ન્યુઝ ડેસ્ક: તમે રાસાયણિક બિસ્ફેનોલ A વિશે સાંભળ્યું છે કે નહીં, જે BPA તરીકે વધુ જાણીતું છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે, તે તમારા શરીરમાં લગભગ ચોક્કસપણે છે. BPA નો ઉપયોગ પ્લાસ્ટિકની પાણીની બોટલો, બેબી બોટલ્સ, રમકડાં અને ફૂડ પેકેજિંગ જેવા ઉત્પાદનોના ઉત્પાદનમાં થાય છે, જેમાં કેનની લાઇનિંગનો સમાવેશ થાય છે.
આ પણ વાંચો: શું ઇન્ટરમિટેન્ટ ઉપવાસ ખરેખર વજન ઘટાડવામાં છે ઉપયોગી ?
BPA એ રોજિંદા ઉત્પાદનોમાં ઘણાં હાનિકારક રસાયણોમાંનું એક છે અને પ્લાસ્ટિકમાં રસાયણો માટે પોસ્ટર ચાઈલ્ડ છે. સંશોધનના વ્યાપક જૂથે BPA ને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સાથે જોડ્યું છે, જેમાં એન્ડોમેટ્રિઓસિસ, વંધ્યત્વ, ડાયાબિટીસ, અસ્થમા, સ્થૂળતા અને ગર્ભના ન્યુરોડેવલપમેન્ટને નુકસાન થાય છે. પર્યાવરણીય અને જાહેર આરોગ્યના હિમાયતીઓના વર્ષોના દબાણ પછી, યુએસ ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (US Food and Drug Administration) BPA ના સ્વાસ્થ્ય જોખમોનું પુનઃમૂલ્યાંકન કરવા જૂન 2022 માં સંમત થયું. કારણ કે, સંશોધનના એક વિશાળ જૂથે દસ્તાવેજીકૃત કર્યું છે કે BPA ઉત્પાદનો અને પેકેજિંગમાંથી આપણા ખાદ્યપદાર્થો અને આખરે આપણા શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે.
BPA શું છે?
- BPA નો ઉપયોગ માત્ર પ્લાસ્ટિક અને ખાણી-પીણીના કન્ટેનરમાં જ થતો નથી પણ પિઝા બોક્સ, શોપિંગ રસીદો, એલ્યુમિનિયમના ડબ્બાનાં લાઇનર્સ અને ઉપરાંત ઘણી બધી વસ્તુમાં થાય છે. વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે, BPA એ અંતઃસ્ત્રાવી વિક્ષેપકર્તા છે, જેનો અર્થ છે કે તે હોર્મોનલ પ્રણાલીઓમાં વિક્ષેપ પાડે છે જે શરીરની કામગીરી અને આરોગ્યને ટેકો આપે છે. સગર્ભાવસ્થા અને ગર્ભના વિકાસ દરમિયાન હોર્મોનલ વિક્ષેપ એ એક ખાસ સમસ્યા છે, જ્યારે નાના ફેરફારો પણ મગજ અને મેટાબોલિક વિકાસ સહિત વિકાસલક્ષી પ્રક્રિયાઓના માર્ગને બદલી શકે છે.
- છેલ્લા બે દાયકાઓમાં, જોખમો વિશેની જાહેર જાગૃતિને કારણે ઘણી કંપનીઓએ તેમના ઉત્પાદનોમાંથી BPA દૂર કરી. પરિણામે અભ્યાસો દર્શાવે છે કે, USAમાં લોકોના શરીરમાં BPAનું સ્તર ઘટી રહ્યું છે. જો કે, એક રાષ્ટ્રવ્યાપી સંશોધન ટીમ જેને મે રાષ્ટ્રીય NIH (National Institutes of Health) કન્સોર્ટિયમના ભાગરૂપે મેં લીડ કરવામાં મદદ કરી, સગર્ભા સ્ત્રીઓના તાજેતરના અભ્યાસમાં દર્શાવે છે કે, BPA માં ઘટાડો એ હકીકત દ્વારા સમજાવી શકાય છે કે, BPA રિપ્લેસમેન્ટ રસાયણો છેલ્લા 12 વર્ષથી વધી રહ્યા છે અને અન્ય અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું છે કે, ઘણા BPA અવેજી સામાન્ય રીતે મૂળની જેમ જ હાનિકારક હોય છે.
