હૈદરાબાદ: મકરસંક્રાંતિને આપણા દેશમાં સૂર્યની ઉપાસનાનો (Worship Of Sun In Indian Culture)તહેવાર માનવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે, લોકો વિવિધ રીતે ઉજવણી કરે છે, જેમાંથી સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે સ્વાદિષ્ટ ખોરાક અને પતંગ ઊડાવવાની પરંપરા, પરંતુ મોટાભાગની પ્રાચીન પરંપરાઓ (Ancient traditions in India)ની જેમ આ પરંપરાઓ ઉજવવા પાછળ પણ વૈજ્ઞાનિક આધાર છે.
સૂર્યપ્રકાશમાં બેસવાથી શરીરને અનેક ફાયદા થાય છે
ઉલ્લેખનીય છે કે, દેશના તમામ ભાગોમાં (Makar sankranti celebration in India) આ તહેવાર પર એવા આહાર બનાવવામાં આવે છે જે શરીરને કુદરતી ગરમી પ્રદાન કરે છે, જે શિયાળાની ઋતુમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને ફાયદાકારક હોય છે. મનોરંજનની સાથે તડકામાં વધુ સમય વિતાવવાની તકો પૂરી પાડવી એ પતંગ ઊડાડવાની પરંપરા પાછળનું કારણ ગણી શકાય. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે, સૂર્યપ્રકાશમાં યોગ્ય માત્રામાં બેસવાથી શરીરને ઘણા ફાયદા (Benefits Of Sunlight) થાય છે. ખાસ કરીને શિયાળાનો સૂર્યપ્રકાશ અનેક રોગોનું જોખમ ઘટાડી શકે છે.
હાડકાં અને માંસપેશીઓની ટિશ્યુ પણ રિપેર થાય છે
જો કે શિયાળાની ઋતુમાં લોકોને સમય મળે ત્યારે તડકામાં બેસવાનું ગમે છે, પરંતુ મકરસંક્રાંતિની આસપાસ ઘણા પુખ્ત વયના લોકો અને બાળકો લાંબા સમય સુધી તડકામાં પતંગ ઉડાવે છે. જેના કારણે શરીરને વિટામીન ડી (Vitamin D from The Sun) અને અન્ય ફાયદાઓ મળે છે. માત્ર શરીર સક્રિય રહે છે એટલું જ નહીં હાડકાં અને માંસપેશીઓની ટિશ્યુ પણ રિપેર થાય છે. સતત બદલાતી માન્યતાઓ અને આજના ઝડપી ગતિશીલ જીવનમાં મોટાભાગના લોકોને તડકામાં સમય પસાર કરવાનો સમય મળતો નથી.
સૂર્યપ્રકાશથી સ્ત્રીઓમાં સ્તન કેન્સરનું જોખમ ઘટે છે
તડકામાં બેસવાથી થતા ફાયદાઓ વિશે દુનિયાભરમાં સંશોધન અને અભ્યાસ (Research on benefits of sunlight) થઈ રહ્યા છે. આ જ શ્રેણીમાં, તાજેતરમાં જર્નલ કેન્સર એપિડેમિઓલોજી બાયોમાર્કર્સ એન્ડ પ્રિવેન્શન (Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention)માં પ્રકાશિત યુનિવર્સિટી ઓફ બફેલો અને યુનિવર્સિટી ઓફ પ્યુર્ટો રિકોના સંશોધકોએ દાવો કર્યો હતો કે, સૂર્યપ્રકાશના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવાથી સ્ત્રીઓમાં સ્તન કેન્સરનું જોખમ (sunlight helps in breast cancer) ઘટાડી શકાય છે. આ સંશોધનમાં સંશોધકોએ બફેલો અને પ્યુર્ટો રિકોમાં મહિલાઓની ત્વચાના રંગદ્રવ્યોનો તુલનાત્મક અભ્યાસ કર્યો હતો. ઉલ્લેખનીય છે કે, આ બંને દેશોની હવામાન પરિસ્થિતિઓ સંપૂર્ણપણે અલગ છે. જ્યારે બફેલો તીવ્ર શિયાળો અનુભવે છે, પ્યુઅર્ટો રિકોમાં સરસ ગરમ હવામાન છે. સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, જે મહિલાઓ લાંબા સમય સુધી તડકામાં રહે છે તેમને સ્તન કેન્સરનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે ઓછું હોય છે.
સૂર્યપ્રકાશમાં વધુ સમય પસાર કરનારા લાંબુ જીવન જીવે છે
એટલું જ નહીં, પ્રતિષ્ઠિત જર્નલ લેન્સેટ ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત એક સંશોધનમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, જે લોકો સૂર્યપ્રકાશમાં વધુ સમય વિતાવે છે તેઓ પ્રમાણમાં લાંબુ જીવન જીવે છે. તો સૂર્યના ઓછા સીધા સંપર્કમાં આવતા લોકોમાં ઘણી શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓ જોવા મળે છે.
