અમદાવાદ: વિશ્વ સ્લીપ ડે દર વર્ષે 17 માર્ચે મનાવવામાં આવશે. સારી ઊંઘ આપણા એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે જવાબદાર છે. તો આપણું શરીર અને મન પણ ફિટ રહેશે. જો કે, ઘણી વખત તણાવ અથવા ઉત્તેજનાને કારણે આપણે યોગ્ય રીતે સૂઈ શકતા નથી, જેના કારણે શરીર સંપૂર્ણ રીતે થાકી જાય છે. સામાન્ય રીતે તે દરેકને સમયે સમયે થાય છે. પરંતુ કેટલીકવાર ઉંઘ ન આવવી એ લોકો માટે રોજિંદી બાબત હોય છે, તો એમ કહી શકાય કે આ લોકો સ્લીપ એપનિયાથી પીડિત હોઈ શકે છે. જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો સ્લીપ એપનિયા વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્ય પર ગંભીર અસર કરી શકે છે.
ઊંઘ પૂરી ન થવાને લીધે શરીરને થતી અસર: સ્લીપ એપનિયાના ઘણા કારણો છે, જેમ કે ગળામાં અવરોધ, જ્યારે શરીર મગજને શ્વાસ લેવા માટે સંકેત મોકલે છે કે મગજ વાંચી શકતું નથી, અથવા બંનેનું સંયોજન. જ્યારે આ વારંવાર થાય છે, ત્યારે તે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ, અલ્ઝાઈમર રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, ડાયાબિટીસ અને દિવસ દરમિયાન થાક અને ચીડિયાપણું જેવી જટિલ શ્વાસની સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
સારી ઊંઘ માટેની ટિપ્સ
વજન નિયંત્રણ: સ્થૂળતા એ એક મોટી સમસ્યા છે, જે ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ માટે જવાબદાર છે અને સ્લીપ એપનિયામાં પણ આવું થાય છે. સ્થૂળતા વાયુમાર્ગમાં અવરોધ તરફ દોરી શકે છે- જેનો અર્થ થાય છે કે ફેફસામાં હવાનો આંશિક અથવા સંપૂર્ણ અવરોધ અને આમ ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચે છે. તેથી જો તમારું વજન વધારે છે અને સ્લીપ એપનિયાથી પીડિત છો, તો તમારે વજન ઘટાડવાના તમામ પ્રયાસો કરવા જોઈએ.
નિયમિત વ્યાયામ કરોઃ નિયમિત વ્યાયામ કે યોગ એ કોઈપણ રોગ માટે રામબાણ દવા સમાન છે. અહીં વ્યાયામ તમારા શ્વસનતંત્રને મજબૂત બનાવે છે, તમારા ફેફસામાં ઓક્સિજન અને સ્લીપ એપનિયા ઓક્સિજનની અછતને કારણે થાય છે, તેથી કસરત અથવા યોગ ખૂબ મદદ કરી શકે છે.
ઊંઘની સ્થિતિ બદલવી: એવું જાણવા મળ્યું છે કે ઊંઘની સ્થિતિ બદલવી મદદ કરે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ પીઠ પર સૂઈ જાય છે, તો તે શ્વાસ લેવામાં અવરોધ પેદા કરે છે, તેથી વ્યક્તિએ વાંકા વળીને સૂવું જોઈએ.
એર હ્યુમિડિફાયરનો ઉપયોગ કરો: કેટલીકવાર બંધ વાતાવરણમાં સૂકી હવા ઓક્સિજનના પ્રસારને અવરોધે છે, તેથી જ્યારે તમે સૂતા હોવ ત્યારે હ્યુમિડિફાયર જેવા ઉપકરણો, જે ભેજનું સ્તર સુધારી શકે છે, બેડરૂમમાં મૂકી શકાય છે. સારી ઊંઘ માટે આ હ્યુમિડિફાયર્સમાં આવશ્યક તેલ પણ ઉમેરવામાં આવે છે.
