ਮੋਢੇ ਦੀ ਹੱਢੀ ਉਤਰਨ ਜਾਂ ਡਿਸਲੋਕੇਸ਼ਨ ਇਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੋਢੇ ਦੀ ਹੱਡੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ "ਸ਼ੋਲਡਰ ਡਿਸਲੋਕੇਟਿਡ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਪੀੜਤ ਦੇ ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ: ਅਸੀਂ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਖੇਡਦੇ ਸਮੇਂ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਜਾਂ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮੋਢੇ ਉਤਰ ਗਿਆ। ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹੱਡੀ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਮੋਢੇ ਦੀ ਹੱਡੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਡਿਸਲੋਕੇਟਿਡ ਸ਼ੋਲਡਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਮੋਢੇ ਜਾਂ ਬਾਂਹ ਦੇ ਉੱਪਰ ਦੀ ਹੱਡੀ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡਾ: ਸੰਜੇ ਰਾਠੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਮੋਢਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਜੋੜ ਹੈ ਜੋ ਦੂਜੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਹਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਬਾਂਹ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਕੱਪ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੀ ਮੋਢੇ ਵਾਲੀ ਸਾਕਟ ਹੈ। ਜੋ ਬਾਂਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸਥਿਰ ਜੋੜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ, ਖੇਡਾਂ ਜਾਂ ਡਿੱਗਣ ਕਰਕੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੋਢੇ ਦੀ ਸਾਕਟ ਵਿੱਚ ਉਪਰਲੀ ਬਾਂਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਡਿਸਲੋਕੇਟਿੰਗ ਜਾਂ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਡਿਸਲੋਕੇਟਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਹਿੱਲਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਥਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਲਿਗੇਚਰ ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਜਾਂ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡਾ ਮੋਢਾ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਦੁੱਗਣੇ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ 'ਤੇ ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਇਕ ਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਲੱਛਣ: ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਜੋ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:
- ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ।
- ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਘੁੰਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
- ਮੋਢੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ ਦੀ ਭਾਵਨਾ।
- ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ, ਮਤਲੀ ਅਤੇ ਉਲਟੀ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ।
- ਕਈ ਵਾਰ ਪੀੜਤ ਬੇਹੋਸ਼ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ: ਡਾ: ਸੰਜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਿਲਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮੋਢੇ ਹਿੱਲ ਜਾਣ ਤਾਂ ਦਰਦ 'ਚ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੋਢੇ ਦੋ ਉਤਰਨ 'ਤੇ ਮਸਾਜ ਜਾਂ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਸਰਾਸਰ ਗਲਤ ਹੈ। ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਲੱਛਣ ਹੋਣ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਮੋਢੇ ਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਮੋਢੇ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਟਿਸ਼ੂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀੜਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਂਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਦਰਦਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਹੱਡੀ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸ ਥਾਂ ਦੀ ਸੋਜ, ਅਕੜਾਅ ਅਤੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਰਜਰੀ ਵੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਮੋਢੇ ਦੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਪਲਿੰਟ ਜਾਂ ਸਲਿੰਗ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਨਣਾ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ: ਸੰਜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੱਡੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਟ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Child Care: ਇਨ੍ਹਾਂ 6 ਟਿਪਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਗਹਿਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਰਿਸ਼ਤਾ
