পঞ্চ আৰু কৰ্ম, আক্ষৰিক অৰ্থত অনুবাদ কৰিলে ‘পাঁচটা প্ৰক্ৰিয়া’। ই এক আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসা য’ত মানসিক চাপ মুক্ত কৰিবলৈ, খাদ্য, পুষ্টি আৰু ব্যায়ামৰ সৰ্বোচ্চ উপকাৰ গ্ৰহণ কৰিবলৈ তথা শৰীৰৰ কলাবোৰক প্ৰস্তুত কৰিবলৈ বিশুদ্ধকৰণৰ বিশদ পদ্ধতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে ।
পঞ্চকৰ্ম থেৰাপী হৈছে আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসা পদ্ধতিৰ অন্যতম চিকিৎসা । সাধাৰণতে পঞ্চকৰ্ম পদ্ধতি ৰোগ প্ৰতিৰোধ আৰু ৰোগৰ পৰা উপশম পাবলৈ কৰা হয় । পঞ্চকৰ্ম পদ্ধতিৰে শৰীৰত থকা অপ্ৰয়োজনীয় পদাৰ্থ বাহিৰ কৰি দিয়া হয় । এই পঞ্চকৰ্ম হৈছে বমন, বিৰেচন, অভ্যাংগম, শিৰোধাৰা, ছেদন, ৱস্তি, ৰক্তমোক্ষ আদি । ৰোগীক ভালদৰে পৰীক্ষা কৰাৰ পিছত কোনবিধ চিকিৎসা পদ্ধতি কিমান দিন ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব সেয়া নিৰ্ধাৰণ কৰা হয় । অৰ্থাৎ ৰোগী ভেদে এই চিকিৎসাও ভিন্ন হয় ৷
গৰমৰ দিনত সাধাৰণতে ষ্ট্ৰেচ বা মানসিক চাপ, উৎকন্ঠাত আক্রান্ত ৰোগী বেছিকৈ দেখা যায় । সাধাৰণতে এই সময়ত মানুহৰ নিদ্রাহীনতাৰ সমস্যাই গা কৰি উঠে । তদুপৰি মূৰৰ বিষ আদিও বেছি হয় । এনেহলে শিৰোধাৰা অথবা গোটেই শৰীৰৰ বাবে স্নেহন, ছেদন কৰি চিকিৎসা কৰিলে সুফল পোৱা যায় । এই চিকিৎসা কৰাৰ পিছত এঘণ্টামান থাকি চিকিৎসালয়ৰ পৰা ওলাই গ'লে আৰাম অনুভৱ কৰে । গতিকে এয়া মানুহে চিকিৎসা হিচাপেও ল'ব পাৰে অথবা সুস্থ থকাৰ উপায় হিচাপেও গ্ৰহণ কৰিব পাৰে ।
কিছুমান লোকৰ মূৰৰ বিষ অত্যধিক চাপৰ মাজত থাকিলেও হ'ব পাৰে । আন কিছুমানৰ উচ্চৰক্তচাপ বা হাইপাৰটেনচনৰ বাবেও হয় । কিছুমানৰ আকৌ পেটৰ বিষৰ বাবেও এনে হোৱা দেখা যায় । এনে সমস্যাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ পঞ্চকৰ্ম থেৰাপী ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে । চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰিহে এনে চিকিৎসা পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিলে সুফল পোৱা যায় । সেয়েহে গ্ৰীষ্মৰ সময়ত সুস্থ আৰু সতেজ হৈ থাকিবলৈ পঞ্চকৰ্ম থেৰাপী ব্যৱহাৰৰ কৰা উচিত ।
