HBD Kamal Hasan : दहावीही पास नसलेला अफाट प्रतिभेचा नटसम्राट कमल हासनच्या अज्ञात गोष्टी

करोडो प्रेक्षक कमल हासनला म्हणतात ''तो एक अभिनेता आहे...'' तो तर एक दिग्दर्शक देखील आहे, तो अनेकदा गातोही म्हणजे गायकही आहे. त्याचे असे प्रयोग अजून बरेच आहेत. दहावीचा अभ्यासही न केलेला हा माणूस जगभरातील प्रेक्षकांच्या ओळखीचा बनला. अशा महान अभिनेत्याची मानसिकता काय आहे? आज त्याच्या वाढदिवसानिमित्त जाणून घेऊयात.

कमलचा जन्म कधी आणि कुठे झाला? तपशील जाणून घेण्यापूर्वी त्याचा अभिनय प्रवास पाहू. वयाच्या साडेतीनव्या वर्षी कमल एका पार्टीला गेला होती. याच सोहळ्याला उपस्थित असलेले प्रसिद्ध निर्माता आणि दिग्दर्शक एव्हीएम चेट्टियार यांनी कमल यांना पाहिले. 'हा मुलगा खूप चांगला आहे' असा विचार करून, तपशील जाणून, त्याने कमलला त्याच्या निर्मित 'कलथूर कन्नम्मा' (तमिळ) चित्रपटात संधी दिली. लहानपणी कमल चेहरा रंगवून कॅमेरासमोर उभा राहिला. त्यांनी साकारलेली भूमिका डेझी इराणी साकारणार होती. पण चेट्टियारने कमलची निवड केली कारण त्याला तो खूप आवडला होता. यासाठी कमल यांना रु. 2 हजार रुपये मिळाले. हा त्या काळात मोबदला खूप जास्त होता. वयाच्या साडेतीनव्या वर्षी बोलणे अवघड आहे. पण, मी विचारले, ''त्यांनी अभिनयासाठी किती देले?'' याबद्दल कमलने एका मुलाखतीत त्याच्या आठवणी सांगितल्या.

पहिल्याचा झटक्यात राष्ट्रीय पुरस्कार मिळवणारा कमल हासन - 'कलथूर कन्नम्मा' मधील सेल्वमच्या भूमिकेसाठी सर्वोत्कृष्ट बालकलाकाराचा राष्ट्रीय पुरस्कार पटकावलेला कमल अनेक चित्रपटांमध्ये व्यस्त आहे. मात्र, मोठे झाल्यावर त्याला अभिनयाकडे जायचे नव्हते. शास्त्रीय नृत्य आणि संगीताचे प्रशिक्षण घेतलेल्या कमलने नृत्य सहाय्यक म्हणून पुन्हा इंडस्ट्रीत प्रवेश केला. तंत्रज्ञ म्हणून त्यांचा पहिला चित्रपट होता 'श्रीमंथुडू' (नायकाच्या भूमिकेत अक्किनेनी नागेश्वर राव). चेट्टियारने कमलमधील अभिनेत्याला ओळखले तर, कमलचे लेखन कौशल्य त्याचा मित्र आर.सी. सत्यन याने ओळखले.

एका मित्राने प्रोत्साहन दिल्याने कमलला पटकथा लेखनाची आवड निर्माण झाली. कोरिओग्राफी आणि लेखन कौशल्ये असल्याने त्याला त्या मार्गांवर जावेसे वाटले. कमलला सहाय्यक दिग्दर्शक व्हायचे असताना त्याला ऑडिशनसाठी बोलावण्यात आले. लोकेशनवर गेल्यावर कमलला समजले की हा प्रसिद्ध दिग्दर्शक के. बाला चंदर यांचा चित्रपट आहे. तिथल्या लोकांनी कमलला फोटो द्यायला सांगितल्यावर 'मी अभिनय करायला आलो नाही. सहाय्यक दिग्दर्शकाला संधी नाही का?' असे त्याने विचारले. ''तुला ऑटोने फिल्म स्टुडिओत जायचे आहे की कारने फिरायचे आहे? मला माहित आहे की तू किती चांगला अभिनेता आहेस. दिग्दर्शन केव्हाही करता येते'' असे बालचंदरने त्याला सांगितले. त्यानंतर बाला चंदरने कमलची ओळख तरुण अभिनेता म्हणून करून दिली. 'अरंगेत्रम'पासून सुरू झालेली ही जोडी 35 हून अधिक चित्रपटांपर्यंत कायम राहिली आहे.

यशाची कमान चढत गेलेला अभिनेता- कमल चढ-उतार न दाखवता अभिनय करत असल्याचे सांगत अनेकांनी त्याचे कौतुक केले आहे. '16 वयदिनीले' आणि 'मारो चरित्र' या चित्रपटांनी कमलची कारकीर्द बदलून टाकली. '१६ वयदिनीले' मधील सौंदर्य, 'अपूर्व सहोदरर्गल' मधील बुटका व्यक्ती, 'गुणा'मधील निष्पाप, 'अकाली राज्यम'मधली बेरोजगार म्हणून कमलच्या साहसांबद्दल सांगायची गरज नाही.