સારી જીવનશૈલી જીવો: જંક ફૂડ, આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાન ટાળો. આ ઊંઘની પેટર્નને અસર કરે છે અને સ્લીપ એપનિયાને દૂર કરવાનું ટાળે છે. ધૂમ્રપાન ફેફસાને નુકસાન પહોંચાડે છે, તેથી વધુ પડતું ધૂમ્રપાન ઊંઘની પેટર્નને ખલેલ પહોંચાડે છે. તેથી, ત્યાગ કરવો વધુ સારું છે. રાત્રે કેફીન ટાળવાની પણ ભલામણ કરવામાં આવે છે, કારણ કે તે ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડે છે.
તબીબી સારવાર: ઉપરોક્ત ટીપ્સ કેટલાક દર્દીઓમાં લાગુ પડતી નથી. ડૉક્ટર સાથે પરામર્શમાં, આવા દર્દીઓ સતત હકારાત્મક એરવે પ્રેશર થેરાપી (CPAP) મશીનની પસંદગી કરી શકે છે. તે વ્યક્તિને ઊંઘ દરમિયાન સરળતાથી શ્વાસ લેવામાં મદદ કરે છે, કારણ કે તે હકારાત્મક દબાણ લાવી વાયુમાર્ગોને ખુલ્લું રાખે છે.
બાળકોમાં સારી ઊંઘ માટે ટિપ્સ
12 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો: તમારા બાળકના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં ઊંઘ સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. સારી ઊંઘ, ઊંડી ઊંઘ અથવા 'સ્વસ્થ ઊંઘ'ની આદતો એ ઊંઘને પ્રોત્સાહન આપતી આદતોને વર્ણવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા શબ્દો છે.
શું તમારું બાળક દરરોજ રાત્રે એક જ સમયે સૂવા જાય છે?: 9:00 p.m. પહેલા તમારા બાળકની ઊંઘ ઉંમરને અનુરૂપ હોવી જોઈએ. એક સુસંગત, હકારાત્મક સૂવાના સમયની દિનચર્યા સ્થાપિત કરો (તેમાં દાંત સાફ કરવા, ગીતો ગાવા, સૂવાના સમયની વાર્તાઓ શામેલ હોઈ શકે છે). બેડરૂમ ઊંઘ માટે અનુકૂળ હોવું જોઈએ - આરામદાયક, શાંત અને સારી ઊંઘ લાવવા માટે પૂરતું અંધારું હોવું જોઈએ. તમારા બાળકને સૂવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો. તમારા બાળકને સૂવાના સમયે અને રાત્રે વધારાના પ્રકાશથી બચવું જોઈએ.
શું તમારું બાળક સૂવાનો સમય પહેલાં ભારે ભોજન અને કસરત કરવાનું ટાળે છે: બાળકના બેડરૂમમાં ટીવી, કોમ્પ્યુટર અને સેલ ફોન જેવી તમામ ઈલેક્ટ્રોનિક્સ વસ્તુઓ ન રાખો અને સૂવાના સમય પહેલા ઈલેક્ટ્રોનિક્સનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરો. તમારા બાળકને કેફીન ટાળવું જોઈએ, જેમાં સોડા, કોફી અને ચા અને ચોકલેટનો સમાવેશ થાય છે. તમારા બાળકને સાતત્યપૂર્ણ દિનચર્યા હોવી જોઈએ, જેમાં સંતુલિત આહારનો સમાવેશ થાય છે. કેટલાક ઘરગથ્થુ ઉપચાર છે, જે ઊંઘ માટે અત્યંત ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. વિશ્વ સ્લીપ ડે પર, ડૉ. સત્ય રાજન સાહુ, પલ્મોનોલોજિસ્ટ, PSRI હોસ્પિટલ, કેટલીક ટીપ્સ શેર કરે છે, જે સ્લીપ એપનિયાને દૂર કરવામાં ફાયદાકારક બની શકે છે.
