ઉજ્જૈનઃ મહાશિવરાત્રિ (MahaShivaratri 2022) એ મનોકામનાઓથી ભરપૂર તહેવાર છે, જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાની મનોકામના પૂર્ણ કરવા માટે ભગવાન શિવની પૂજા કરે છે તો મહાશિવરાત્રિ પર તમામ કાર્ય પૂર્ણ થાય છે. વિશ્વ પ્રસિદ્ધ જ્યોતિર્લિંગ બાબા મહાકાલ મંદિરમાં મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર 9 દિવસ પહેલા શરૂ થાય છે. જે શિવ નવરાત્રી તરીકે ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. 1 માર્ચ, 2022ના રોજ દેશભરમાં મહાશિવરાત્રીની ઉજવણી (Celebration Of Mahashivaratr) કરવામાં આવી રહી છે. રવિવારે શિવ નવરાત્રીનો સાતમો દિવસ હતો.
શિવ નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે માતા પાર્વતી અને બાબાને ચંદનથી શણગારવામાં આવ્યા
મહાકાલ મંદિરમાં સાતમા દિવસે શિવને હોલકર મહારાજા તરીકે શણગારવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે શિવ નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે માતા પાર્વતી અને બાબાને ચંદનથી શણગારવામાં આવ્યા હતા. બીજા દિવસે બાબાએ શેષ નાગનું રૂપ ધારણ કર્યું હતું. શિવ નવરાત્રીના ત્રીજા દિવસે બાબા વાળ ખોલવા માટે નિરાકારમાંથી નિરાકારમાં આવ્યા હતા અને વાદળછાયું સ્વરૂપમાં દેખાયા હતા. ચોથા દિવસે બાબાને છબિના સ્વરૂપે શણગારવામાં આવ્યા હતા. પાંચમા દિવસે શિવને મનમહેશના રૂપમાં શણગારવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે છઠ્ઠા દિવસે એટલે કે શનિવારે ભગવાન ઉમા મહેશના રૂપમાં પ્રગટ થયા હતા. રવિવારે પણ ભગવાન શિવને વિવિધ પ્રકારના ભોગ ધરાવવામાં આવ્યા હતા અને રોજની જેમ કટરા, મેખલા, દુપટ્ટા, મુકુટ, મુંડ માલ છત્ર વગેરે પણ શિવ પાર્વતીને અર્પણ કરવામાં આવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો: મહાશિવરાત્રિમાં શિવલિંગની પૂજાનું છે વિશેષ મહત્વ, જાણો મહાશિવરાત્રિના પર્વ વિશે...
મહાશિવરાત્રી અને નવરાત્રી વચ્ચેનો સંબંધ
પંડિત વિષ્ણુ રાજોરિયાના જણાવ્યા અનુસાર આ એક મનોકામના પૂર્ણ કરનાર તહેવાર છે, જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાની મનોકામના પૂર્ણ કરવા માટે ભગવાન શિવની પૂજા કરે છે, તો મહાશિવરાત્રિ પર તમામ કાર્ય પૂર્ણ થાય છે. મહાશિવરાત્રિ વધુ મહત્વની છે કારણ કે વર્ષમાં ત્રણ રાત્રિઓ (નવરાત્રી અને મહાશિવરાત્રી) ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કાલરાત્રી, મોહરાત્રી અને મહારાત્રી. કાલરાત્રિ એ દુર્ગા સપ્તમીની રાત્રિ છે, મોહરાત્રી એ દીપાવલીની અમાવસ્યાની રાત્રિ છે, મહારાત્રી મહાશિવરાત્રિ પર છે (નવરાત્રી અને મહાશિવરાત્રી વચ્ચેનો સંબંધ) મહાશિવરાત્રિમાં ભગવાન શિવની દિવસ-રાત પૂજા કરવામાં આવે છે.
શિવરાત્રી અને મહાશિવરાત્રી વચ્ચેનો તફાવત
શિવરાત્રી અને મહાશિવરાત્રિમાં (MahaShivaratri 2022) ફરક છે. શિવરાત્રી દર મહિને આવે છે, જ્યારે મહાશિવરાત્રિ વર્ષમાં એકવાર આવે છે. શિવરાત્રી દર મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ આવે છે, અને મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર ફાલ્ગુન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી પર આવે છે. વર્ષમાં 12 શિવરાત્રી આવે છે. આ દિવસે ભગવાન ભોલેનાથની પૂજા કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શંકરની પૂજા કરવાથી ભક્તની દરેક મનોકામના જલ્દી પૂર્ણ થાય છે.
શિવ-પાર્વતીના લગ્ન
એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે માતા પાર્વતી અને શિવના લગ્ન થયા હતા. શિવરાત્રીને ભગવાન ભોલેનાથના લગ્ન તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે ઘણા પેગોડામાં શિવભક્તો ભગવાન શિવની શોભાયાત્રા કાઢે છે. જેમાં અનેક ફ્લોટ્સ છે.
આ પણ વાંચો: પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગમાં બિરાજતા મહાદેવ સોમનાથ તરીકે કેમ પૂજાયા, પ્રાગટ્ય ઇતિહાસ જાણો
શિવ-શક્તિના મિલનની રાત્રિ
મહાશિવરાત્રીનું (MahaShivaratri 2022) મહત્વ એટલા માટે છે કારણ કે તે શિવ અને શક્તિના મિલનની રાત્રિ માનવામાં આવે છે. આધ્યાત્મિક રીતે તેને પ્રકૃતિ અને માણસના મિલનની રાત્રિ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. શિવભક્તો આ દિવસે વ્રત રાખે છે અને પોતાના પ્રિયતમના આશીર્વાદ મેળવે છે. મંદિરોમાં દિવસભર શિવલિંગનો જલાભિષેક થાય છે.
મહાશિવરાત્રી શુભ મુહૂર્ત
મહાશિવરાત્રિ 1 માર્ચે સવારે 3.16 વાગ્યાથી શરૂ થઈ અને 2 માર્ચે સવારે 10 વાગ્યા સુધી ચાલશે. શિવરાત્રીની રાત્રે ચાર કલાકમાં પૂજા કરવામાં આવે છે. સાંજે 6:21 થી 9:27 વચ્ચે પ્રથમ પ્રહરની પૂજા કરવામાં આવશે. બીજા પહરની પૂજા રાત્રે 9:27 થી 12:33 ની વચ્ચે, ત્રીજી પહરની પૂજા બપોરે 12:33 થી 3:39 ની વચ્ચે અને ચોથા પહરની પૂજા બપોરે 3:39 થી 6:45 ની વચ્ચે કરવામાં આવશે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે સવારે 11.47 થી 12.34 સુધી અભિજીત મુહૂર્ત રહેશે. આ પછી બપોરે 02.07 થી 02.53 સુધી વિજય મુહૂર્ત રહેશે. આ બંને મુહૂર્ત પૂજા કરવા અથવા કોઈપણ શુભ કાર્ય કરવા માટે શ્રેષ્ઠ છે. સંધિકાળ મુહૂર્ત સવારે 05.48 થી સાંજે 06.12 સુધી રહેશે.
