ETV Bharat / international

China Afghan: 'అఫ్గాన్'​ ఊరిస్తున్నా.. చైనాకు అందని ద్రాక్షే!

అమెరికా ఉనికి కారణంగా ఇన్నేళ్లు అఫ్గాన్​కు దూరంగా ఉండిపోయిన చైనా.. ఆ ప్రాంతం నుంచి శత్రుదేశం వెనుదిరగడాన్ని మంచి అవకాశంగా భావిస్తోంది. సహజంగానే విస్తరణ కాంక్షతో ఉండే చైనాకు ఇది నిజంగా మంచి అవకాశమే(china taliban alliance). కానీ ఇతర దేశాల్లోలాగా.. అఫ్గాన్​పై గురిపెట్టడం చైనాకు కష్టంతో కూడుకున్న వ్యవహారం. ఎందుకంటే.. అక్కడి ఉన్నది 'తాలిబన్లు' కాబట్టి. వాళ్ల నుంచి ఎదురయ్యే సవాళ్ల గురించి ఆలోచిస్తేనే.. అఫ్గాన్​ ఓ అందని ద్రాక్షగా మిగిలిపోతుందేమోనన్న ఆందోళనకు గురవుతోంది చైనా. ఇంతకీ ఏంటా సవాళ్లు? చైనా తీరు(afghan china relations) ఎలా ఉండనుంది.

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
చైనా
author img

By

Published : Aug 22, 2021, 7:21 PM IST

Updated : Aug 22, 2021, 7:38 PM IST

ఆసియాపై పట్టుసాధించేందుకు చైనా చేస్తున్న ప్రయత్నాలు అంతా ఇంతా కాదు! భారత్​, హాంగ్​కాంగ్​, తైవాన్​.. ఇలా లెక్కలేనన్ని దేశాలపై కవ్వింపు చర్యలకు పాల్పడుతోంది. అదే సమయంలో అభివృద్ధి పేరుతో పాక్​, బంగ్లాదేశ్​ వంటి దేశాలను కలుపుకుపోతోంది. ఇలాంటి సమయంలో శత్రుదేశం అమెరికా.. అఫ్గాన్​ను వీడటం చైనాకు ఎంతగానో కలిసివచ్చే విషయం. అఫ్గాన్​పై పట్టుసాధిస్తే మధ్య ఆసియాను తమ గుప్పిట్లో పెట్టుకునేందుకు జిన్​పింగ్​ ప్రభుత్వానికి మార్గం సుగమం అవుతుంది. ఈ క్రమంలోనే అఫ్గాన్​పైనా కన్నేసింది. కానీ అసలు సవాళ్లు ఇప్పుడే మొదలయ్యాయి. వాటి గురించి ఆలోచిస్తేనే చైనా బిక్కుబిక్కుమంటోంది. అఫ్గాన్​.. అందని ద్రాక్షగా మిగిలిపోతుందోమోనని ఆందోళన చెందుతోంది. ఆ స్థాయిలో చైనాకు సవాళ్లు ఎదురవుతోంది.. 'తాలిబన్ల' నుంచే!

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
అఫ్గాన్​ రోడ్ల మీద

తాలిబన్లతో కష్టమే..!

అఫ్గాన్​ తాలిబన్ల వశమవ్వడం ఒకరకంగా చైనాకు కలిసివచ్చే విషయమే. దేశాభివృద్ధి పేరుతో అక్కడి ఖనిజాలపై చైనా పట్టుసాధించేందుకు అవకాశముంటుంది. అందుకే.. అఫ్గాన్​ ప్రగతి కోసం తాలిబన్లతో కలిసి పనిచేస్తామని ఇప్పటికే ప్రకటించింది చైనా(china taliban alliance).