વિટામીન ડીના ફાયદા
સૂર્યના સીધા સંપર્કમાં આવવાના મોટાભાગના ફાયદા માટે સૂર્યમાંથી મળતું વિટામિન ડી જવાબદાર હોવાનું માનવામાં આવે છે. બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી, ઉંમરના દરેક તબક્કે શરીરના શારીરિક વિકાસ અને યોગ્ય કાર્ય માટે વિટામિન ડી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. પરંતુ સમસ્યા એ છે કે, વિટામિન ડીની ઉણપ મોટી સંખ્યામાં લોકોમાં જોવા મળે છે. ઈન્ડિયન એકેડમી ઓફ પેડિયાટ્રિક્સ અને ICMRના દ્વારા કરવામાં આવેલા સંશોધનના ડેટા અનુસાર, લગભગ 70 ટકા ભારતીયો વિટામિન ડીની ઉણપનો શિકાર છે, જેમાં બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો બંનેનો સમાવેશ થાય છે.
આ પણ વાંચો: Winter health care tips: સૂતી વખતે ઊની કપડાં પહેરી ગંભીર બીમારીને આંમત્રણ આપવાનું ટાળો, જાણો કેવી રીતે
હાડકાના રોગો વિટામિન ડીની ઉણપથી થાય છે
દિલ્હીના ચિકિત્સક ડૉ. મનિન્દર સિંહ જણાવે છે કે, સૂર્યથી અંતર એટલે રોગોને આમંત્રણ મળે છે. સૂર્યમાંથી વિટામિન ડી શરીરને કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફેટને પચાવવામાં મદદ કરે છે, જે હાડકાં, દાંત અને સ્નાયુઓને મજબૂત અને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. એટલું જ નહીં, ઘણા સંશોધનોમાં એ વાતની પુષ્ટિ પણ થઈ છે કે, રિકેટ્સ અને ઑસ્ટિયોપોરોસિસ જેવા હાડકાના રોગો વિટામિન ડીની ઉણપથી થાય છે. પરંતુ વિટામિન ડીના ફાયદા માત્ર આટલા સુધી જ સીમિત નથી. તે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં પણ મદદ કરે છે.
સૂર્યના કિરણો શરીરમાં હેપ્પી હોર્મોન્સ માટે મદદરૂપ
વિટામિન ડીની ઉણપથી શરીરમાં કેન્સર, કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગો, ડાયાબિટીસ અને ચેપ અને બળતરા સંબંધિત રોગોનું જોખમ વધે છે. આ સિવાય તેની ઉણપથી એલર્જી, ડિપ્રેશન, હાથ-પગમાં દુખાવો, થાક, ભૂલાઈ જવું અને ક્યારેક અનિદ્રાનું જોખમ પણ વધી જાય છે. 2003માં જર્નલ ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેટિવ ડર્મેટોલોજીમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, સૂર્યના કિરણો શરીરમાં હેપ્પી હોર્મોન્સ એટલે કે એન્ડોર્ફિન્સના સ્ત્રાવમાં ઉત્પ્રેરક છે. એટલા માટે જ્યારે સૂર્ય લાંબા સમય સુધી દેખાતો નથી અને બદલાય છે, ત્યારે ઘણા લોકોનો મૂડ ખરાબ થવા લાગે છે, પરંતુ જ્યારે લાંબા સમય પછી સૂર્ય આવે છે, ત્યારે મન ખુશીથી ભરાઈ જાય છે.
ડિપ્રેશન અને અનિદ્રાની સમસ્યામાં રાહત આપે છે
આ ઉપરાંત, સૂર્યના કિરણો આપણા શરીરમાં સેરોટોનિન અને મેલાટોનિન નામના 2 મહત્વપૂર્ણ હોર્મોન્સના સ્ત્રાવમાં મદદ કરે છે, જે ડિપ્રેશન અને અનિદ્રાની સમસ્યામાં રાહત આપે છે. એટલું જ નહીં, મેલાટોનિન હોર્મોન ત્વચાને સૂર્યના અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોથી થતા નુકસાનથી બચાવે છે. તે શરીરની સર્કેડિયન રિધમ જાળવવામાં પણ મદદ કરે છે.
સૂર્ય કિરણો જંતુનાશક તરીકે કામ કરે છે
આ સિવાય સૂર્યપ્રકાશ કુદરતી ઓટોક્લેવ એટલે કે જંતુનાશક તરીકે પણ કામ કરે છે. ઘણા હાનિકારક બેક્ટેરિયા અને વાયરસ સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કમાં આવવાથી મૃત્યુ પામે છે. એટલું જ નહીં, સામાન્ય રીતે ત્વચાના કેન્સર માટે જવાબદાર ગણાતા મેલાનોમા થવાનું જોખમ પણ તડકામાં બેસવાથી ઓછું રહે છે.
આ પણ વાંચો: Stress and heart problems : લાંબો સમય ચાલતો માનસિક તણાવ હૃદયરોગીઓની સમસ્યા વધારે છે
