હૈદરાબાદ : લક્ષણોના આધારે, ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી જોધપુરએ અન્ય (IIT Jodhpur New technique to detect Alzheimer) સંસ્થાઓના સહયોગથી અલ્ઝાઈમર (World Alzheimer Day) નિમિત્તે વૃદ્ધોના અસાધ્ય રોગની સમયસર તપાસમાં સહાયક તકનીક વિકસાવી છે. આ ટેકનિકથી મગજની યાદશક્તિને નબળી પાડનાર પરિબળ અલ્ઝાઈમરના લક્ષણો શોધી શકાય છે. આ માટે લેબમાં એક નવા પરમાણુ મોલેક્યુલર પ્રોબની શોધ કરવામાં આવી હતી, જે મગજમાં જઈને ફ્લોરોસન્ટ લેમ્પ (ફ્લોરોસન્ટ લાઈટ) દ્વારા અલ્ઝાઈમરની હાજરીને માપશે. આ માટે લેબમાં ઉંદરોના મગજ પર સફળતાપૂર્વક પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રયોગને પાંચ વર્ષનો સમય લાગ્યો છે.
ટેકનિક વિક્સાવી : IIT જોધપુરના બાયોસાયન્સ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રોફેસર ડૉ. સુરજીત ઘોષે જણાવ્યું હતું કે, અલ્ઝાઈમરને શોધવા માટે અમે જે નવી ટેકનિક વિકસાવી છે, તેમાં એમીલોઈડ બીટા એગ્રીગેટ્સ મળી આવે છે. અલ્ઝાઈમરમાં એમીલોઈડ બીટા મગજમાં એકંદરે એકઠા થાય છે. જેના કારણે ન્યુરોન્સ પ્રભાવિત થાય છે. આ ધીમે ધીમે યાદશક્તિ પર અસર કરે છે. આ એમીલોઇડ બીટા એગ્રીગેટની હાજરી વિકસિત પરમાણુ દ્વારા શોધી કાઢવામાં આવે છે. પ્રોબ એગ્રીગેટની હાજરી પર લાલ ફ્લોરોસન્ટ આપે છે. આ સંશોધન SCS કેમિકલ ન્યુરોસાયન્સ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયું છે. આ સંશોધનમાં તેમના સંશોધકો રત્નમ મલાઈસ, જુહી ખાન અને રાજશેખર રોયનો પણ સમાવેશ થાય છે જેની આગેવાની હેઠળ બાયોસાયન્સ વિભાગ, IIT જોધપુરના પ્રોફેસર ડૉ. સુરજીત ઘોષ કરે છે.
સારવાર માટે ફાયદાકારક : હવે મગજની કરોડરજ્જુના પ્રવાહીમાંથી શોધ પર કામ કરી રહ્યા છીએ: ડૉ. ઘોષ કહે છે કે, UK (IIT Jodhpur New Technique to detect Alzheimer) અને USA માં કામ ચાલી રહ્યું છે. અન્ય ઘણા જૂથો પણ કાર્યરત છે. અમે બે રીતે આગળ વધવાની યોજના બનાવીએ છીએ. જેના કારણે ડિટેક્શનની સાથે થેરાપી પણ વિકસિત થાય છે. હવે આપણે CSF પ્રવાહીમાં સંલગ્ન બીટા એગ્રીગેટની હાજરી શોધવાનો પ્રયત્ન કરીશું. જો ત્યાં સફળતા મળશે, તો વધુ આપણે શરીરમાં અલ્ઝાઈમરને શોધી શકીશું. તેની સાથે થેરાપી પર પણ કામ કરી શકાય છે. જેથી રોગ પણ શોધી શકાય અને સારવાર પણ મળી શકે. IIT જોધપુર ઉપરાંત, IIT ખડગપુર અને CSIR, ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ કેમિકલ બાયોલોજી કોલકાતા ના સંયુક્ત પ્રયાસે આ તકતી બનાવનાર એકંદરને ઓળખી કાઢ્યું છે અને પરમાણુ વિકસાવ્યું છે. જે ભવિષ્યમાં આ રોગની સારવાર માટે પણ ફાયદાકારક સાબિત થશે.
રોગને આ રીતે સમજો : આપણા મગજમાં ઘણા કોષો અને ન્યુરોન્સ છે. બે પ્રોટીન એમીલોઇડ બીટા અને ટાઉ પણ મગજમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્રોટીન મગજના કોષની અંદર કોબવેબ જેવું માળખું બનાવે છે. આનાથી ચેતાકોષો કોશિકાઓમાં અને તેની આસપાસ એક તકતી બનાવે છે. જેના કારણે કોષો ધીરે ધીરે ક્ષણિક થવા લાગે છે સાથે જ મગજની યાદશક્તિ પણ ઓછી થવા લાગે છે. જેના કારણે વ્યક્તિ ભુલવા લાગે છે.
જાગૃતિ મહત્વપૂર્ણ છે : અલ્ઝાઈમર એન્ડ રિલેટેડ ડિસઓર્ડર્સ સોસાયટી ઓફ ઈન્ડિયા (ARDSI) ના ડિમેન્શિયા ઈન્ડિયા રિપોર્ટ અનુસાર, 2010 માં દેશમાં લગભગ 37 લાખ લોકો અલ્ઝાઈમરથી પીડિત હતા. સોસાયટીનો અંદાજ છે કે 2030 સુધીમાં આ સંખ્યા વધીને 7.6 મિલિયન થઈ જશે. આનું કારણ એ છે કે, અલ્ઝાઈમરવિશે લોકોમાં જાગૃતિનો અભાવ છે. ખાસ કરીને ગ્રામીણ અને નગરોમાં લોકો તેના લક્ષણો વિશે જાણતા નથી. આવી સ્થિતિમાં લોકોને જાગૃત કરવા જરૂરી છે. જેથી પરિવારના સભ્યો સમયસર ઓળખી શકે અને કાળજી લઈ શકે.