అయితే ఇక్కడ ఉన్న చిక్కంతా అఫ్గాన్​లోని అస్థిరత్వంపైనే. అమెరికా హడావుడిగా ఆ ప్రాంతాన్ని ఖాళీ చేయడం.. తాలిబన్లు మెరుపు వేగంతో దేశాన్ని ఆక్రమించుకోవడం.. అంతా రోజుల వ్యవధిలోనే జరిగిపోయింది. ఈ తరుణంలో ప్రస్తుత పరిస్థితుల నుంచి లబ్ధిపొందాలంటే స్థిరత్వం చాలా కీలకమని నిపుణులు చెబుతున్నారు.

ఇదీ చూడండి:- Afghanistan news: చైనాకు.. అనుకోని వరం ఆ రహదారి..

"అమెరికాపై నిందలు వేస్తూ.. తాము అగ్రరాజ్యం కన్నా మెరుగ్గా వ్యవహరిస్తామని అఫ్గాన్​లకు చైనా కథలు చెప్పొచ్చు. కానీ ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో ఎన్నో సవాళ్లు చైనాకు స్వాగతం పలికే అవకాశముంది," అని లండన్ రాయల్​ యునైటెడ్​ సర్వీసెస్​ ఇన్​స్టిట్యూట్​లోని రఫెల్లో పాంటుచి అభిప్రాయపడ్డారు.

చైనా ప్రవర్తనలో ఇప్పటికే ఇవి కనిపించాయి. "అమెరికా అహకారంపై తాలిబన్ల విజయం" అంటూ ఆ దేశ అధికారిక మీడియా వార్తలు ప్రచురించింది.

ఉగ్రవాదం మరో అతిపెద్ద సమస్య. అన్ని దేశాల్లాగే.. తాలిబన్ల నుంచి ఎదురయ్యే ఉగ్రముప్పుపై చైనా కలవరపాటుకు గురవుతోంది. 9/11 దాడుల కోసం అల్​ఖైదా అధినేత ఒసామా బిన్​లాడెన్​.. అఫ్గాన్​ను కేంద్రంగా వాడుకున్నాడు. ఆ పరిస్థితులు మరోసారి ఉత్పన్నమవ్వకూడదని చైనా భావిస్తోంది. ముఖ్యంగా తమ దేశంలో ముస్లింల ప్రాబల్యం ఎక్కువగా ఉన్న షిన్​జియాంగ్(china taliban xinjiang)​ ప్రాంతంపైకి తాలిబన్లు ఎగబడకుండా ఉండేందుకు.. వారితో చర్చలు జరుపుతోంది. అఫ్గాన్​.. మరోమారు ఎవరికీ పావుగా మారకూడదని హితవు పలుకుతోంది. కానీ మధ్య ఆసియా, పాకిస్థాన్​లో.. తాలిబన్ల వల్ల ఉగ్రవాదం పెరిగితే.. చైనాకు ఇంకా కష్టమవుతుంది. ఆయా ప్రాంతాల్లో ఇప్పటికే భారీస్థాయిలో పెట్టుబడులు పెట్టింది జిన్​పింగ్​ ప్రభుత్వం. భవిష్యత్తులో వాటిని అఫ్గాన్​కు విస్తరించాలని భావించింది. కానీ తాలిబన్లు అందుకు సిద్ధంగా ఉన్నట్టు కనపడటం లేదు. అందుకే.. తాలిబన్ల పాలనలో అఫ్గాన్​.. ఉగ్రవాద దేశంగా మారకూడదని ప్రార్థిస్తోంది. అదే జరిగితే.. చైనా ఆశలు ఆవిరైనట్టేనని రాజకీయ విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
తాలిబన్లు

తాలిబన్లు మతాన్ని విపరీతంగా విశ్వసిస్తారు. మతం తర్వాతే ఏదైనా అన్న రీతిలో ఉంటారు. చైనాలో మాత్రం కమ్యూనిస్ట్​ పార్టీ హయాంలో నాస్తికవాదం పెరిగింది. ప్రస్తుతానికి తాలిబన్లతో చెలిమికి చైనాకు ఇవేవీ అడ్డు రావడం లేదు(china taliban connection). కానీ భవిష్యత్తులో పరిస్థితులు ఎలా ఉంటాయన్నది ప్రశ్నార్థకమే.