- પર્યાવરણીય આરોગ્ય વૈજ્ઞાનિક અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, સાન ફ્રાન્સિસ્કો (University of California, San Francisco) પ્રોગ્રામ ઓન રિપ્રોડક્ટિવ હેલ્થ એન્ડ ધ એન્વાયર્નમેન્ટના પ્રોફેસર અને ડિરેક્ટર જે ઝેરી રસાયણો ગર્ભાવસ્થા અને બાળકના વિકાસને કેવી રીતે અસર કરે છે તેના નિષ્ણાત છે,હું એક વૈજ્ઞાનિક પેનલનો ભાગ છું જે નક્કી કરે છે કે કેલિફોર્નિયા રાજ્ય માટે રસાયણો પ્રજનનક્ષમ છે કે વિકાસલક્ષી ઝેરી છે. 2015 માં, આ સમિતિએ BPA ને પ્રજનનક્ષમ ઝેરી જાહેર કર્યું કારણ કે, તે અંડાશય માટે ઝેરી હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
આ પણ વાંચો: જાણો હેર સ્પા કેટલું ફાયદાકારક છે હેર માટે ?
BPA અને FDA
- BPA ને 1960 ના દાયકામાં FDA દ્વારા ફૂડ પેકેજિંગમાં ઉપયોગ માટે પ્રથમ મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. 2008 માં, એજન્સીએ એક ડ્રાફ્ટ રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો હતો જેમાં તારણ કાઢ્યું હતું કે BPA ખોરાકની સંપર્ક સામગ્રીમાં સુરક્ષિત રહે છે. આ મૂલ્યાંકન ઘણા આરોગ્ય હિમાયતીઓ અને પર્યાવરણીય આરોગ્ય સંસ્થાઓ તરફથી પુશબેક સાથે મળ્યું હતું. FDAએ તાજેતરમાં 2018માં ખાદ્ય સંપર્ક સામગ્રીમાં BPA સલામત હોવાનો દાવો કર્યો હતો.
- આ દરમિયાન, 2011 થી, કેનેડા અને યુરોપે બાળકોના ઉત્પાદનોમાં BPA ને પ્રતિબંધિત કરવા અથવા મર્યાદિત કરવાના પગલાં લીધાં છે. 2021 માં, યુરોપિયન યુનિયને BPA ને સ્વાસ્થ્યને નુકસાન સાથે જોડતા પુરાવાના વધતા જતા જૂથને કારણે BPA એક્સપોઝર મર્યાદામાં નાટ્યાત્મક ઘટાડાની દરખાસ્ત કરી.
- હાનિકારક રસાયણોને મર્યાદિત કરવા માટેનો એક મોટો પડકાર એ છે કે, FDA (Food and Drug Administration) જેવી નિયમનકારી એજન્સીઓ એક્સપોઝરના સ્તરને શોધવાનો પ્રયાસ કરે છે જેને તેઓ હાનિકારક માને છે. USAમાં, FDA અને એન્વાયર્નમેન્ટલ પ્રોટેક્શન એજન્સી બંને પાસે કેટલાક કિસ્સાઓમાં એક્સપોઝરને ઓછો અંદાજ કરવાનો લાંબો ઈતિહાસ છે કારણ કે, તેઓ વાસ્તવિક દુનિયાના એક્સપોઝરને પર્યાપ્ત રીતે કેપ્ચર કરી શકતા નથી અથવા તેઓ સંપૂર્ણપણે ધ્યાનમાં લેવામાં નિષ્ફળ જાય છે કે નાના એક્સપોઝર પણ કેવી રીતે સંવેદનશીલ વસ્તીને અસર કરી શકે છે જેમ કે, સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને બાળકો.
નવીનતમ સંશોધન
- સંશોધનની વિશાળ સંસ્થાએ પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય પર BPA ની અસરોની શોધ કરી છે. આ અભ્યાસોએ એ પણ જાહેર કર્યું છે કે, ઘણા BPA અવેજી સંભવિત રીતે BPA કરતાં પણ ખરાબ છે અને આ રસાયણો અન્ય રાસાયણિક એક્સપોઝર સાથે સંયોજનમાં કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે વિવિધ સ્ત્રોતોમાંથી પણ આવી શકે છે તે જોવામાં આવ્યું છે. અને જ્યારે સગર્ભાવસ્થા અને બાળ વિકાસ પર BPA ની અસરો પર ઘણું ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે, ત્યાં પુરૂષ પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય પર તેની અસરો પર પણ નોંધપાત્ર સંશોધન છે. તે પ્રોસ્ટેટ કેન્સર અને શુક્રાણુઓની સંખ્યામાં ઘટાડો સાથે જોડાયેલું છે.
