ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ 3,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਰ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਕੋਈ ਵੀ ਖੇਤਰੀ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਖੇਤਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ। ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਫਲਸਤੀਨੀ ਕਾਜ਼ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਮੌਜੂਦ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਂਝੇ ਵਿਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ: ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੂਹ ਜਾਂ ਕਾਰਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹਨ ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਯੁੱਧ ਨੇ ਜੋ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਫਿਲਸਤੀਨ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਏਜੰਡੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਗਾਜ਼ਾ ਵਿਰੁੱਧ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਦੋ ਨਤੀਜੇ: ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਜਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਦੂਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਡੈਸਕ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਰ ਦਯਾਕਰ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, 'ਇਸਰਾਈਲ ਉੱਤੇ ਹਮਾਸ ਦੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿਰੁੱਧ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਦੋ ਨਤੀਜੇ ਹਨ।'ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 'ਪਹਿਲਾਂ, ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਧੀਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਲਈ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਕੂਟਨੀਤਕ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਜਾਂ ਉਲਟਾਉਣਾ। ਦੂਜਾ, ਇਸ ਨੇ ਦੋ-ਰਾਜੀ ਹੱਲ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਵੱਲ ਮੁੜ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਇਆ। ਯੁੱਧ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਹੁਲਾਰਾ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਗਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਰਬ ਲੀਗ ਅਤੇ ਓਆਈਸੀ (ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕੋਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ) ਅਤੇ ਯੂਐਨਐਸਸੀ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ) ਦੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੇ ਸੱਦੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।'
ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ: ਇਰਾਨ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਰਾਨ ਸਮਰਥਿਤ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਅਧਾਰਤ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸਮੂਹ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਮਾਸ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਹਮਾਸ ਨੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 360,000 ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ 150,000-ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਰਗਰਮ ਫੌਜੀ ਬਲ ਦਾ ਪੂਰਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚ ਵਰਦੀ ਵਿਚ ਅੱਧੇ ਮਿਲੀਅਨ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।
ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ : ਪਰ ਅਸਲ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਵਰਗੇ ਖਾੜਕੂ ਸਮੂਹ ਵਿਰੁੱਧ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਗਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਹੋਣਗੇ, ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜਾਂ ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਕਈ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਸਥਾਈ ਯੁੱਧ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੇਬਨਾਨ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ. ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸ਼ੇਬਾ ਫਾਰਮਾਂ' ਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ "ਏਕਤਾ" ਸੀ।
ਤੋਪਖਾਨੇ ਦਾਗ ਕੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ : ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦਾਗ ਕੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਦਰਅਸਲ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਲੇਬਨਾਨ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਛੇ ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਪਰ, ਫਿਲਹਾਲ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਇਰਾਨ ਤੋਂ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਹੋਰ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਹਮਾਸ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਅਲੇਪੋ ਅਤੇ ਦਮਿਸ਼ਕ ਦੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਬੰਬਾਰੀ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਬੰਬ ਧਮਾਕਾ ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸੀਰੀਆ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼: ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਆਸ ਅਰਾਈਆਂ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੀ ਲੇਬਨਾਨ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਜੰਗ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਰੀਆ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਲੇਵੇਂਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਟਾਨ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ 1967 ਦੇ ਛੇ-ਦਿਨ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਤੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੁਆਰਾ ਫੌਜੀ ਕਬਜ਼ੇ ਅਧੀਨ ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਖੇਤਰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਰਾਹੀਂ ਇਰਾਨ ਦੁਆਰਾ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਆਸ ਅਰਾਈਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਸੀਰੀਆ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਸੀਰੀਆ, ਇੱਕ ਸ਼ੀਆ ਸ਼ਾਸਕ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼, ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਰਬ ਬਸੰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਰਬ ਲੀਗ ਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਰੀਆ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਮਈ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੋਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ. ਜੇਕਰ ਸੀਰੀਆ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ 'ਚ ਕੁੱਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ : ਡੇਕਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਉਸਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ, ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਕੇ, ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਨੇ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਯਮਨ ਤੋਂ ਸੀਰੀਆ ਤੱਕ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਡੇਕਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦੀ ਝਿਜਕ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਤਹਿਰਾਨ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੰਜ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਬਦਲੇ 6 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਤਾਜ਼ਾ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕਤਰ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਦੋਹਾ ਫਿਲਹਾਲ ਤਹਿਰਾਨ ਤੋਂ 6 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਈਰਾਨੀ ਫੰਡਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਅਨਬਲੌਕ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਸਮਝੌਤਾ ਚ: ਯੁੱਧ ਨੇ ਬਹੁਤ-ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਦਲਾਲ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਸਮਝੌਤਾ ਇੱਕ ਦੁਵੱਲਾ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਨਾਮ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ, ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਹਸਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼. ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕੂਟਨੀਤਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ (ਯੂਏਈ), ਬਹਿਰੀਨ, ਮੋਰੋਕੋ ਅਤੇ ਸੂਡਾਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਝੌਤਿਆਂ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਪਰ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਹੁਣ ਅਬਰਾਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸਮਝੌਤਾ ਸਾਰੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਮਝੌਤਾ ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚਕਾਰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਉਹ ਕਾਰਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। ਫਲਸਤੀਨ ਮੁੱਦਾ। ਕੂਟਨੀਤਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਆਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿੱਥੇ ਕਤਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿਚੋਲੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਅਰਬ ਲੀਗ ਅਤੇ ਓਆਈਸੀ ਦੋਵਾਂ ਲੜਾਕੂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣਗੇ।