అమెరికా కన్నెర్ర చేస్తే...!

అఫ్గాన్​లో.. అమెరికా చేసిన తప్పుల నుంచి పాఠాలు నేర్చుకున్న చైనా.. క్షేత్రస్థాయిలో రంగంలోకి దిగాలన్న ఆలోచనలనే మదిలోకి రానివ్వకుండా చూసుకుంటోంది. అందుకే దేశం బయట నుంచి పావులు కదుపుతోంది. తమకు లబ్ధి చేకూరే విధంగా.. తాలిబన్ల ప్రభుత్వానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు అందించేందుకు చర్యలు చేపడుతోంది. ఇందుకు పాక్​ సహాయం(china taliban pakistan) తీసుకుంటోంది. తాలిబన్లు ఆక్రమించుకున్న కొద్ది గంటలకే.. "అఫ్గాన్​ ప్రజలు బానిస సంకెళ్ల నుంచి విముక్తి పొందారు," అని పాక్​ ప్రధాని ఇమ్రాన్​ ఖాన్​ వ్యాఖ్యానించడం గమనార్హం.

అయితే పాకిస్థాన్​, చైనాకు అమెరికా నుంచి ప్రతిఘటన ఎదురయ్యే అవకాశముందని నిపుణులు భావిస్తున్నారు. తాలిబన్లకు మద్దతిస్తే అగ్రరాజ్యం ఆగ్రహించే అవకాశముంది. ఇది పాక్​కు మంచిది కాదు. అటు తాలిబన్లతో యుద్ధాన్ని ముగించుకుని వెనుదిరిగిన అమెరికా.. చైనాపై ఎక్కువ దృష్టి సారించనున్నట్టు ఇప్పటికే సంకేతాలిచ్చింది.

అఫ్గాన్​ ఖనిజాలు, భౌగోళిక రాజకీయాలు ఊరిస్తున్నప్పటికీ, ఇన్ని సవాళ్లు చైనాకు అడ్డంకిలా మారుతున్నాయి. అందువల్ల ఇతర దేశాల్లాగే.. తాము కూడా అఫ్గాన్​ పరిస్థితులను ప్రస్తుతానికి నిశితంగా పరిశీలిచాలని భావిస్తున్నట్టు చైనా రాజకీయ నిపుణులు చెబుతున్నారు.

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
తుపాకులతో ప్రజలను భయపెడుతున్న తాలిబన్లు

ఇదీ చూడండి:- దక్షిణాసియాపై 'డ్రాగన్​' వల- భారత్‌ లక్ష్యంగా కొత్త కూటమి

ఆసియాపై పట్టుసాధించేందుకు చైనా చేస్తున్న ప్రయత్నాలు అంతా ఇంతా కాదు! భారత్​, హాంగ్​కాంగ్​, తైవాన్​.. ఇలా లెక్కలేనన్ని దేశాలపై కవ్వింపు చర్యలకు పాల్పడుతోంది. అదే సమయంలో అభివృద్ధి పేరుతో పాక్​, బంగ్లాదేశ్​ వంటి దేశాలను కలుపుకుపోతోంది. ఇలాంటి సమయంలో శత్రుదేశం అమెరికా.. అఫ్గాన్​ను వీడటం చైనాకు ఎంతగానో కలిసివచ్చే విషయం. అఫ్గాన్​పై పట్టుసాధిస్తే మధ్య ఆసియాను తమ గుప్పిట్లో పెట్టుకునేందుకు జిన్​పింగ్​ ప్రభుత్వానికి మార్గం సుగమం అవుతుంది. ఈ క్రమంలోనే అఫ్గాన్​పైనా కన్నేసింది. కానీ అసలు సవాళ్లు ఇప్పుడే మొదలయ్యాయి. వాటి గురించి ఆలోచిస్తేనే చైనా బిక్కుబిక్కుమంటోంది. అఫ్గాన్​.. అందని ద్రాక్షగా మిగిలిపోతుందోమోనని ఆందోళన చెందుతోంది. ఆ స్థాయిలో చైనాకు సవాళ్లు ఎదురవుతోంది.. 'తాలిబన్ల' నుంచే!

