ડાયાબિટીસમાં શુગર કંટ્રોલ માટે એન્ટાસિડ મદદરુપ બની શકે

• ડાયાબિટીસ દર્દીઓમાં શુગર કંટ્રોલને લઇ સંશોધન
• એન્ટાસિડ દવાઓ બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરવામાં પણ સક્ષમ
• એન્ડોક્રાઇન સોસાયટીના સંશોધકો દ્વારા થયું સંશોધન

25 જૂન, 2021 ના ​​રોજ જર્નલ ઓફ ક્લિનિકલ એન્ડોક્રિનોલોજી અને મેટાબોલિઝમમાં ઓનલાઇન પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધનમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે કેટલાક એન્ટાસિડ ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં બ્લડ સુગરનું સ્તર સુધારી શકે છે. સંશોધન મુજબ પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ (PPIs), જે ચોક્કસ એન્ટાસિડ્સની શ્રેણીમાં આવે છે અને પેટના કોષોને હાઇડ્રોજન આયનોના રૂપમાં એસિડ ઉત્પન્ન કરતા અટકાવે છે. તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં બ્લડ સુગરને વધુ સારી રીતે નિયંત્રિત કરી શકે છે.

એન્ટાસિડ શું છે?

શરીર પર એન્ટાસિડની અસર જાણતા પહેલાં એન્ટાસીડ કેવી રીતે કામ કરે છે તે જાણવું જરૂરી છે. એન્ટાસિડ્સ દવાઓનો એક વર્ગ છે જે પેટના એસિડને તટસ્થ બનાવેે છે. તેમાં એલ્યુમિનિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ અથવા સોડિયમ બાયકાર્બોનેટ જેવા ઘટકો હોય છે, જે પેટના એસિડનો સામનો કરવા અને તેના પીએચને વધુ તટસ્થ બનાવવા માટે આલ્કલી તરીકે કામ કરે છે. એન્ટાસિડનો ઉપયોગ ગેસ્ટ્રોએસોફેજલ રિફ્લક્સ રોગ (GERD) ના લક્ષણોને દૂર કરવા માટે થાય છે, જેને એસિડ રિફ્લક્સ અને અપચો પણ કહેવાય છે. અમુક પ્રકારની એન્ટાસિડનો ઉપયોગ વિવિધ તબીબી પરિસ્થિતિઓ માટે પણ થાય છે, જેમ કે એલ્યુમિનિયમ ધરાવતા એન્ટાસિડ્સ લોહીમાં ફોસ્ફેટના વધેલા સ્તરને ઘટાડે છે. અને કિડનીના પથ્થરો બનતાં અટકાવે છે. આ સિવાય ડોકટરો કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ ધરાવતાં એન્ટાસિડ્સ કેલ્શિયમની ઉણપ અને મેગ્નેશિયમ ઓક્સાઈડ એન્ટાસિડ્સ મેગ્નેશિયમની ઉણપની સારવાર માટે સૂચવે છે.

ગ્લુકોઝના સ્તરને નિયંત્રિત કરે છે એન્ટાસિડ

એન્ડોક્રાઇન સોસાયટીના જર્નલ ઓફ ક્લિનિકલ એન્ડોક્રિનોલોજી અને મેટાબોલિઝમમાં પ્રકાશિત થયેલા નવા મેટા-વિશ્લેષણમાં જાણવા મળ્યું છે કે ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં ચોક્કસ એન્ટાસિડ PPI ની અસરોથી તેમના બ્લડ સુગર નિયંત્રણમાં સુધારો થયો છે. પરંતુ આનો અર્થ એ નથી કે એન્ટાસિડનો ઉપયોગ ડાયાબિટીસના જોખમને અટકાવી અથવા ઘટાડી શકે છે.

સંશોધન દરમિયાન સંશોધકોએ ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં લોહીમાં ગ્લુકોઝના સ્તર પર પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ (PPIs) ની અસરો પર મેટા-વિશ્લેષણ હાથ ધર્યું અને જાણવા માંગ્યું કે શું આ દવાઓ સામાન્ય વસ્તીમાં ડાયાબિટીસની નવી શરૂઆતને રોકી શકે છે? 342 સહભાગીઓનો સમાવેશ કરતા ગ્લાયકેમિક નિયંત્રણ સાથે સાત અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યાં હતાં. આ સાથે, ડાયાબિટીસના જોખમ માટે 5 અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યાં હતાં જેમાં 244,439 સહભાગીઓ સામેલ હતાં. આ અભ્યાસોમાં સંશોધકોને જણાયું છે કે આ એન્ટાસિડ્સ ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં HbA1c સ્તર 0.36ટકા ઘટાડી શકે છે. આ સાથે સાત ક્લિનિકલ ટ્રાયલ્સના પરિણામોના આધારે એવું પણ જાણવા મળ્યું કે તે ઉપવાસ બ્લડ સુગરને 10 મિલિગ્રામ/ડીએલ ઘટાડી શકે છે. એન્ટાસિડ્સ ડાયાબિટીસ થવાનું જોખમ ઘટાડવામાં ફાળો આપતા નથી.

સંશોધનમાં સામેલ આરોગ્ય નિષ્ણાતો સંમત થાય છે કે બ્લડ સુગર લેવલ સુધારવા માટે PPI નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ કે નહીં તે વધુ સારી રીતે સમજવા માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે. સંશોધનના પરિણામો વિશે કેલિફોર્નિયાના પાલો અલ્ટોમાં સ્ટેનફોર્ડ હેલ્થ કેરના સંશોધક અને એન્ડોક્રિનોલોજિસ્ટ ડૉ. મેરિલીન ટેન કહે છે કે જ્યાં સુધી દર્દીઓને જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓ ન હોય ત્યાં સુધી તેઓએ માત્ર ડાયાબિટીસમાં ફાયદો થશે તેવી આશાએ એન્ટાસિડ્સ શરૂ ન કરવા જોઈએ.

આ પણ વાંચોઃ ઓક્ટોબરમાં ત્રીજી લહેરમાં બાળકો પર સૌથી મોટું જોખમ છે, શું શાળાઓ શરુ થવી જોઇએ?

આ પણ વાંચોઃ નિયમિત કસરતથી કુદરતી કારણોસર મૃત્યુનો ભય ઓછો કરી શકે છે: અભ્યાસ