- અમારી સંશોધન ટીમ દ્વારા સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં BPA માપવામાં આવેલા અભ્યાસમાં, અમે અભ્યાસ સહભાગીઓને પૂછ્યું કે, શું તેઓ BPA વિશે જાણે છે? અથવા BPA ટાળવાનો પ્રયાસ કરે છે. અમારા અભ્યાસમાંના ઘણા સહભાગીઓએ કહ્યું કે, તેઓ તેના વિશે જાણતા હતા અથવા તેને ટાળવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ અમને જણાયું કે તેમની ક્રિયાઓની એક્સપોઝર સ્તર પર કોઈ અસર થતી નથી. અમે માનીએ છીએ કે, આ આંશિક રીતે, ઘણા ઉત્પાદનોમાં BPA ની હાજરીને કારણે છે, જેમાંથી કેટલાક જાણીતા છે અને કેટલાક અજાણ્યા છે જેને નિયંત્રિત કરવું મુશ્કેલ છે.
આ પણ વાંચો: કેવી રીતે બચી શકાશે ડિમેન્શિયાના જોખમથી ?
તમે શું કરી શકો?
- દર્દીઓ સાથે કામ કરતા અમારા સ્ટાફ અને ચિકિત્સકોને સૌથી સામાન્ય પ્રશ્નો પૈકી એક પૂછવામાં આવે છે કે, BPA અને BPA અવેજી જેવા હાનિકારક રસાયણોને કેવી રીતે ટાળવું. એક સારો નિયમ એ છે કે, પ્લાસ્ટિકમાંથી પીવાનું અને ખાવાનું ટાળવું, પ્લાસ્ટિકમાં ખોરાકને માઇક્રોવેવ કરવો અને પ્લાસ્ટિકના ટેક-આઉટ કન્ટેનરનો ઉપયોગ કરવો, જે કબૂલ કરવામાં આવે તેના કરતાં વધુ સરળ છે. કેટલાક પેપર ટેક-આઉટ કન્ટેનર પણ BPA અથવા BPA અવેજી સાથે લાઇન કરી શકાય છે.
- સંશોધનની અમારી તાજેતરની સમીક્ષામાં જાણવા મળ્યું છે કે, પ્લાસ્ટિકના કન્ટેનર અને પેકેજિંગ, ઝડપી અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને તૈયાર ખોરાક અને પીણાંને ટાળવા અને તેના બદલે કાચના કન્ટેનર જેવા વિકલ્પોનો ઉપયોગ કરીને અને તાજો ખોરાક લેવાથી, BPA અને અન્ય અંતઃસ્ત્રાવી-વિક્ષેપ કરનારા રસાયણોના સંપર્કમાં ઘટાડો કરી શકે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે, જ્યારે ગરમી પ્લાસ્ટિકના સંપર્કમાં આવે છે, પછી ભલે પાણીની બોટલ, ટપરવેર, ટેક-આઉટ કન્ટેનર અથવા કેન, BPA અને અન્ય રસાયણોને અંદરના ખોરાકમાં પ્રવેશવાની શક્યતા વધારે હોય છે. ફૂડ પ્રોસેસરમાં ગરમ ખોરાક નાખવાનું અથવા ડીશવોશરમાં પ્લાસ્ટિકના કન્ટેનર મૂકવાનું પણ ટાળવું જોઈએ. ગરમી પ્લાસ્ટિકને તોડી નાખે છે, અને જ્યારે ઉત્પાદન સારું દેખાઈ શકે છે, ત્યારે રસાયણો ખોરાક અથવા પીણામાં અને છેવટે તમારામાં સ્થાનાંતરિત થવાની સંભાવના વધારે છે.
- અમે એ પણ જાણીએ છીએ કે, જ્યારે ટામેટાં જેવા એસિડિક ખોરાકને કેનમાં પેક કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાં BPAનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને પ્લાસ્ટિક અથવા BPA-લાઇનવાળા કેનમાં કેટલો સમય ખોરાકનો સંગ્રહ કરવામાં આવે છે. તે પણ રસાયણો ખોરાકમાં કેટલું સ્થળાંતર કરે છે તેનું પરિબળ હોઈ શકે છે. વ્યક્તિ તરીકે લોકો ગમે તેટલું કરે, હાનિકારક રાસાયણિક એક્સપોઝર ઘટાડવા માટે નીતિમાં ફેરફાર જરૂરી છે. પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય અને પર્યાવરણ પર UCSF ના કાર્યક્રમમાં (Dangerous for environment and health) અમારા કાર્યનો મોટો ભાગ રાસાયણિક જોખમોનું મૂલ્યાંકન કરવા અને જાહેર આરોગ્યની સુરક્ષા માટે નિયમનકારી એજન્સીઓને જવાબદાર રાખવાનો છે. અમે જે શીખ્યા તે એ છે કે, EPA અને FDA જેવી એજન્સીઓ માટે જોખમ નક્કી કરવા માટે સૌથી અદ્યતન વિજ્ઞાન અને વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવો જરૂરી છે.