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
అఫ్గాన్​ రోడ్ల మీద

తాలిబన్లతో కష్టమే..!

అఫ్గాన్​ తాలిబన్ల వశమవ్వడం ఒకరకంగా చైనాకు కలిసివచ్చే విషయమే. దేశాభివృద్ధి పేరుతో అక్కడి ఖనిజాలపై చైనా పట్టుసాధించేందుకు అవకాశముంటుంది. అందుకే.. అఫ్గాన్​ ప్రగతి కోసం తాలిబన్లతో కలిసి పనిచేస్తామని ఇప్పటికే ప్రకటించింది చైనా(china taliban alliance).

అయితే ఇక్కడ ఉన్న చిక్కంతా అఫ్గాన్​లోని అస్థిరత్వంపైనే. అమెరికా హడావుడిగా ఆ ప్రాంతాన్ని ఖాళీ చేయడం.. తాలిబన్లు మెరుపు వేగంతో దేశాన్ని ఆక్రమించుకోవడం.. అంతా రోజుల వ్యవధిలోనే జరిగిపోయింది. ఈ తరుణంలో ప్రస్తుత పరిస్థితుల నుంచి లబ్ధిపొందాలంటే స్థిరత్వం చాలా కీలకమని నిపుణులు చెబుతున్నారు.

ఇదీ చూడండి:- Afghanistan news: చైనాకు.. అనుకోని వరం ఆ రహదారి..

"అమెరికాపై నిందలు వేస్తూ.. తాము అగ్రరాజ్యం కన్నా మెరుగ్గా వ్యవహరిస్తామని అఫ్గాన్​లకు చైనా కథలు చెప్పొచ్చు. కానీ ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో ఎన్నో సవాళ్లు చైనాకు స్వాగతం పలికే అవకాశముంది," అని లండన్ రాయల్​ యునైటెడ్​ సర్వీసెస్​ ఇన్​స్టిట్యూట్​లోని రఫెల్లో పాంటుచి అభిప్రాయపడ్డారు.

చైనా ప్రవర్తనలో ఇప్పటికే ఇవి కనిపించాయి. "అమెరికా అహకారంపై తాలిబన్ల విజయం" అంటూ ఆ దేశ అధికారిక మీడియా వార్తలు ప్రచురించింది.

ఉగ్రవాదం మరో అతిపెద్ద సమస్య. అన్ని దేశాల్లాగే.. తాలిబన్ల నుంచి ఎదురయ్యే ఉగ్రముప్పుపై చైనా కలవరపాటుకు గురవుతోంది. 9/11 దాడుల కోసం అల్​ఖైదా అధినేత ఒసామా బిన్​లాడెన్​.. అఫ్గాన్​ను కేంద్రంగా వాడుకున్నాడు. ఆ పరిస్థితులు మరోసారి ఉత్పన్నమవ్వకూడదని చైనా భావిస్తోంది. ముఖ్యంగా తమ దేశంలో ముస్లింల ప్రాబల్యం ఎక్కువగా ఉన్న షిన్​జియాంగ్(china taliban xinjiang)​ ప్రాంతంపైకి తాలిబన్లు ఎగబడకుండా ఉండేందుకు.. వారితో చర్చలు జరుపుతోంది. అఫ్గాన్​.. మరోమారు ఎవరికీ పావుగా మారకూడదని హితవు పలుకుతోంది. కానీ మధ్య ఆసియా, పాకిస్థాన్​లో.. తాలిబన్ల వల్ల ఉగ్రవాదం పెరిగితే.. చైనాకు ఇంకా కష్టమవుతుంది. ఆయా ప్రాంతాల్లో ఇప్పటికే భారీస్థాయిలో పెట్టుబడులు పెట్టింది జిన్​పింగ్​ ప్రభుత్వం. భవిష్యత్తులో వాటిని అఫ్గాన్​కు విస్తరించాలని భావించింది. కానీ తాలిబన్లు అందుకు సిద్ధంగా ఉన్నట్టు కనపడటం లేదు. అందుకే.. తాలిబన్ల పాలనలో అఫ్గాన్​.. ఉగ్రవాద దేశంగా మారకూడదని ప్రార్థిస్తోంది. అదే జరిగితే.. చైనా ఆశలు ఆవిరైనట్టేనని రాజకీయ విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
తాలిబన్లు

