હૈદરાબાદ: દર વર્ષે તારીખ 5 ડિસેમ્બરના રોજ ખાદ્ય અને કૃષિ સંગઠન 'વર્લ્ડ સોઇલ ડે' (વિશ્વ માટી દિવસ) ઉજવે (World Soil Day 2022) છે જેથી વસ્તી વધારાને કારણે જમીનના ધોવાણને ઘટાડવા માટે ફળદ્રુપ જમીન અને તેના સંસાધનો વિશે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવા માટે કામ કરવામાં આવે. ટકાઉ જમીન વ્યવસ્થાપન પ્રથાઓ સુનિશ્ચિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ ઉજવણી કરવામાં આવે છે. જેમ પાણી વિના જીવનની કલ્પના કરવી અશક્ય છે, તેમ માટીનું પણ મહત્વ છે. ભારતની અડધી વસ્તી ખેતી પર નિર્ભર છે. આવો જાણીએ તેનો ઈતિહાસ (World Soil Day History), મહત્વ અને દિવસની થીમ વિશે.
રાસાયણિક ખાતરોની જમીન પર અસર: જો કે, ખેડૂતો દ્વારા ખેતરોમાં રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોના વધુ પડતા ઉપયોગને કારણે જમીનની ગુણવત્તા બગડી રહી છે. ભૂમિ સંરક્ષણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયું છે. જે ખાદ્ય સુરક્ષા, વનસ્પતિ વિકાસ, જંતુઓ અને પ્રાણીઓ અને માનવ જીવન અને રહેઠાણ માટે મોટો ખતરો સાબિત થઈ શકે છે. ભારતમાં લગભગ 45 વર્ષ પહેલા 'સોઇલ મૂવમેન્ટ'ની શરૂઆત થઈ હતી.
વિશ્વ માટી દિવસનો ઇતિહાસ: ઇન્ટરનેશનલ સોઇલ સાયન્સ યુનિયન (IUSS) એ વિશ્વ માટી દિવસની ઉજવણીની ભલામણ કરી હતી. તારીખ 20 ડિસેમ્બર 2013 ના રોજ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની 68મી જનરલ એસેમ્બલીએ સર્વસંમતિથી વિશ્વ માટી દિવસનો ઇતિહાસ જાહેર કર્યો હતો.
5 ડિસેમ્બરે જ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે: અહેવાલો અનુસાર થાઈલેન્ડના રાજાએ પોતે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ફળદ્રુપ જમીનની સુરક્ષા માટે ઘણું કામ કર્યું હતુ. તેમના યોગદાનની માન્યતામાં તેમને દર વર્ષે તેમના જન્મદિવસ પર તારીખ 5 ડિસેમ્બરે વિશ્વ માટી દિવસ તરીકે સન્માનિત કરવામાં આવે છે. ત્યારથી દર વર્ષે તારીખ 5મી ડિસેમ્બરે માટી દિવસ ઉજવવાની પરંપરા શરૂ થઈ હતી.
વિશ્વ માટી દિવસનું મહત્વ: માટી આપણા જીવન માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કારણ કે, તે ખોરાક, વસ્ત્ર, આશ્રય અને દવા સહિત જીવનના 4 મુખ્ય માધ્યમોનો સ્ત્રોત છે. તેથી જ તેના સંરક્ષણ પર ધ્યાન આપવું મહત્વપૂર્ણ છે. વૃક્ષોના અતિશય કાપને કારણે તેમની સંખ્યા ઘટી રહી છે. જમીનમાં બંધાયેલા ઝાડના મૂળ, ઘટી રહેલા વૃક્ષો, પૂર, ભારે વરસાદ અથવા તોફાન કુદરતી આફતોનું કારણ બને છે. જે તેમની સાથે ફળદ્રુપ જમીનને ધોઈ નાખે છે. તેથી તેમના પર ધ્યાન આપો.
વિશ્વ માટી દિવસની થીમ: વિશ્વ માટી દિવસ 2022 ની થીમ છે" માટી જ્યાંથી ખોરાકની શરૂઆત થાય છે. જમીનમાં ખનિજો, સજીવો અને કાર્બનિક પદાર્થોનો સમાવેશ થાય છે. જે માનવો અને પ્રાણીઓ માટે ખોરાક પૂરો પાડે છે. જો તેમની ગુણવત્તા અને સલામતીનું ધ્યાન રાખવામાં ન આવે તો તે સમગ્ર વિશ્વ માટે જોખમ લાવી શકે છે.
