्रल व्हिस्टा अव्हेन्यूचे पुनरुज्जीवन हा सेंट्रल व्हिस्टा पुनर्विकास प्रकल्पाचा एक भाग आहे. सेंट्रल व्हिस्टा अव्हेन्यूच्या पुनरुज्जीवनासाठी प्रकल्पाची किंमत 477 कोटी रुपये होती. पुनर्विकास प्रकल्पामध्ये 862 कोटी रुपयांच्या अंदाजे खर्चाच्या नवीन संसद भवनाच्या बांधकामाचाही समावेश आहे.