తాలిబన్లు మతాన్ని విపరీతంగా విశ్వసిస్తారు. మతం తర్వాతే ఏదైనా అన్న రీతిలో ఉంటారు. చైనాలో మాత్రం కమ్యూనిస్ట్​ పార్టీ హయాంలో నాస్తికవాదం పెరిగింది. ప్రస్తుతానికి తాలిబన్లతో చెలిమికి చైనాకు ఇవేవీ అడ్డు రావడం లేదు(china taliban connection). కానీ భవిష్యత్తులో పరిస్థితులు ఎలా ఉంటాయన్నది ప్రశ్నార్థకమే.

అమెరికా కన్నెర్ర చేస్తే...!

అఫ్గాన్​లో.. అమెరికా చేసిన తప్పుల నుంచి పాఠాలు నేర్చుకున్న చైనా.. క్షేత్రస్థాయిలో రంగంలోకి దిగాలన్న ఆలోచనలనే మదిలోకి రానివ్వకుండా చూసుకుంటోంది. అందుకే దేశం బయట నుంచి పావులు కదుపుతోంది. తమకు లబ్ధి చేకూరే విధంగా.. తాలిబన్ల ప్రభుత్వానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు అందించేందుకు చర్యలు చేపడుతోంది. ఇందుకు పాక్​ సహాయం(china taliban pakistan) తీసుకుంటోంది. తాలిబన్లు ఆక్రమించుకున్న కొద్ది గంటలకే.. "అఫ్గాన్​ ప్రజలు బానిస సంకెళ్ల నుంచి విముక్తి పొందారు," అని పాక్​ ప్రధాని ఇమ్రాన్​ ఖాన్​ వ్యాఖ్యానించడం గమనార్హం.

అయితే పాకిస్థాన్​, చైనాకు అమెరికా నుంచి ప్రతిఘటన ఎదురయ్యే అవకాశముందని నిపుణులు భావిస్తున్నారు. తాలిబన్లకు మద్దతిస్తే అగ్రరాజ్యం ఆగ్రహించే అవకాశముంది. ఇది పాక్​కు మంచిది కాదు. అటు తాలిబన్లతో యుద్ధాన్ని ముగించుకుని వెనుదిరిగిన అమెరికా.. చైనాపై ఎక్కువ దృష్టి సారించనున్నట్టు ఇప్పటికే సంకేతాలిచ్చింది.

అఫ్గాన్​ ఖనిజాలు, భౌగోళిక రాజకీయాలు ఊరిస్తున్నప్పటికీ, ఇన్ని సవాళ్లు చైనాకు అడ్డంకిలా మారుతున్నాయి. అందువల్ల ఇతర దేశాల్లాగే.. తాము కూడా అఫ్గాన్​ పరిస్థితులను ప్రస్తుతానికి నిశితంగా పరిశీలిచాలని భావిస్తున్నట్టు చైనా రాజకీయ నిపుణులు చెబుతున్నారు.

China both worries and hopes as US departs Afghanistan
తుపాకులతో ప్రజలను భయపెడుతున్న తాలిబన్లు

ఇదీ చూడండి:- దక్షిణాసియాపై 'డ్రాగన్​' వల- భారత్‌ లక్ష్యంగా కొత్త కూటమి

Last Updated : Aug 22, 2021, 7:38 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.