''मी थेट तेलुगूमध्ये काही चित्रपट केले आहेत. पण, त्यांना यश मिळाले आहे. अगदी स्पष्टपणे सांगायचे तर, माझ्या तमिळ चित्रपटांपेक्षा या चित्रपटांनी जास्त विक्रम केले आहेत'', असे कमल हासन यांनी सांगितले. यावरून ते इतर भाषेतील प्रेक्षकांच्या किती जवळचे आहेत हे दिसून येते. कमल हासन यांनी 'इंडियन' आणि 'नायकन' सारख्या सशक्त कथांनी प्रभावित केले आणि 'स्वाथी मुत्यम' आणि 'सागरा संगम' सारख्या उत्कृष्ट चित्रपटांनीही आपली छाप पाडली. कमलला सिनेमाचं वेड आहे आणि त्यासाठी तो किती मेहनत घेतो हे यावरुन दिसून येते.

'विश्वरूपम 2' नंतर ब्रेक घेतल्यानंतर कमलने या वर्षी आलेल्या 'विक्रम' चित्रपटातून पुन्हा एकदा आपली ताकद त्याने दाखवून दिली आहे. तो सध्या 'इंडियन 2' चित्रपटात व्यग्र आहे. यानंतर कमल 'विक्रम' चित्रपटाच्या सिक्वेलसोबत मणिरत्नमच्या आगामी दिग्दर्शनात काम करण्यासाठी सज्ज होत आहे. कमल हासन चित्रपट निर्माते मणिरत्नम KH234 नावाच्या चित्रपटासाठी एकत्र काम करणार आहे.

स्वप्न सत्यात उतरवणारा कमल हासन- तामिळ, तेलगू, मल्याळम, कन्नड, बंगाली, फ्रेंच, इंग्रजी, हिंदी आणि इतर भाषांमध्ये अस्खलित असलेल्या कमलने 1997 मध्ये दिग्दर्शक होण्याचे स्वप्न पूर्ण केले. दिग्दर्शक म्हणून त्यांचा पहिला चित्रपट 'चाची 420' होता. हा 'अववाई षणमुगी' (तमिळ) चित्रपटाचा रिमेक आहे ज्यामध्ये त्याने नायक म्हणून काम केले होते. 'हे राम', 'विरुमंडी', 'विश्वरूपम' यांसारखे चित्रपट कमलच्या दिग्दर्शकीय प्रतिभेचे प्रतीक आहेत. कमलने निर्माता, गायक आणि होस्ट म्हणून आपले काम चालू ठेवले आहे. त्यांच्यापुरता मर्यादित न राहता कॅमेरा, साऊंडिंग आणि ग्राफिक्स हा त्याच्या अत्यंत आवडीचा खेळ आहे. स्वभावाने विवेकवादी असलेल्या कमलने 'मक्कल नीदी मय्यम' या राजकीय पक्षाची स्थापना केली आहे.

वकील घराण्याचा बिन फिल्मी वारसा- 230 हून अधिक चित्रपटांमध्ये काम केलेल्या कमल यांच्या कुटुंबाला चित्रपटाची पार्श्वभूमी आहे असे समजणे चुकीचे ठरेल. वडिलांसह त्यांचे १२ नातेवाईक वकील आहेत. कमलने आठवी इयत्तेत शिक्षण थांबवले. कमलला जे काही करायचे होते, त्याचे वडील पार्थसारथी श्रीनिवासन यांनी त्याला कधीही रोखले नाही. 7 नोव्हेंबर 1954 रोजी तामिळनाडूमधील परमाकुडी गावात जन्मलेले कमल चारू हासन (अभिनेता, दिग्दर्शक) आणि चंद्रा हासन (अभिनेता, निर्माता) यांचे भाऊ होते. कमलच्या मुली श्रुती हासन आणि अक्षरा हासन या फिल्म इंडस्ट्रीत सक्रिय आहेत

पद्मश्री आणि पद्मभूषण कमल हासनच्या मनातील गुजगोष्टी - कमल हासन हे एक कामाप्रती निष्ठा बाळगणारे तर आहेतच पण अत्यंत विवेकी विचारवंतही आहेत. ते म्हणतात, 'प्रत्येक माणसात एक नायक आणि खलनायक दबलेला असतो. वास्तविक जीवन म्हणजे काहीही झाले तरी खलनायकाला बाहेर आणायचे नसते. महापुरुषांमध्येही चांगले आणि वाईट असतात. ते पाहणाऱ्याच्या नजरेवर अवलंबून असते. एवढ्या वर्षांच्या माझ्या प्रवासात मला कधीच वाटलं नाही की 'मी पुरेसं केलंय... चित्रपट बनवणं थांबवूया. कारण मी अभिनयाला प्रोफेशन मानत नव्हतो. तसा विचार मी केला असता तर कधीच निवृत्त झालो असतो. अभिनय ही माझी आवड आहे. त्यामुळेच ते अजूनही सुरू आहे. मला कामाची आवड आहे. मी सुट्टीच्या सहलीप्रमाणे त्याचा आनंद घेतो. काही लोक जेव्हा सुट्टीवर जातात तेव्हा खूप उत्साही असतात. ते टेकड्यांवर चढतात... ते पोहतात. जेव्हा त्यांच्या कामाचा प्रश्न येतो तेव्हा ते आळशी असतात. त्रुटी कुठे आहे ते समजून घ्या. असं म्हणतात की जर तुम्हाला तुमच्या कामावर प्रेम असेल तर तुम्ही यशस्वी व्हाल''

हेही वाचा -Hbd Kamal Hasan : कमल हासन आणि मणिरत्नम ३५ वर्षानंतर बनवणार चित्रपट