ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਫਲਾਈਟ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਡੇਟਾ ਫਲਾਈਟਰੈਡਰ 24 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੋਇੰਗ 777 37,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ 31,000 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 211 ਯਾਤਰੀ ਅਤੇ 18 ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਿੱਲਣ ਦੇ ਪਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਬਿਨ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੱਲਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਡਰੇ ਹੋਏ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਨੂੰ ਕੱਸ ਕੇ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਇਸ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਖੌਫਨਾਕ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਆਈ ਤਬਦੀਲੀ ਦਰਮਿਆਨ ਹਵਾਈ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਗਰਮਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਗੰਭੀਰ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਰਨ ਮੌਤਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਕੈਰੀਅਰਜ਼ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਬੰਨ੍ਹੇ ਨਾ ਹੋਣ ਕਿਉਂਕਿ ਅਚਾਨਕ ਗੜਬੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਫਲਾਈਟ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਟਰਬੁਲੈਂਸ: ਕੇਂਦਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਜਨਰਲ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਕੇ ਸਿੰਘ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਅਨੁਸਾਰ 2018 ਤੋਂ ਦਸੰਬਰ 2022 ਤੱਕ ਕੁੱਲ 46 ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 2018 ਵਿੱਚ 8, 2019 ਵਿੱਚ 10, 2020 ਵਿੱਚ 7, 2021 ਵਿੱਚ 9 ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ 12 ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ (ਏਏਆਈਬੀ) ਦੁਆਰਾ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 2020-2022 ਦਰਮਿਆਨ 23 ਉਡਾਣਾਂ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2020 ਵਿੱਚ ਸੱਤ, 2021 ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ, ਹਵਾਈ ਗੜਬੜ, ਮੀਡੀਆ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਜਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਜਾਂ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਪਰ ਮੌਤਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ 2022 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮਈ ਵਿੱਚ ਸਪਾਈਸਜੈੱਟ ਦੀ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਕਾਰਨ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਯਾਤਰੀ ਅਕਬਰ ਅੰਸਾਰੀ ਦੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਅੰਸਾਰੀ ਦਾ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। 1980 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਨੇ ਰਾਮਪੁਰਹਾਟ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਗੜਬੜ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ 132 ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਏਅਰ ਟਰਬੁਲੈਂਸ ਕੀ ਹੈ?: ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਇੱਕ ਅਸੰਗਠਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਗਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਹਵਾ ਇੱਕ ਨਿਰਵਿਘਨ, ਹਰੀਜੱਟਲ ਸਟ੍ਰੀਮ ਵਿੱਚ ਚਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉੱਚੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ "ਲਮੀਨਾਰ ਫਲੋ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਹਾਜ਼ ਲਗਾਤਾਰ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੜਬੜ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਅਚਾਨਕ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਦੇ ਇਸ ਨਿਰਵਿਘਨ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਵਾ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਅਤੇ ਖਿਤਿਜੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਲਦੀ ਹੈ।
ਗੰਭੀਰ ਗੜਬੜ ਕਾਰਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ, ਅਚਾਨਕ ਬਦਲਾਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਵਸਤੂਆਂ ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਜਾਂ ਚੁੱਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਢਿੱਲੀ ਵਸਤੂਆਂ ਕੈਬਿਨ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਉਛਾਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕੀ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?: ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਈ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਗਾੜਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਹੀ ਇਕੋ ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੇ ਦਿੱਗਜ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ਕਤੀ ਲੁਮੁੰਬਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਜਾਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਿ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਹ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੈਂਡਿੰਗ ਹੈ। ਇੰਡੀਗੋ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲਾਇੰਸ ਏਅਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਇਲਟ ਮਈ ਦਿਵਸ ਸੰਕਟ ਕਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਯਾਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ?: ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਆਪਣੀ ਕਮਰ ਕੱਸ ਲਓ। ਗੜਬੜ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਾਹਰ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਪਹਿਨਣਾ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਈਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਵਧਾਨੀ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫੂਲਪਰੂਫ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਪਹਿਨਣ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
